Mikrospołeczność na scenie negocjuje „wspólny luksus”

Pierwszą w tym roku premierą Teatr Polski w Bydgoszczy kontynuuje artystyczny sezon realizowania przestrzeni publicznej, w której bez lęku można wyobrażać sobie lepsze, bardziej sprawiedliwe porządki społeczne i polityczne. Weronikę Szczawińską wraz zespołem TPB zafascynowały nie oderwane od rzeczywistości utopijne wizje, lecz konkretne wydarzenia z 1871 roku - Komuna Paryska, nazywana też Republiką Powszechną. Dlaczego?

- Każda rewolucja ma to do siebie, że wiele obiecuje, część postulatów spełnia (choć te najważniejsze nigdy nie są realizowane), najczęściej jednak przechodzi w formę trudnego kompromisu, który niekiedy prowadzi wręcz do dyktatury. W przypadku Komuny Paryskiej, co stanowi o jej unikatowości, wszystkie postulaty są realizowane natychmiast. To oznacza, że jednocześnie walczy się o równość kobiet i mężczyzn, prawo pracy (wprowadzono płacę minimalną), świecką edukację, sekularyzację państwa, ale także o takie sprawy, jak np. kształt architektury publicznej. W tej rewolucji wszystko dzieje się naraz, nie ma tematów mniej lub bardziej istotnych, bo tu wszystko jest ważne. Komuna Paryska jest przykładem udanej demokracji bezpośredniej, bez scentralizowanej władzy, bo cesarstwo i republika zawiodły - wyjaśnia Weronika Szczawińska, która z całym zespołem w pracy nad muzycznym spektaklem „Komuna Paryska” poddała się eksperymentowi.

- Żeby pokazać, czym była Komuna Paryska, musieliśmy zacząć od siebie. A skoro jej główną ideą był - jako to określiła amerykańska badaczka Kristin Ross - „wspólny luksus”, polegający na tym, że każdy, niezależnie od płci, rasy czy wyznania ma równe szanse na swój udział w społeczeństwie, stąd i teatr zmienia formułę. Nasz spektakl to koncert, tworzony przez zespół muzyków-amatorów, którzy negocjują ze sobą wizje, by wspólnie grać - dodaje Weronika Szczawińska, która jako reżyserka nie miała „pełnej władzy” na przebiegiem prób bez scenariusza.

I choć w demokracji bezpośredniej, zwłaszcza w środowisku artystycznym, momentami trudno było o dyscyplinę, to jednak... - Muzyka, jak i teksty powstały wspólnymi myślami. Na potrzeby tej sztuki tworzymy mikrospołeczność, która występuje w kontrze do tego, jak postrzega się tworzenie spektaklu w teatrze - mówi Agnieszka Jakimiak.

- Zrezygnowaliśmy z kreacji aktorskich, staliśmy się po prostu muzykami, którzy chcą razem współpracować, rozumiejąc się i czując - przyznaje Małgorzata Trofimiuk. A Jakub Ulewicz dodaje: - Ta nasza komunardzka praca po raz kolejny uświadomiła mi, że teatr jest wielką przestrzenią wolności wspólnej - naszej i widzów, którą jednak łatwo stracić przez różne uwarunkowania społeczne i polityczne. Swoboda rozmowy nie jest dana nam raz na zawsze, trzeba o nią po prostu walczyć - podkreśla aktor.

Spektakl wymyślił i zrealizował zespół:
Tekst i reżyseria: Weronika Szczawińska; tekst i konsultacja dramaturgiczna: Agnieszka Jakimiak; kompozycja muzyki: Krzysztof Kaliski; scenografia i kostiumy: Daniel Malone; ruch sceniczny: Paweł Sakowicz; współpraca koncepcyjna i dramaturgiczna, asystent scenografa: Piotr Wawer Jr; muzycy: Cezary Kołodziej, Łukasz Maciej Szymborski; światła: Robert Łosicki; inspicjentka: Hanna Gruszczńska; występują: Magdalena Celmer, Mirosław Guzowski, Krzysztof Kaliski, Cezary Kołodziej, Alicja Mozga, Maciej Pesta, Sonia Roszczuk, Jan Sobolewski, Łukasz Maciej Szymborski, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Piotr Wawer Jr, Małgorzata Witkowska, Konrad Wosik.

Popremierowo grają: 17 i 18 stycznia o 19.00, 10 i 11 lutego o 19.00, 12 lutego o 18.00.