GMO irytuje matkę naturę

GMO nie spowoduje zmian w genotypie ludzi, ale może mieć wpływ na to, co będzie się działo w środowisku naturalnym.

Ludzie majstrują przy genach roślin i zwierząt od zawsze. To, co dziś jemy, nie wyglądało przecież tak samo 500 czy kilka tysięcy lat temu. Wszystko jest efektem krzyżowania jednych odmian z innymi po to, aby uzyskać lepsze, zdrowsze i dorodniejsze egzemplarze.

Krzyżowanie, mutowanie i tworzenie mieszańców jest w przyrodzie zjawiskiem jak najbardziej normalnym, a nawet bardzo zdrowym i potrzebnym do tego, aby nasza żywność była zdrowa. Naukowcy podkreślają, że krzyżowanie genetyczne przyczynia się do występowania - jakże potrzebnej - różnorodności w przyrodzie. Organizmy same wymieniają materiał genetyczny, albo pomagają im w tym hodowcy.

Na przykład duży wpływ na krzyżowanie mieli mnisi, którzy w przyklasztornych ogrodach hodowali wiele znanych nam dziś gatunków owoców i warzyw.

Truskawka, która powstała z dwóch odmian poziomek, jest efektem krzyżowania międzygatunkowego. Obecnie na rynku dostępne są - powstałe w ten sposób produkty - pomelo, pszenżyto i wiele innych.

Nie zapominajmy o zwierzętach, bo przecież tu również dochodzi do krzyżowania międzygatunkowego. Najsłynniejszym mieszańcem jest muł - połączenie klaczy konia domowego z ogierem osła.

<!** reklama>

Krzyżowanie może być także wewnątrzgatunkowe. Niedawno wyhodowano większe świnie, krzyżując ze sobą rasy bardziej mięsne z takimi, które szybciej przybierają na wadze. Ale nie była to inżynieria genetyczna. Aby uzyskać GMO, czyli organizm genetycznie zmodyfikowany, wystarczyłoby z genomu świni wyjąć gen odpowiedzialny za przyrost tłuszczu i zastąpić go innym, wziętym z innej rasy.

Czym jest GMO?

Według definicji stosowanej w polskim ustawodawstwie, jest to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji.

GMO jest więc tworem sztucznym, który prawdopodobnie w przyrodzie nigdy by nie powstał.

Prof. dr hab. inż. Paweł Nowaczyk z Katedry Genetyki i Biotechnologii Roślin UTP uważa, że nie można jednoznacznie powiedzieć, czy GMO jest szkodliwe czy nie.

- Nie wiemy zbyt wiele, a to, co wiemy, to są sprzeczne informacje - mówi profesor, ale dzieli się z nami swoimi wątpliwościami.

- Inżynieria genetyczna jest nową technologią. Pierwszy produkt GMO - pomidor - wszedł na rynek dopiero w 1994 roku. Mimo to inżynieria szybko się rozwinęła. Obecnie ok. 150 milionów hektarów użytków rolnych na świecie to uprawy roślin zmodyfikowanych (prawie 10 proc. całej produkcji). Geny wprowadzane, np., do rzepaku, mogą się przenosić na inne odmiany tego gatunku. To może mieć wpływ na środowisko. Co z tego wyniknie? Nie wiemy - mówi prof. Nowaczyk.

Nie ma żadnej gwarancji, że GMO nie będzie się krzyżowało z roślinami ze zwykłych hodowli.

Trudno dziś powiedzieć, jaki wpływ ta żywność będzie mieć na człowieka. Na pewno nie spowoduje tego, że wyrośnie nam trzecia ręka czy kolejny palec u nogi.

GMO może ograniczyć stosowanie środków chemicznych w rolnictwie. Może powodować, że rośliny będą zdrowsze i odporniejsze na ataki ze strony wybranych insektów, wirusów, itp. Może, ale nie musi.

Tylko że hodowcy i naukowcy znają lepszy i mniej inwazyjny sposób na zdrową żywność. Taki, który nie burzy naturalnego porządku. Chodzi o hybrydyzację międzygatunkową, czyli zwiększenie bioróżnorodności wśród roślin. Naukowcy mogą dostarczać biotechnologie, wspomagające metody konwencjonalne, które pomogłyby w tworzeniu nowych odmian.

Może chodzić o pieniądze

Jak nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Wielkie koncerny produkujące żywność odkryły, że GMO jest tańsze od konwencjonalnych upraw, a do tego bardziej wydajne. Kurczaki karmione paszą z roślin GMO są tańsze. Podobno w handlu nie ma już w ogóle wieprzowiny karmionej „normalną” paszą.

Prawda jest taka, że przed GMO się nie obronimy. Możemy tylko liczyć na rozsądek naukowców i na to, że nie tylko Amerykanie na tym zarobią.