Poznaj „Jedno Miasto Trzy Kultury” z bogatą historią i klimatem Starego Fordonu. Wycieczka, wystawy i koncert w niedzielę, 27 września

To już piąta edycja wydarzenia Jedno Miasto Trzy Kultury, organizowanego przez Stowarzyszenie Miłośników Starego Fordonu, którzy skutecznie zabiegają nie tylko o „ładne osiedle” (ul. Bydgoska doczekała się modernizacji, wkrótce rewitalizacja nadbrzeża Wisły czy Rynku), ale dbają też, by nie zaginęła pamięć o niezwykłej przeszłości Starego Fordonu, do 1973 roku odrębnego miasteczka, zwłaszcza, że...

- Historia cały czas nam się przypomina poprzez kolejne znaleziska (ostatnio, np. podczas remontu kamienicy na ul. Kapeluszników), co daje preteksty do następnych opowieści. A ludzie są ciekawi tego, co było w przeszłości - przyznaje Damian Amon Rączka, który wie, co mówi, bo w ciągu ostatnich pięciu lat oprowadził już 171 wycieczek po Starym Fordonie.

Najbliższa okazja na wycieczkę już w niedzielę (27.09.), zbiórka o godz. 13 na ul. Bydgoskiej 34 (w rejonie dyskontu spożywczego). Na trasie znajdzie się most na Wiśle, port, Promenada, ul. Zakładowa i Rynek. Będzie też zwiedzanie kościoła św. Mikołaja, który dopiero co był planem filmowym najnowszej produkcji Wojciecha Smarzowskiego. - Udamy się też na fordońskie nekropolie, skąd dzielnicą żydowską wrócimy do synagogi - dodaje Damian Amon Rączka, od godz. 16.00 do 16.45 oprowadzający także po trzech unikatowych wystawach w synagodze, dla których - podobnie jak dla wycieczki - klamrą jest tytuł „Od rozkwitu do rewitalizacji. Fordon 1920-2020” towarzyszący V edycji Jedno Miasto Trzy Kultury.

Pisane ręcznie (!) listy w języku jidysz i po niemiecku, przyniesione z domów przez mieszkańców Starego Fordonu, czy księgę rachunkową dawnej firmy znalezioną pod podłogą jednej z kamienic, należącej do członka Stowarzyszenia MSF, zobaczymy na wystawie pt. „ Dokumenty i listy 1840-1973”. - Część tych archiwaliów przynoszą nam mieszkańcy, ale czasami różne ciekawe rzeczy należące niegdyś do mieszkańców Fordonu pozyskujemy na portalach aukcyjnych, jak np. fordońską kartę rowerową czy przedwojenny dokument osobisty - dodaje Damian Amon Rączka.

- Mamy też olbrzymi zbiór fotografii i pocztówek z końca XIX wieku, które jeszcze nigdzie nie były publikowane. Nosimy się z zamiarem, by wydać je w formie książki. Tymczasem na wystawę wybraliśmy kilkadziesiąt najbardziej charakterystycznych, by pokazać, jak bardzo Fordon zmienił się i jakim pięknym był kiedyś miastem. Bo w Fordonie, podobnie zresztą jak w Bydgoszczy, działało Towarzystwo Upiększania Miasta, dbające o każdy detal - opowiada nam Damian Amon Rączka, podpowiadając, że najczęstszym motywem na pocztówka był most Fordoński, będący najdłuższym mostem na Wiśle (1325 m) w niepodległej Polsce.

Trzecia wystawa „Judaika. Synagoga i dom” premierowo została pokazana w zeszłym roku, ale jest to tak rzadko spotykany już zbiór wyposażenia synagogi i żydowskiego domu, że warto zobaczyć ekspozycję, niedostępną na co dzień.

- Na wystawie prezentujemy, m.in., parochet, czyli ozdobną zasłonę na szafę, w której przechowywana była Tora, jak i bogato haftowane sukienki na Torę. Mamy też samą Torę - drukowaną. Ponadto, drobne wyposażenie, jak np. drejdel - czworoboczny bączek (służył do uprawiania tradycyjnej żydowskiej gry hazardowej podczas święta Chanuka), pieczęcie żydowskie… Wszystkie te eksponaty, zachowane w bardzo dobrym stanie, pochodzą z domu rabina, który mieścił się w nieistniejącym już w Starym Fordonie budynku przy bożnicy. Przekazał je naszemu stowarzyszeniu w depozyt jeden z mieszkańców, który zachował te rzeczy - wyjaśnia Damian Amon Rączka.

Natomiast o godz. 17.00 kelzmerski zespół Sztetl muzyką zilustruje autentyczny film z życia Żydów płockich z 1938 r. - Zgłosił się do nas pan z Płocka, który pozyskał ten film dokumentalny w Instytucie Jad Waszem. Dlaczego pokażemy ten obraz filmowy? Bo Żydzi z płocka, podobnie jak społeczność żydowska w Fordonie, żyli nad Wisłą, trudniąc się m.in. handlem na rzece. Historie obu gmin są więc bardzo podobne i wpisują się w tematykę, której dotykamy - mówi Damian Amon Rączka.

Uwaga, na koncert z uwagi na pandemię i ograniczoną liczbę miejsc, zapisy mailowe: [email protected]. Na wycieczkę (warto ubrać wygodne buty, wyecieczka potrwa kilka godzin!) i wystawy wstęp wolny.