O temacie dyskutowano podczas sesji Rady Miasta Bydgoszczy w środę (30 października). Historię pomnika na placu Wolności przypomniał Sławomir Marcysiak, miejski konserwator zabytków w Bydgoszczy. Sięga ona końca XIX wieku. W 1893 r. stanął tu pomnik konny cesarza Wilhelma I, zdemontowany i wywieziony przez Niemców po I wojnie światowej.
Na początku 1945 r. na placu Wolności pochowano sowieckiego oficera, który zginął w trakcie walk o wyzwolenie Bydgoszczy. W tym samym czasie powstała idea budowy pomnika wdzięczności Armii Czerwonej, który zaprojektował Jan Kossowski. Miał to być obiekt tymczasowy – marzono o bardziej monumentalnej formie. Z planów jednak nic nie wyszło. Na początku lat 90. przekształcono obelisk na obecną formę, przemianowując go na pomnik Wolności.
Zastępca prezydenta Bydgoszczy Łukasz Krupa zaznaczył, że wprowadzono taki punkt do porządku obrad w związku z wieloma głosami, które pojawiły się w przestrzeni publicznej na temat zmian monumentu. Nie podjęto w tym zakresie żadnej decyzji. Miał to być jedynie wstęp do dyskusji o przyszłości pomnika.
Sebastian Fifielski, zastępca dyrektora Wydziału Inwestycji Miasta w UMB, mówił o złym stanie technicznym obelisku. Na zdjęciach prezentował pęknięcia, rozchodzące się płyty granitowe czy odstające tablice pamiątkowe.
– Niezależnie od tego, jaka decyzja zostanie podjęta o przyszłości pomnika, każda będzie miała wpływ na proces inwestycyjny i na realizowane przez nas zadania. Aby ułatwić dyskusję, przygotowaliśmy kilka wariantów – przekazał radnym. Wśród opcji jest pozostawienie monumentu bez zmian, co i tak będzie wiązało się z koniecznością wykonania prac remontowych, jego rozbiórka czy zastąpienie go nowym.
Czas na zmiany. Ma być obelisk godnie uświęcający niepodległość Polski i powrót Bydgoszczy do macierzy
– Pracując nad nową koncepcją placu sugerowaliśmy, aby wspomniany pomnik zastąpić obeliskiem godnie uświęcającym niepodległość Polski i powrót Bydgoszczy do macierzy – powiedział prof. Dariusz Markowski, przewodniczący Rady ds. Estetyki Miasta. W 2020 roku pisemnie postulowano, aby ogłosić konkurs na nowy pomnik. Rada podtrzymuje swoje stanowisko.
Swoją propozycją na sesji przedstawił dr Sławomir Łaniecki, pracownik naukowy Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i prezes Fundacji Dziedzictwa Ignacego Jana Paderewskiego. Zaproponował, aby na placu Wolności stanął pomnik jednego z ojców niepodległości Polski.
– W świadomości społecznej osiągnięć Ignacego Jana Paderewskiego i wpływu, jaki on miał na niepodległość państwa polskiego nie doceniamy – stwierdził. – To niezwykle krystaliczna postać. Może nie walczył z bronią w ręku, tak jak np. Józef Piłsudski, ale także miał ogromny wpływ na sukces zbrojny w latach 1919-1920 – mówił dr Sławomir Łaniecki.
Nowy pomnik na placu Wolności w Bydgoszczy. Są też Inne propozycje
– Mówimy o placu Wolności, ale zapominamy o wkładzie Polek, bydgoszczanek, w odzyskaniu przez nasze miasto wolności. Bydgoszczanki jako kobiety podejmujące aktywność patriotyczną w okresie I wojny światowej, jako konspiratorki biorące udział w Powstaniu Wielkopolskim czy aktywistki przygotowujące miasto do przejęcia przez władze polskie, ale także jako organizatorki wydarzeń powrotu Bydgoszczy do Macierzy. Jedną z Polek pracujących na rzecz wolnej Bydgoszczy jest Wincentyna Teskowa – przypominała Joanna Czerska-Thomas z Trzeciej Drogi.
Z podobnym apelem zwróciła się Katarzyna Siembida z Bydgoskiej Prawicy. Jędrzej Gralik, puszczając wodzę fantazji, mówił o wspólnym pomniku Paderewskiego, Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Paweł Bokiej zwrócił uwagę na to, że w mieście jest już pomnik Ignacego Jana Paderewskiego, który można zobaczyć przy Filharmonii Pomorskiej. Dopytywał o to, dlaczego na sesji zaprezentowano tylko jedną koncepcję i czy można liczyć na to, że dyskusja będzie szersza.
– Żaden pomysł nie jest faworyzowany. Wywołując ten temat zaprosiliśmy przedstawiciela fundacji. Chcieliśmy poznać państwa opinię czy w ogóle idziemy w stronę pomnika – odpowiadał Łukasz Krupa. Temat, który wzbudził duże zainteresowanie, może powrócić na kolejnych sesjach. Możliwe jest powołanie gremium eksperckiego, które zajmie się tematem, konkurs na pomnik czy konsultacje społeczne w tej sprawie.
