Wyginaj śmiało swój umysł - recenzja książki o elastycznym mózgu

Potem zajął się tworzeniem gier komputerowych, współpracował ze Studiem Walta Disneya, a w ostatnich latach zaczął pisać książki. Napisał pięć książek popularnonaukowych (jedną wspólnie z samym Stephenem Hawkingiem – kontynuację „Krótkiej Historii Czasu”) i dwie dla dzieci.

Naukę popularyzuje również „Elastyczny mózg” - najnowsza przetłumaczona na język polski książka Mlodinowa. W tej pracy punktem wyjścia dla autora są marzenia uczonych i pisarzy sprzed nie tak znowu odległych lat, dotyczące sztucznej inteligencji. Wydawało się wtedy, że wkrótce nauka osiągnie taki poziom rozwoju, że skonstruowane zostaną komputery mogące tworzyć dzieła sztuki – np. komponować piękne symfonie. Te marzenia okazały się utopią. Do dziś nie ma komputerów, które dobrze poradziłyby sobie z takim zadaniem. Ba, nawet z tłumaczeniem mowy czy z transkrypcją pisma na mowę współczesne komputery nie radzą sobie najlepiej, kiedy mowa jest niewyraźna, a w piśmie znalazły się błędy. Człowiek natomiast bez problemu pojmie niewyraźną mowę czy zrekonstruuje tekst z wieloma błędami w zapisie. A dzieje się tak dlatego, że ludzki mózg jest organem doskonalszym od najlepszego nawet komputera.

Dzięki postępowi w nauce wiemy dziś bardzo wiele o budowie i funkcjonowaniu ludzkiego mózgu. Zwykło się cenić inteligentnych ludzi za umiejętność sprawnego myślenia analitycznego. Owszem, jest ono bardzo ważne, ale zdaniem Mlodinowa, jeszcze ważniejsze dla rozwoju ludzkości jest myślenie elastyczne. Dzięki niemu nie tylko badacz czy wynalazca, lecz także każdy z nas „wpada” na jakiś oryginalny pomysł. I dopiero po tej „iluminacji” działać zaczyna umysł analityczny, weryfikując i rozwijając nowatorską ideę.

Książka Mlodinowa tłumaczy, jakie partie mózgu odpowiadają za elastyczne myślenie. Dowiemy się z niej także, dlaczego niektórzy z nas lepiej radzą sobie z elastycznym myśleniem, a inni gorzej i jak można samemu uczynić swój mózg bardziej elastycznym. Mlodinow przytacza też łamigłówki, za pomocą których czytelnik może sprawdzić, czy jego umysł jest elastyczny. Oto jedna z nich: „Magik twierdzi, że potrafi rzucić piłeczkę pingpongową w taki sposób, aby pokonała ona niewielką odległość, a następnie zatrzymała się w miejscu i wróciła. Dodaje, że nie zamierza piłki o nic odbijać, do niczego jej przywiązywać ani nadawać jej rotacji. Jak zatem wykona taką sztuczkę?”

Leonard Mlodinow, Elastyczny mózg, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2019.