Twarz i maska na Międzynarodowych Spotkaniach Nieprzypadkowych. Prolog festiwalu „Oko nigdy nie śpi” w czwartek w Bydgoszczy

„Oko nigdy nie śpi”, czyli Międzynarodowe Spotkania Nieprzypadkowe to festiwal wielowymiarowy, łączący film, muzykę, sztukę współczesną, literaturę, filozofię oraz operę, goszcząc przy tym wyjątkowych twórców.

- Od początku traktujemy Spotkania jak święto wszelkich sztuk wizualnych, goszczące wielu wybitnych twórców - mówi Marta Filipak, prezes organizującej festiwal Fundacji Czarny Karzeł. - Dzięki dyskusjom, wykładom, koncertom, prezentacjom powstało wiele późniejszych wspólnych projektów angażujących artystów i naukowców z całego świata.

Festiwal odbędzie się po raz piąty. Temat Spotkaniom Nieprzypadkowym nadaje motto, które w tym roku brzmi: Twarz i Maska. Jak wyjaśnia prof. Zbigniew Mikołejko, filozof i historyk religii, podczas festiwalu wrócimy do „odwiecznych pytań o autentyczność i nieautentyczność, o złudzenie i prawdę, o to, co stanowi nasze oblicze, a co naszą maskę. (...) Czy w ogóle możemy obyć się bez maski, aby żyć życiem autentycznym i niekłamanym, ‘nagim życiem’?” Na to pytanie warto sobie szczerze odpowiedzieć zwłaszcza w dobie "fejsa" czy "insta".

Sercem V Spotkań Nieprzypadkowych od 1 do 4 lipca będzie Ostromecko, gdzie m.in. Chór Czarnego Karła wystawi Oratorium na podstawie powieści Agnieszki Taborskiej (z którą będzie też spotkanie autorskie) „Niedokończone życie Phoebe Hicks”. Z kolei na Dworze Artusa w Toruniu odbędzie się, m.in. „Dadaistyczny Poker” czy „Solo Akt” Czesława Mozila.

Festiwal poprzedzi prolog w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy - tu w czwartek (28 bm.) o godz. 18 odbędzie się wernisaż wystawy prezentującej kinematografię Wernera Herzoga. Gratką dla miłośników filmów Herzoga będzie także rozmowa video z dyrektorem Werner Herzog Filmproduction - Lucki Stipetić. Wykład pt. „Fitzcarraldo to ja. O filmach fabularnych Wernera Herzoga” wygłosi prof. Krzysztof Kozłowski.

Prolog w kolejnych dniach wypełnią także inne wydarzenia w Bydgoszczy. W piątek (29.06.) o 18.00 kolejny wernisaż - tym razem w prywatnej wieży przy ul. Św. Trójcy 35/52, gdzie zobaczymy fotograficzną wystawę Piotra Różyckiego „Czarny Piotruś”. Kto będzie chciał zwiedzić wystawę w inne dni (po wernisażu), ten powinien umówić się na zwiedzanie mailowowo: [email protected].

Natomiast w sobotę (30.06.) o 18.00 ponownie zaprasza Galeria Miejska bwa na wykład prof. Marcina Giżyckiego i pokaz filmu „Szklane serce“. Z kolei na zakończenie festiwalu (4 lipca o 19.00) w Galerii Miejskiej bwa będzie okazja okazja posłuchać o wampirach w ciekawej prelekcji prof. Zbigniew Mikołejko.

PROGRAM Festiwalu Oko nigdy nie śpi 2018

01.07.2018 / Niedziela

14.00, Pałac Nowy Ostromecko
Britt Al-Busultan – eksperymentalne warsztaty filmowe
Celem warsztatów jest poznanie technik analogowych w filmie. Skierowane są do młodzieży i dorosłych. Zapisy na warsztaty prowadzi Fundacja Czarny Karzeł [email protected] tel. 509 693 840 / 505 416 199

Britt Al –Busultan reprezentuje norweskie stowarzyszenie Filmverkstadens, którego głównym celem jest podnoszenie szans dla artystów pracujących z niezależną sztuką audiowizualną. Jest to międzynarodowa platforma, gdzie artyści i kreatywni zawodowcy mogą się spotykać, tworzyć, rozwijać, pokazywać i dzielić się swoją sztuką. Jest to miejsce nastawione na rozwój i eksperyment. Filmverkstadens prowadzi dzialania filmowe i edukacyjne. Artystka nawiązuje do analogowych technik stosowanych od początku fotografii przez takich artystów jak Man Ray i Lazlo Moholy-Nagy.

16.00, Pałac Nowy Ostromecko
Agnieszka Taborska – spotkanie autorskie/literatura
Agnieszka Taborska jest szczególnym gościem festiwalu, ponieważ to ona „odkryła“ jego surrealistyczne korzenie i jako wybitna znawczyni tego tematu zainspirowała wiele ważnych wydarzeń, które odbywały się podczas poprzednich edycji. Była też pomysłodawczynią edycji drugiej (motto: „Przedmiot“) oraz trzeciej (motto: „Miłość“). Podczas V edycji będzie można zapoznać się z  twórczością literacką Agnieszki Taborskiej. Spotkanie poprowadzi Emilia Malczyk.

17.30, Pałac Stary Ostromecko
Józef Jodkowski - „Autorski recital piosenek kresowych“

19.00, Pałac Nowy Ostromecko
Otwarcie V edycji Spotkań Nieprzypadkowych „Oko Nigdy Nie Śpi“: Twarz i Maska. Wprowadzenie – prof. Zbigniew Mikołejko

Wydarzenia towarzyszące otwarciu:

• Łukasz Owczarzak „W poszukiwaniu straconego ciała“ (wystawa fotografii, Pałac Nowy)
• Kuba Elwertowski „To Ja“ (instalacja w parku pałacowym)
• Andrzej Kaliski & Jacek Puzinowski „Pokój dziecięcy“ (instalacja)
• Britt Al-Busultan – „Razzle Dazzle“ (performance) Przedstawienie z wykorzystaniem projektorów 16 mm, czarno-białych taśm filmowych i innych obiektów. Artystka pyta o to, jak przestrzeń i nasza percepcja zmienia się pod wpływem światła.
• „Składowisko Sztuki“: Grzegorz Pleszyński/malarstwo, Irmina Pisarek/rysunki, Peter Alexander Grodzki/obiekty i video instalacja, Waldemar Malak/malarstwo, Andrzej Kaliski/grafiki

21.00, Pałac Nowy Ostromecko
Post-premiera filmu „Rzeźbiarz z kamerą“ z muzyką na żywo „The Beat Freaks“
Spotkanie autorskie z rezyserem filmu Marcinem Giżyckim

Zrealizowany techniką found footage, dokumentalny film zmontowany przez Marcina Giżyckiego z nagrań realizowanych amatorską kamerą Pathé Baby przez znanego rzeźbiarza Augusta Zamoyskiego w latach 1927-29. Zamoyski pozostawił bezcenny dokument życia polskiego ziemiaństwa w latach dwudziestych ubiegłego wieku, jak również sportretował przyjaciół artystów, m.in. Artura Rubinsteina, Louisa Marcousissa, Moïse Kislinga, Adolfa Loosa, oraz Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacego). Dzięki oku artysty, autorowi udało się stworzyć fascynujący obraz epoki.

2 lipca (poniedziałek)

15.00, Pałac Nowy Ostromecko
Agnieszka Taborska – „Pod maską, inna maska. Nigdy nie przestanę odsłaniać nowych twarzy” – maskarady Claude Cahun i Mai Deren (wykład połączony z pokazem filmu „Popołudniowe sieci”)
Piękny, nastrojowy i dziwny film krótkometrażowy "Meshes of the Afternoon" ("Popołudniowe sieci", 1943) Maji Deren uznawany jest za sztandarowe dzieło amerykańskiej awangardy filmowej - Grand Prix w 1947 roku w kategorii "film eksperymentalny" na festiwalu w Cannes. Film został wpisany do Narodowej Listy Dziedzictwa Filmowego Stanów Zjednoczonych.

18.30, Dwór Artusa w Toruniu (transport zapewniają organizatorzy)
Dadaistyczny poker (transgraniczna dyskusja panelowa)
Goście zaproszeni do dyskusji: Anda Rottenberg, Agnieszka Taborska, Zbigniew Mikołejko, Bogdan Dziworski, Grzegorz Pleszyński, Marcin Giżycki. Prowadzący: Piotr Pękala
Publiczność będzie mogła uczestniczyć w panelu nie tylko biernie!

Toruńskie spotkanie (i dyskusja) dotycząca „twarzy, maski, prawdy i manipulacji w sztuce” formą nawiązuje/parafrazuje programy Kamili Dreckiej pt. „Ogród sztuk”, prezentowane wiele lat temu w TVP.
Uczestnicy będą mieli udział w wyborze przedmiotów skojarzeniowych, a także możliwość uczestniczenia w dyskusji. Do osiągnięcia tego celu posłużą nam ogólne zasady stosowane we wszelkiego rodzaju grach.
Ponieważ POKERA symbolicznie można nazwać „grą twarzy”, a losowość w doborze elementów skojarzeniowych była domeną dadaistów, nasz panel nazwaliśmy „DADAISTYCZNYM POKEREM“. Mamy przy tym nadzieję na poruszenie spraw ważnych, pamiętając jednak o zachowaniu odpowiedniego dystansu do wszystkich otaczających nas rzeczywistości, tych mierzalnych oraz tych ponadwymiarowych.

21.00, Dwór Artusa Toruń (tylko na zaproszenia)
Czesław Mozil – „Solo Akt“ – koncert
Przewrotna, słodko-gorzka i bardzo zabawna opowieść o patriotyzmie, emigracji i ojczyźnie, a także o codziennym życiu popularnego artysty. Co to znaczy odnieść sukces w Polsce?
Jak siedzieć na ławce rezerwowych, a i tak strzelać gole? Czy bycie alternatywnym artystą daje popularność wśród dresiarzy? Czesław Śpiewa Solo Act to połączenie monodramu, stand-upu i koncertu jednego z najpopularniejszych naszych artystów – Czesława Mozila. To Polska widziana z perspektywy podwójnego emigranta, żyjącego między Danią a Polską, kochającego absurdy obu tych krajów i patrzącego na wszystko z humorem. Historie z życia Czesława, opowiedziane za pomocą największych, zagranych na żywo hitów Czesława. Śpiewane. Śmieszne. Wzruszające. Niezwykle aktualne.
Program „Solo Act’u“ zawiera największe przeboje Mozila z płyt "Debiut" i "POP" oraz kompozycje z albumu "Czesław Śpiewa Miłosza". Każdy z utworów poprzedzają opowieści o genezie jego powstania oraz autobiograficzne wyznania artysty. Solowe występy Czesława Mozila to także pokaz mistrzowskiej gry na fortepianie i akordeonie.
Absolwent Duńskiej Królewskiej Akademii Muzycznej oraz zdeklarowany miłośnik walczyków, z lekkością improwizuje melodie swoich utworów udowadniając, że muzyka klasyczna wcale nie musi być nudna. Dlatego na próżno szukać etykietek i łatwych formułek opisujących solowe koncerty Czesława Mozila. Bo jak zastrzega sam artysta - przepustką do jego malutkiego świata jest umiejętność czucia, a nie rozumienia muzyki. I to się sprawdza.

22.00-00.00
Nocne zwiedzanie Torunia
Każdy może zwiedzać! Przewodnikiem jest Jarosław Jarry Jaworski. Rodowity Torunianin, który wychowywał się na ruinach zamku krzyżackiego. Dziennikarz, blogger, rysownik specjalista public-relations świata kultury, a z wykształcenia – muzealnik, zna swoje miasto lepiej niż swoją kieszeń. Jest żywym zaprzeczeniem legendarnej toruńsko–bydgoskiej niechęci. Na co dzień współtworzy bydgoską kulturę jako szef promocji Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy. Co ciekawe, jego żona, Kafka Jaworska jest rodowitą Bydgoszczanką. A także dyrektorką największego festiwalu filmowego w… Toruniu, czyli Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Tofifest. Świat bywa zabawny.

3 lipca (wtorek)

13.00 i 22.00, Pałac Nowy Ostromecko
Krzysztof Nowicki – pokaz filmu „Leocadia's dream“ / „Sen Leocadii“
Leocadia prowadzi sklep z płytami winylowymi w samym centrum Barcelony. Zabawia klientów rozmową, opowiada historię swojej rodziny i samego sklepu, który wkrótce zostanie zamknięty po przeszło stu latach funkcjonowania. Tylko pozornie sprawia wrażenie pogodzonej z tym faktem. Leocadia odchodzi i jej starodawny świat gramofonowych płyt, operowych arii i nikomu niepotrzebnych porcelanowych figurek odchodzi razem z nią. Film zrealizowany dla Studia Munka, zakwalifikował się właśnie do konkursów Hot Docs Toronto, oraz na festiwale w Barcelonie i do konkursu Krakowskiego Festiwalu Filmowego 2018.

Krzysztof Nowicki - reżyser, scenarzysta, animator kultury filmowej. Działa od lat w kinie niezależnym, a jego krótkie metraże zdobyły wiele nagród. Jest założycielem bydgoskiej grupy filmowej Koloroffon i twórcą festiwalu filmowego “Przeźrocza”.

14.00, Pałac Nowy Ostromecko
Angelika Fojtuch – performance
Angelika Fojtuch „performance to radykalny, niezawodnie przezroczysty i niezobowiązujący środek komunikacji. Ostatni, który pozostaje, gdy wszystkie inne zawiodły.” Performerka, urodzona w 1978 roku, w Gdyni. Od 2002 roku tworzy zaangażowaną sztukę performance w różnych miejscach i kontekstach w Europie, Azji i Ameryce. Jej prace posiada w kolekcji, Muzeum Sztuki w Łódzi.
Ponadto inicjuje i organizuje interdyscyplinarne i międzynarodowe projekty współpracy artystycznej. Od 2017 roku tworzy GATE art zone w Düsseldorfie, projekt offspace promujący niezależną twórczość i dialog między artystami z Polski i Niemiec. Od 2015 roku należy do Internationale Künstler Gremium (IKG).

16.00, Pałac Nowy Ostromecko
Izabela Plucińska – film animowany/Master Class
Pokaz filmów: „Sexy Laundry“, „Abend“, „Darling“, „Liebling“ – muzyka na żywo Artur Maćkowiak

19.00, Pałac Nowy Ostromecko
Zbigniew Mikołejko –„Maski pośmiertne: zapomniana nowoczesność“
Kulturę „późnej nowoczesności” - od romantyzmu po I połowę XX wieku - ogarnęła moda, jeśli nie mania, dziś już zapomniana, sporządzania masek pośmiertnych. Wykład - ilustrowany wybranymi obrazami tych masek - będzie starał się rozjaśnić przyczyny takiej eksplozji, łącząc to między innymi z załamaniem się religijnej wiary w zmartwychwstanie i pragnieniem utrzymania jakiejś materialnej formy „nieśmiertelności”. Pojawi się w nim też wątek maski pośmiertnej jako ikony kultury popularnej, obecnej w niej na podobieństwo późniejszych „ikon ekranu”.

22.00, Pałac Nowy Ostromecko
Zespół „Rezonans“ – koncert medytacyjny
Skład: Anna Kiestrzyn, Karol Błoński, Kamila Stępień.
Formacja Rezonans to projekt utworzony z połączenia medytacji z misą kryształową, oraz muzyki relaksacyjnej pochodzącej z tank-drumów nastrojonych na częstotliwości solfeżowe.
Zapraszamy na wspólną podróż przy dźwiękach powstających spontanicznie, tworzących kompozycje, które dla każdego z nas mogą stać się indywidualną opowieścią.
„Podróż“ podzielona jest na dziewięć części. Każdy z dziewięciu utworów odpowiada kolejnym częstotliwościom: 174 Hz, 285 Hz, 396 Hz, 417 Hz, 528 Hz, 639 Hz, 741 Hz, 852 Hz, 963 Hz. Między utworami usłyszymy głos osoby prowadzącej nas w medytacji oraz dźwięk misy kryształowej pomagający w osiągnięciu wewnętrznej harmonii.

00.00, Pałac Stary Ostromecko
Społeczny Chór Czarnego Karła – Oratorium na podstawie powieści Agnieszki Taborskiej „Niedokończone życie Phoebe Hicks“ (Prolog, Akt I i Akt II)
„Niedokończone życie Phoebe Hicks“ to apokryficzna opowieść o amerykańskim medium, które spirytystyczną karierę zawdzięcza zdjęciu wścibskiego fotografa. Phoebe Hicks po spożyciu nieświeżego małża zostaje sfotografowana przez okno w swojej sypialni. To, co wydobywa się z jej ust, zostaje uznane za pierwszy fotograficzny zapis ektoplazmy. Phoebe niespodziewanie staje się prekursorką mediumizmu, ustanawiającą standardy spirytystycznego seansu. Podczas kolejnych seansów, które odbywają się w jej domu w Providence, przed coraz liczniejszym gronem ciekawskich widzów materializują się Iwan Groźny, Katarzyna Wielka, Nos, kobieta faraon Hatszepsut, Elżbieta Batory, Puszkin, pogromca nieuczciwych mediów Harry Houdini oraz zamordowana inkaska księżniczka Umina. Tak oto spirytyzm na kilkadziesiąt lat bierze we władanie umysły mieszkańców Europy i Ameryki…

4 lipca (środa)

14.00, Pałac Nowy Ostromecko
Krystyna Mazurówna – spotkanie autorskie
Spotkanie związane z nową książką prowadzi Monika Grabarek.
Ekscentryczna, barwna, intrygująca. Krystyna Mazurówna ma wiele wcieleń i ról. W swojej najnowszej książce pt. „Nasi za granicą” (Wydawnictwo Zysk i S-ka) słynna tancerka i choreografka – urodzona we Lwowie, a mieszkająca w Łodzi, w Warszawie, a od pół wieku już w Paryżu - dzieli się swoim doświadczeniem emigrantki – ale nie tylko swoim. Z przymrużeniem oka, czasem z lekką ironią obserwuje naszych za granicą – w Paryżu, Nowym Jorku, w Brukseli. Jakie są nasze wspólne cechy? Jakie śmiesznostki? Jak sobie radzimy poza granicami ojczyzny? O wszystkim tym pisze Krystyna Mazurówna. Szczerze, dowcipnie i z wdziękiem, a jeszcze więcej zdradzi także na pewno osobiście podczas spotkania.

16.00, Pałac Nowy Ostromecko
Urszula Ussakowska-Wolff – „Eve & Adele – w oczekiwaniu na...“
Prelekcja Urszuli Ussakowskiej-Wolff z Berlina, krytyczki sztuki, eseistki o Eve & Adele, które są jednymi z najwybitniejszych współczesnych perormerów(ek). Jak same zdradzają, stały się żywym muzeum, ich życie stało się jedny ciagłym performansem. Postaramy się przybliżyć sylwetki artystyczne, oraz konteksty ich działalności. Opowiemy również o tym co w ich dziele nas inspiruje.
Culture.pl: „Maska używana przez Eva & Adele jest skomplikowana, ponieważ oprócz starannie zakomponowanych ubrań składają się na nią również stany psychiczne. Przy tym obowiązuje bezwzględnie we wszystkich kontaktach społecznych. Trudno sobie wyobrazić tę parę ubraną normalnie. Tym samym za każdym wyjściem na zewnątrz stoi wielka operacja konstruowania maski. Życie sztuczne, zamaskowane dominuje swoimi wymogami sferę prywatną, która w efekcie staje się reżyserskim zapleczem występu publicznego“. 

17.00, Pałac Nowy Ostromecko
Anda Rottenberg – spotkanie autorskie
Prowadzi Michał Tabaczyński
Spotkanie dotyczy nowej książki Andy Rottenberg „Berlińska depresja”. Tym razem Rottenberg zamiast o sztuce napisała o swoim rocznym pobycie na stypendium w Berlinie. Jest to osobliwe połączenie klasycznego dziennika ze wspomnieniami, próbami eseistycznymi, poetyckimi i publicystycznymi. 

19.00, Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy (transport zapewniają organizatorzy)
Zbigniew Mikołejko, wykład – „Wampir niejedno ma imię“
W filmach Wernera Herzoga wampir pojawia się w licznych, lecz nie zawsze rozpoznawalnych wcieleniach. W znacznej mierze figury te zostały przejęte z obrazowej oraz literackiej tradycji romantycznej, którą słynny reżyser niejako na swój sposób „zwampiryzował” i użył do własnych celów. Nie był on oczywiście pierwszy ani ostatni na tej drodze: romantyczna galeria wampirycznych portretów wciąż tkwi u podstaw naszej kultury artystycznej, wykład zatem będzie starał się ukazać m.in. to zakorzenienie źródłowe

21.00, taras Pałacu Nowego w Ostromecku
Antydepresyjna Akademia Dźwięku
„TWARZE“ - Grzegorz Pleszyński, Kacper Buńkowski, Kevin Górzyński
„MASKI“ - Daga Gregorowicz & Sławomir Szudrowicz – „Pieśni i improwizacje“
Dwa koncerty w ramach idei antydepresyjnej sztuki Grzegorza Pleszyńskiego. Idea ta łączy elementy performansu i muzyki improwizacyjnej, nieograniczonej żadną formą, wolną i naturalną, istotowo związaną z nieskrępowaną egzystencją człowieka i natury. Grzegorz Pleszyński zagra z młodymi muzykami, z którymi od pewnego czasu realizuje swoje projekty w swojej pracowni na strychu w Pałacu Starym, a Sławomir Szudrowicz członek legendarnej grupy muzycznej Something Like Elvis połączy swoje siły z Dagą Gregorowicz członkinią polsko-ukraińsko-amerykańskiego zespołu folkowego DagaDana.

Imprezy towarzyszące festiwalowi w Pałacu Nowym w Ostromecku:
Emilia Orzechowska – interwencje w przestrzeni – działania performatywne
Lucyna Viale - interwencje w przestrzeni – działania performatywne
Sylwia Więckowska (Polski Instytut Sztuki Filmowej) – konsultacje dot. dotacji na produkcje filmowe. Konsultantka odpowie na pytania początkujących producentów i twórców filmowych oraz przybliży zasady finansowania przez PISF. Konsultacje po uprzednim umówieniu się będą trwały od 2 do 4 lipca w Pałacu Nowym.