A gdzie wykusz? Czujne oczy społecznych konserwatorów

Zakład do dziś dobrze sobie radzi, ale już nie w centrum Bydgoszczy, tylko w Bydgoskim Parku Przemysłowo-Technologicznym. Po starej siedzibie popularnych „pilników” przy ulicy Marcinkowskiego pozostał gmach z cegły, w którym kiedyś mieściły się biura, i przylegający doń fragment murów hali produkcyjnej.

Przez wiele lat w ruinach Befany diabeł mówił dobranoc. Teraz jednak zaczęły się tam szybkie zmiany. Z tyłu wyrósł już labirynt fundamentów, z którego wystają w górę pręty zbrojeniowe. To namiastka osiedla Nowy Port, które - jak można wyczytać z efektownej grafiki okalającej płot wokół budowy - „będzie jedyną inwestycją Prestige w Bydgoszczy”. Prestige brzmi dumnie. To ma być miejsce „gdzie historia spotyka się z nowoczesnością”.

Ta wychodząca na spotkanie historia to, jak łatwo się domyślić, zapuszczone pozostałości po Befanie. Jeszcze zapuszczone, chociaż rękę nowego gospodarza już na nich widać. To ją właśnie dostrzegli lokalni patrioci z grupy Bydgoskie Kamienice. Dostrzegli i… zapałali gniewem. Wprawdzie resztka muru hali produkcyjnej stoi jeszcze nieruszona, jednak wokół zabytkowego biurowca zaczął się już ruch. Na razie nowe ogranicza się do dwóch płyt balkonów, sterczących ze ściany od stronę Śluzy Miejskiej (patrz: dolne zdjęcie). I co to za problem? Balkon był też wcześniej na tej ścianie. Różnicę pokazuje zdjęcie u góry. Balkon był, ale jeden i zdecydowanie mniejszy. A przede wszystkim łączył się z nim urokliwy wykusz.

I o ten wykusz lokalni patrioci z grupy Bydgoskie Kamienice mają największe pretensje. W jego zniknięciu widza gwałt na historii, guście i przepisach dotyczących ochrony zabytków.

Czy mają rację? Z tym pytaniem zwróciłem się do Sławomira Marcysiaka, miejskiego konserwatora zabytków. Ten rozpoczął rozmowę od zastrzeżenia, byśmy nie oceniali pracy przy renowacji biurowca Befany przed jej zakończeniem. - Projekt przygotowywali doświadczeni ludzie, był ze mną uzgodniony, a prace zleca doświadczony inwestor - uspokajał.

No a piękny wykusz? Miejski konserwator przyznał, że nie kojarzy go. Kojarzy natomiast nowy właściciel budynku, AWZ Deweloper. „Wykusz, który jest przedmiotem zainteresowania, nie był oryginalnym elementem budynku. Został on wtórnie doklejony do bryły budynku, jego konstrukcja nie była z nim w żaden sposób przewiązana. Od wielu lat wykusz ten był podparty stalowymi słupami, które stały na działce sąsiedniej i utrzymywały go przed zawaleniem. Jego stan groził zagrażał zarówno konstrukcji budynku, jak i przechodniom. Podczas rewitalizacji w pełni uzasadnione było więc przywrócenie pierwotnej formy budynku (bez wykuszu)

i odbudowanie pierwotnie zaprojektowanych w budynku dwóch balkonów” - napisała do nas Anna Wydrzyńska, wiceprezes firmy.

Nie podejmuję się oceny tego, co obecnie dzieje się wokół pozostałości po bydgoskich „pilnikach”. Nie wiem, jak po przebudowie będzie prezentował się punkt styczny historii z nowoczesnością. Wierzę natomiast, że przy tak czujnych i krytycznych społecznych konserwatorach zabytków każda droga na skróty zostanie zauważona i publicznie wytknięta.