Orsinia - miłość i zło w małym kraju, którego nie było

Podobnie jak Polska, Orsinia w XIX wieku nie jest niepodległa. Wchodzi w skład Austrii. Dla części mieszkańców Orsinii władza nad nimi cesarza z Wiednia jest stanem rzeczy nie do zaakceptowania. Do zbuntowanych patriotów należy jeden z bohaterów „Malafreny” - Itale Sorde. To syn ziemianina, urodzony w górzystej okolicy Val Malafrena, który wbrew woli ojca wyjeżdża z rodzinnych stron do stolicy Orsinii, by tam założyć pismo i w nim krzewić ideę niepodległości.

22 stycznia miną dwa lata od śmierci Ursuli Le Guin. Przez ten okres wydawnictwo Prószyński i S-ka przypominało jej twórczość w kolejnych, grubych tomach. Ostatnim w cyklu jest właśnie „Cała Orsinia”. Złożyły się na niego dwie pierwotnie wydane osobno książki. „Opowieści orsiniańskie” pierwszy raz ukazały się w w 1976 roku, zaś „Malafrena” - w 1979 roku. W tamtym czasie Ursula Le Guin była już bardzo znaną autorką powieści fantastyczno-naukowych dziejących się w odległej przyszłości, wchodzących m.in. w skład cykli „Ziemiomorze” i „Ekumena”. Jednakże pierwsze wersje utworów wchodzących w skład minicyklu orsiniańskiego zostały napisane wcześniej, u progu literackiej kariery Ursuli Le Guin. Te pierwsze wersje nie trafiły na półki księgarskie. Autorka wróciła do nich po latach, przed drukiem wprowadzając zmiany.

„Cała Orsinia”, jak wydawnictwo Prószyński i S-ka zatytułowało 600-stronicową książkę, obejmuje wszystkie utwory, których akcja toczy się w tej fikcyjnej krainie. W języku polskim pierwszy raz, w innym wydawnictwie, ukazały się ponad 20 lat temu. Trzeba przyznać, że trochę trącą już myszką, lecz trudno im odmówić szlachetnej pasji. „Malafrena” - główny składnik cyklu - to przede wszystkim powieść o dojrzewaniu. Poza wspomnianym Itale Sordem głównymi jej bohaterkami są kobiety. Nastoletnia Piera, sąsiadka Sordów, szuka swej przyszłości rozdarta pomiędzy miłością do ojca i rodzinnej Malafreny i nie do końca jasnym uczuciem do wdowca mieszkającego w mieście, w którym Piera pobierała nauki jako uczennica katolickiej szkoły. Rozterki odczuwają też piękne i rozumne Laura i Luiza. Pierwsza jest siostrą Italego, druga - jego kochanką, baronówną, dla której wolność jest wartością największą - ale wolność osobista, nie wolność Orsinii.

Ursula K. Le Guin, Cała Orsinia, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2019.