Teresa Wądzińska nie mówi "dość": rozmowy o sztuce, życiu i o sztuce życia

Teresa Wądzińska ma dziś 88 lat, ale nie spoczywa na laurach. Jak mówi, wiek to tylko liczba, bo najważniejsze jest to, kim jesteśmy i co możemy dać od siebie drugiemu. W najbliższym czasie odbierze Złoty Krzyż Zasługi za swój wkład w kulturę, a 19 października odbędzie się premiera spektaklu prowadzonego przez nią Teatru "Nasza Klasa" Uniwersytetu Trzeciego Wieku, działającego przy Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury w Bydgoszczy.

Artystka urodziła się w Grudziądzu w 1935 roku. Jej przygoda z teatrem rozpoczęła się w Szczecinie w teatrze studenckim. W latach 60. i 70. występowała m.in. na deskach Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie oraz Teatru Polskiego w Bydgoszczy. W latach 70. była dyrektorem Estrady Bydgoskiej.
Jak opowiada, tym, co w dawnym teatrze miało dla niej szczególną wartość, była możliwość przekazywania wartości, nakłaniania do refleksji nad własnym życiem i szczególna, pełna wzajemnego szacunku relacja między aktorem a widzem. I talent, którym można było obdarować publiczność - dawać emocje, które wciskały widzów w fotel, wzruszały do łez lub sprawiały, że spadali z krzeseł śmiejąc się do rozpuku.

- Dawniej teatr miał szczególną rolę. Miał być dla ludzi swego rodzaju drogowskazem, przewodnikiem moralnym w jego egzystencji. Dziś jestem w tym teatrze trochę pogubiona - mam wrażenie, że to się rozmywa. Coraz mniej jest dobrych sztuk. Coraz częściej brak im przesłania. Coraz częściej zamiast tej ciepłej relacji, są działania czysto użytkowe, obliczone na zysk. Zapomina się, że aktor powinien być dla ludzi - że powinien być drzewem, z którego można rwać. Tak, jak spłycony jest dzisiejszy świat, tak spłyca się sztukę - zauważa Teresa Wądzińska.

W listopadzie 2021 r. wydana została płyta "Kim Jestem - na podstawie Fabula Rasa, czyli rzecz o egoizmie Edwarda Stachury". Interpretacji tekstu podjęła się Teresa Wądzińska. Muzykę skomponował Waldemar Knade - altowiolista, aranżer, kompozytor. Za reżyserię odpowiedzialny jest Mirosław Worobiej – producent muzyczny spektakli teatralnych oraz programów telewizyjnych. Płyta w swej formie wyjątkowa, gdyż do interpretacji zaproszeni zostali także ludzie z ulicy - przypadkowi przechodnie czy osoba bezdomna.

- I to nadaje temu szczególną wartość, bo to, co ci ludzie mówią, jest autentyczne. Mówili, czym jest dla nich miłość, czym jest seks, czym jest wolność. W pewnym momencie głos zabiera, ktoś może powiedzieć "menel". On tak pięknie mówił - a mówił o samotności. To było poruszające... - wspomina aktorka. - Warto tę płytę włączyć wieczorem, kiedy jesteśmy sami i dać sobie chwilę na refleksję. Pozwolić sobie zatrzymać się na chwilę.

Do dziś Teresa Wądzińska jest rozchwytywana przez instytucje kulturalne. Ceniona także jako juror w konkursach aktorskich, recytatorskich. Jako podkreśla, choć talent to rzecz niezwykle istotna, także inne elementy mają wpływ na młodego, początkującego aktora. A szczególna w tym jest rola nauczyciela.

- Często jest tak, że przychodzi młodzież i po prostu klepie. Bez emocji, bez wyrazu. Ale dobra polonistka będzie zachęcała swojego ucznia do poszukiwań. Pomoże mu zagłębić się w to, o czym jest tekst, jakie jest jego przesłanie. Pozwoli zrozumieć - podkreśla Teresa Wądzińska. - Inną rzeczą jest wrażliwość. Dziś, jak mówiłam, świat jest spłycony. A to zabiera coś, co jest w życiu naprawdę cenne - zdolność do głębokich przeżyć, do refleksji.

Szczególnym wydarzeniem, do którego nasza rozmówczyni nawiązuje w swojej opowieści, jest msza św. w grudziądzkiej farze, tuż po zakończeniu wojny.

- Nigdy nie zapomnę: 1945 r. w Grudziądzu, fara - i pierwsze zaśpiewanie po polsku "Boże, coś Polskę". Ludzie tak bardzo chcieli śpiewać, że mimo tych łez, szlochu, ten śpiew przechodził. To było tak poruszające. Do głębi - wspomina aktorka. I tak samo jest, kiedy mamy dobrego aktora. Będzie umiał poruszyć w widzu nawet tę najgłębiej skrywaną emocję.

Pani Teresa Wądzińska oprócz aktorstwa kocha także poezję. Zauważa, że tym, co je łączy jest właśnie słowo. Słowo, przez które możemy wyrażać, które możemy interpretować w różny sposób. Które jest nośnikiem przeżyć i emocji, refleksji i daje nam możliwość poznania. Również samego siebie.

- Ludzie często nie dożywają takiego wieku, by poznać siebie. Cały czas prowadzi nas ciekawość poznawcza. Chcemy poznać życie. Ale sensem tego wszystkiego, jest to, żeby być do ludzi. W tym ważna jest samokontrola umysłu. Szukając siebie - nie kontroluj innych. Jak się mówi: jeśli chcesz dojechać z Bydgoszczy do Paryża, nie szukaj pobocznych dróg - mówi Teresa Wądzińska. - Ja dziś czuję się spełniona. Ale nie jest to moje ostatnie słowo.