Najstarszy istniejący cmentarz katolicki w mieście, którego początki sięgają 1808 r., kiedy magistrat miasta Bydgoszczy zakupił hektar gruntów znajdujących się przy polnej ówcześnie drodze. Ziemia oddana na własność parafii farnej i Starofarny staje się pierwszym miejskim cmentarzem katolickim usytuowanym w oddaleniu od świątyni parafialnej.
W okresie zaborów i okupacji hitlerowskiej - cel wielu antypolskich ataków, co z kolei pobudzało mieszkańców do aktów patriotycznych. Gdy na początku XX w. z powodu zapełnienia cmentarz nie mógł już być dłużej użytkowany, proboszcz fary, ksiądz Ryszard Markwart uzyskał zgodę na założenie nowego cmentarza parafialnego na północy miasta. Od tej pory nekropolie różnicowano na Starą (Starofarną) i Nową (Nowofarną).
Przemianowany na komunalny, Starofarny w 1994 ponownie został udostępniony dla pochówków, zwłaszcza osób zasłużonych dla miasta. Cmentarz Starofarny to dziś obszar ponad 3 hektarów. Są na nim liczne grobowce o wartości historycznej, m.in.: groby żołnierzy francuskich z wojny prusko-francuskiej w 1870-1871, mogiły zasłużonych bydgoszczan oraz kaplica cmentarna zamordowanych w 1939 mieszkańców miasta.
Najstarszym zachowanym nagrobkiem jest płyta na mogile Ignacego Rutkowskiego z 1852 roku. Większość grobów pochodzi z początku XX wieku i okresu międzywojennego. 35 proc. stanowią obiekty o wartości zabytkowej. Wiele z nich wymaga już renowacji, nic zatem dziwnego, że w głowach miłośników miasta już prawie 30 lat temu powstała myśl, by wesprzeć ich naprawę dzięki społecznej zbiórce prowadzonej na Wszystkich Świętych i Zaduszki.
Podobnie zacne akcje z dłuższą tradycją mają wszak warszawiacy (Stare Powązki, od 1975 roku) czy krakowiacy (Cmentarz Rakowicki, 1980). Wielkie obszarowo nekropolie, znane ogólnopolsko nazwiska kwestujących i duże sumy w rozliczeniach.
Bydgoscy wolontariusze działają w skali mniejszej pod tym względem, ale w skali makro, jeśli chodzi o zaangażowanie. Co roku na początku listopada mogą tam Państwo spotkać z puszkami włodarzy miasta, parlamentarzystów, aktorów, sportowców, dziennikarzy, harcerzy i, przede wszystkim, członków Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy, które kwestę firmuje. „Filie” akcji mamy też na Nowofarnym i w placówkach kultury (z Filharmonią Pomorską na czele – koncert „Requiem” Mozarta symbolicznie otwiera akcję). W tym roku celem zbiórki jest zgromadzenie 20 tysięcy złotych – znakiem nowoczesnych czasów stała się także możliwość elektronicznego przelewu. Jeszcze „analogowo” udało się w 2015 roku zebrać rekordowe 26 tysięcy z górką. Jak będzie w tym roku? Sprawdzimy u jego schyłku.
Tymczasem już dziesięć lat temu zapoczątkowano w naszym mieście kolejną ścieżkę ikonicznych symboli. W dniu wejścia Polski do Unii Europejskiej, obok pocztówkowych spichrzów nad Brdą pojawił się „Przechodzący przez Rzekę” autorstwa Jerzego Kędziory, odtąd chyba najczęściej fotografowany przez tubylców i przyjezdnych „obiekt” w Bydgoszczy.
Czasowo w tym roku dołączyli do niego na Wyspie Młyńskiej inni balansujący bohaterowie Jerzego Kędziory. I znów zrobili furorę. Niedawno ratusz poinformował, że Miasto zainwestuje w co najmniej dwie figury (wioślarza i prawdopodobnie skoczka), dzięki czemu od przyszłego roku będziemy mieli swego rodzaju stały rzeźbiarski szlak turystyczny, zgrabnie manifestujący związek Bydgoszczy z wodą. Miło by było, gdyby oprócz zapisywania tej nowej, nowoczesnej karty dziejów miasta, systematycznie wracać do historii. Nie tylko rękami i sercem miłośników Bydgoszczy.
