Szpieg, który nie kochał? [recenzja "Chwili prawdy"]

Odkrywamy Bydgoszcz, odcinek 1

Krystyna jako dziecko przeprowadziła się z rodzicami do Gdyni. Tata był ważnym urzędnikiem pocztowym, mama prowadziła sklep kolonialny. Gdy kryzys ekonomiczny lat 30. ubiegłego wieku odebrał sklepowi klientelę, matka - zadłużając się - odkupiła pensjonat w Orłowie. Zarządzanie nim kochała tak bardzo, że mąż i córka stanowili dla niej drugi plan (za jakiś czas przekonamy się dlaczego). Mąż rekompensował sobie to na swój sposób, a Krystyna uciekała w wielki świat, który otworzyła przed nią siostra ojca, ciotka Nina (za jakiś czas dowiemy się, że nie tylko). Świat rautów, szybkich samochodów, bohemy, a później także współistnienia z niemieckim okupantem. W 1939 wszystko niebywale przyspieszy i okaże się, że Krystynie nie będzie dane studiowanie wymarzonej pedagogiki. Historia, wykształcenie, koneksje rodzinne, a czasem zbiegi okoliczności wyznaczą jej inne role i zadania. Młoda kobieta dostanie się do pracy wywiadowczej, którą będzie pełnić w wielu miejscach Europy, czasem na pograniczu śmierci, przeciwko wielu wrogom.

Tomasz Wandzel, autor "Chwili prawdy”, ma duży dar dynamicznego opowiadania historii. Rzeczywiście, jest tak, jak obiecuje wydawca książki – czyta się ją jednym tchem.

Wyjątkowo atrakcyjny jest np. pomysł wplecenia spotkań z autentycznymi postaciami (od marszałka Piłsudskiego przez cichociemną “Zo” Zawacką po… Vladimira Nabokova).

Recenzenckich gwiazdek nie będzie jednak więcej, bo w tej wartkiej z pewnością opowieści zabrakło prawdy emocjonalnej. Zdumiewającym rozczarowaniem dla mnie był np. wątek macierzyński. Być może, prawdziwe patriotki i bohaterki potrafiły ruszać na zagraniczną akcję, całując na pożegnanie dwuletnią córkę pozostawianą opiekunce i znikać na kilka lat bez słowa. Zgrzyta jednak brak najmniejszej wzmianki o dziecku przez kilkaset stron (a wszak jego dzielna matka nie spędzała całego czasu na pracy wywiadowczej i dywersyjnej - jak wynika z treści, większość zadań polegała na dość biernych zajęciach), by nagle rzucić się w histeryczne poszukiwania Ninki i równie gwałtownie je przerwać… Powieściowy autor w zakończeniu snuje rozważania na temat najbardziej pożądanego finału opowieści i tu akurat nieoczekiwany akapit o losach córki jest dość zgrabną pointą. Brakuje jej jednak w tak wielu wątkach (skąd się wzięły siostry w polskim domu opieki? Co z zarzutami Zofii o konfabulacjach bliźniaczki? Jaki los ostatecznie spotkał ciotkę Ninę?…), że jedynym wytłumaczeniem dla ich porzucenia musi być chęć "popełnienia" przez prawdziwego autora kolejnej części tej historii. Inaczej fabularne kiksy bardzo osłabią czytelniczą satysfakcję.
Tomasz Wandzel, Chwila prawdy, Wydawnictwo MG, Warszawa 2022