Politycznie nieufnych czytelników uspokajam, że raportu nie sporządziła ruska onuca, ani też proamerykański think tank. Raport firmują szacowna Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej - organizacja pozarządowa, którą w 2005 r. założyli pracownicy Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a także Grupa Lux Med - duża prywatna firma medyczna. Wśród analityków podpisanych pod wyliczeniami są przede wszystkim naukowcy z SGH, wspierani przez badaczy związanych z wymienioną wyżej fundacją z Małopolski.
Uczone głowy wzięły pod lupę miasta na prawach powiatu. Jest ich w Polsce 66, z czego w naszym województwie cztery: Bydgoszcz, Toruń, Włocławek i Grudziądz. W Indeksie Zdrowych Miast uwzględniono 68 wskaźników, które mają wpływ na zdrowie, podzielonych na sześć obszarów: zdrowie, ludność i pokolenia, usługi komunalne i społeczne, edukacja, mieszkalnictwo, środowisko, infrastruktura, przestrzeń. Obszary nie są równe wagowo. Nie wchodząc w metodologiczne niuanse, największą wagę (32,9%) przyznano zdrowiu. Słuszną wagę ma także środowisko (22,1%). Wagi pozostałych obszarów są jednocyfrowe - od ponad 9% (ludność i pokolenia) do ponad 5% (edukacja).
Co się okazało? Liderem Indeksu Zdrowych Miast jest stolica. Myliłby się jednak ten, kto na kolejnych pozycjach spodziewałby się kolejnych największych miast w Polsce. Zwycięskie miasto otrzymało w indeksie 100 pkt, ostatnie, Dąbrowa Górnicza - 0 pkt. Nie oznacza to bynajmniej, że w Warszawie wszystko, co ma związek ze zdrowiem, jest idealne, natomiast w Dąbrowie Górniczej beznadziejne. Są to oceny względne - setką oznaczono najwyższy wskaźnik w badanej grupie miast, zerem wskaźnik najniższy. Zaraz za Warszawą znalazły się dwa inne, wcale nie największe miasta śląskie: Opole i Chorzów, wypunktowane na 95,8 i 85,6. Pierwszą dziesiątkę zdrowych miast uzupełniają Rzeszów (78,3), Koszalin (71,5), Białystok (70,1), Gdynia (65,8), Sopot (64,9) i Poznań (63,6).
Niestety, długo jeszcze trzeba przeglądać tabelę, by odnaleźć w niej miasta z Kujawsko-Pomorskiego. Zaskakujące jest to, że spośród czwórki miast na prawach powiatu z naszego regionu najwyżej sklasyfikowano najmniejsze nich i wcześniej często przywoływane jako negatywny przykład gospodarczego i demograficznego rozwoju - Grudziądz (40,0). Jest on na liście 24. Zaraz za Grudziądzem znajdujemy Toruń z punktacją 39,3. Pozostałe dwa miasta z Kujaw i Pomorza znalazły się blisko ogona indeksu. 50. jest Bydgoszcz z punktacją 24,4, a 57. Włocławek (18,9). Za Włocławkiem są już tylko Sosnowiec, Bytom, Jaworzno, Zabrze, Częstochowa, Jelenia Góra, Świętochłowice i wspomniana Dąbrowa Górnicza.
Co gorsza, żadnego z miast naszego regionu nie ma też w najlepszych dziesiątkach w poszczególnych obszarach. Najważniejszą kategorie „zdrowie” wygrało Opole. Brano w niej pod uwagę dwie główne zmienne: 1) liczbę programów i działań zwiększających dostęp do świadczeń zdrowotnych oraz działań z obszaru zdrowia publicznego, na które miasto ma wpływ; 2) średni koszt tych działań w przeliczeniu na mieszkańca.
Drugą z ciężkich wagowo kategorii - „ludność i pokolenia” - wygrał natomiast Rzeszów. Brano tu pod uwagę m.in. średnią wieku mieszkańców, saldo migracji, liczbę kobiet na 100 mężczyzn, zgony w wieku do 65. roku życia i zgony z powodu chorób o charakterze cywilizacyjnym.
Rzeszów zwyciężył także w kategorii „usługi komunalne i społeczne”. Pod względem edukacji w kontekście zdrowia najlepiej wypadł Białystok. W mieszkalnictwie liderem obwołano Gliwice. Środowisko najlepiej prezentuje się w Sopocie, a infrastruktura w Nowy Sączu. Wreszcie przestrzeń najlepiej służy zdrowiu mieszkańców w Świnoujściu.
