“Karnie” jest też na miejscu, skoro nowy adres pracy to Orzysz, znany wcześniej z jednostki, do której trafiali niegrzeczni żołnierze. Dziś zastąpili ich Amerykanie z sił sprzymierzonych i to ich nieoczekiwana pomoc przydała się Gromowi na początku śledztwa, które przyszło mu podjąć już w pierwszym dniu służby w Orzyszu.
Sidorowicz musi odnaleźć sprawcę (sprawców?) morderstwa na rolniku Jerzym Endzie. Postaci znanej w okolicy i solidarnie znienawidzonej: dość powiedzieć, że na jego pogrzebie obecni byli tylko ksiądz i grabarz. Wszyscy w okolicy mogą być zatem podejrzani. Gromowi sprawę utrudnia nić lokalnej solidarności, opartej na – jak się okaże – specyficznej tradycji, historii autochtonów. Ślady pruskiej obrzędowości ciągle są tu na porządku dziennym, mniej dziwne wyda się więc, że zbrodnia mogła zostać popełniona przy użyciu zabytkowej, unikalnej zapinki – fibuli. Czy dziwne jednak będzie, że sprawca (sprawcy?) tylko dla nadkomisarza pozostaje zagadką?…
“Tylko nie Mazury” Sylwii Skuzy czyta się nadspodziewanie “lekko”. Autorce (językoznawczyni i rekonstruktorce, co wyjaśnia wiele) udało się dobrać właściwe proporcję między wątkami kryminalnymi, historycznymi i obyczajowymi. Powołała do życia akurat tyle postaci, by można było z zainteresowaniem poświęcić im uwagę, nie tracąc z pola widzenia inspirujących opisów miejsc i zdarzeń. I często są to pomysły wcale oryginalne – jak z “widzącą więcej” córeczką Mistrasów czy perypetiami uczuciowymi Sidorowicza i jego nowej partnerki. Bardzo zgrabnie Grom wtapia się w lokalną społeczność, na pograniczu prawa i zawodowej odpowiedzialności akceptując ich wybory i działanie. Poniekąd będzie to też hołd dla ukochanych dziadków, tęskniących do końca życia za utraconym Wilnem, choć wrośniętych w Mazury. Wszystko to sprawi, że to w Orzyszu szybko poczuje się Gromosław Sidorowicz bardziej u siebie niż w stolicy, mimo iż jest stuprocentowym “homo urbanus” (jak definiuje go Trintawini). Pewnie wszystko to doprowadzi już niedługo do kolejnego tomu przygód nadkomisarza Groma, zwłaszcza, że po doprowadzeniu do zakończenia sprawy Endy otrzymał orzyską komendę w zarządzanie. No to poczekajmy.
Sylwia Skuza, Tylko nie Mazury, Wydawnictwo MG, Warszawa 2020
