W Smukale hitlerowcy mordowali Polaków. Przypomniał o tym uczniowski projekt edukacyjny

- W związku z ukierunkowaniem na kształcenie wśród młodzieży historii regionalnej realizujemy uczniowski projekt „Smuga pamięci”, upamiętniający ofiary obozu przesiedleńczego w Smukale - wyjaśnia Grzegorz Kacprzak, nauczyciel historii w Zespole Szkół nr 1 im. Bartłomieja w Bydgoszczy.

- Ideą naszych działań jest przywrócenie wśród młodych ludzi świadomości istnienia obozu w Smukale - dodaje Grzegorz Kacprzak.

Uczestnicy projektu "Smuga pamięci" realizowali te cele poprzez różne działania:

• przeprowadzenie ankiety celem zbadania pamięci o funkcjonowaniu obozu w Smukale wśród mieszkańców Bydgoszczy;
• wykład dr. Mateusza Maleszki nt. działalności obozu;
• wizytę studyjną na terenach związanych z funkcjonowaniem obozu;
• warsztaty dla uczniów „Młodzi Młodym” w ramach tzw. nauczania rówieśniczego. Zajęcia warsztatowe zaplanowano na kilku płaszczyznach: podstawy polityki narodowościowej, los sprawcy, dzieje osadzonych, warunki lokalowe więźniów, obozowa codzienność, świadek / pamięć.

Projekt był realizowany w oparciu o 6-osobową grupę mającą już doświadczenie we wspólnej pracy. - Razem przygotowaliśmy m.in. dwa szkolne przedstawienia: „Dziewięciu z Wujka” pamięci ofiar stanu wojennego oraz "Czy tak musiało być?" upamiętniające powstanie w getcie warszawskim - informuje Grzegorz Kacprzak.

Finał projektu, czyli warsztaty „Młodzi Młodym” odbył się 7 czerwca w bydgoskiej Delegaturze Instytutu Pamięci Narodowej.

Założony 1 września 1941 obóz miał spełniać rolę stałego miejsca pobytu dla ludzi przesiedlonych z terenu Pomorza a uznanych za „niemożliwych/nieprzydatnych do zniemczenia”. 1 października 1941 Stutthof uzyskał status Obozu Specjalnego (Sonderlag). Zarządzało nim Gestapo. Obóz stał się obozem karnym dla tysięcy Polaków. Z relacji byłych więźniów wynika, że warunki w obozie były nieludzkie. Przez obóz przewinęło się około czterech tysięcy więźniów. Zmarło około ośmiuset z nich, a sporą część ofiar stanowiły dzieci i niemowlęta. Mieszkańcy powiatu bydgoskiego, którzy trafiali do obozu, byli wywożeni m.in. do Generalnej Guberni i na roboty do III Rzeszy. Panujące w obozie warunki prowadziły do biologicznego wyniszczenia ludności. Brak podstawowej opieki medycznej, fatalne warunki sanitarno-higieniczne i głodowe racje żywnościowe były przyczyną śmierci. Dwanaście osób zostało zamordowanych. Za winnych śmierci ponad 300 osób uznano komendantów obozu. Obóz w Smukale istniał kilkanaście miesięcy. W tym czasie zmieniał się jego charakter. Początkowo był obozem przesiedleńczym, potem koncentracyjnym, a w ostatnim okresie podlegał pod obóz w Potulicach.