Książki Sylwii Chutnik nie przygniótł jednak publicystyczny ciężar, ani nie rozkleiła czułostkowość.
Magda, główna bohaterka „Tyłem do kierunku jazdy”, dobiega czterdziestki, lecz nadal szuka miejsca w życiu. Kłopoty Magdy wynikają przede wszystkim z tego, że… kiedyś nie była Magdą. Urodziła się jako chłopiec i dopiero w dorosłym życiu zdecydowała się na zmianę płci. W tym przypadku, podobnie zresztą jak w wielu innych, nie mogła liczyć na wsparcie rodziców. Jej ojciec był i jest wycofanym alkoholikiem, matka - wiecznie niezadowoloną z siebie i bliskich drobnomieszczanką. Na szczęście Magda ma jedną osobę, która ją kocha, rozumie i bezwzględnie akceptuje. To babcia Stasia.
Babcia Stasia nie ma w sobie nic z typowej babci. Choć siły coraz bardziej ją opuszczają, zachowała psychikę przebojowej nastolatki. Babcia niczego się boi, nie wstydzi, nie owija w bawełnę. Po osiemdziesiątce nie musi też być zależna od córki, bo w latach dziewięćdziesiątych z najemnej pracownicy przedzierzgnęła się w sprytną, rozumiejącą wolny rynek bizneswoman i do dziś jest niezależna finansowo. Gdyby jeszcze to zdrowie dopisywało…
Ale nie dopisuje.
„Tyłem do kierunku jazdy” to także opowieść o odchodzeniu z tego świata. Babcia i z tym radzi sobie w kozackim stylu. Pogody ducha i optymizmu ma w sobie tyle, że wystarczy także dla Magdy. Nie od razu jednak.
Po długich wizytach w szpitalu, wypełnionych szalonymi, często rozwiązłymi wspomnieniami babci Stasi, Magda wraca do szarej egzystencji osoby odrzuconej nie tylko przez rodziców. Wizyty w klubach dla seksualnych odszczepieńców wypełniają pustkę tylko na chwilę. Potem znów zaczyna doskwierać potrzeba miłości, potrzeba zawodowego spełnienia i zwykła bieda w mieszkaniu na zbyt wysoki jak na Magdę kredyt.
„Tyłem do kierunku jazdy”, owszem, wystawia nam, Polakom, kiepskie świadectwo. Magda na co dzień doświadcza chamstwa, egoizmu, bezwzględności i interesowności osób, które ją otaczają.
Sylwia Chutnik kreśli kilka świetnych portretów psychologicznych - poza babcią i Magdą na przykład Krystyny, córki tej pierwszej i matki drugiej. Tak jak to nierzadko w życiu bywa - prześladowczyni i ofiary zarazem.
Czytelnik nie kończy jednak lektury tej książki z ciężkim sercem. Optymizm babci zwycięża, nawet zza grobu.
Sylwia Chutnik, Tyłem do kierunku jazdy, Wyd. Znak, Kraków 2022.
