Już w VII wieku w Grucznie istniała osada. W IX wieku w tym miejscu został wzniesiony gród. Położona w centrum wsi góra przechowuje w sobie ślady grodziska i dwóch cmentarzysk.
<!** Image 2 align=right alt="Image 83192" sub="Leżąca w centrum Gruczna Góra św. Jana okazała się prawdziwą kopalnią wiedzy o pradawnych mieszkańcach tych okolic
/ Fot. Marek Wojciekiewicz">- To miejsce cały czas czeka na gruntowne przebadanie przez archeologów, choćby takie jak to przeprowadzone w latach 1996-2003 w Kałdusie koło Chełmna - mówi Jarosław Pająkowski, dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. - Góra św. Wawrzyńca w Kałdusie, gdzie dokonano wielu ciekawych odkryć, leży 5 kilometrów w linii prostej od Góry św. Jana w Grucznie. Wiem, że profesor Wojciech Chudziak z toruńskiego uniwersytetu planował podobne badania przeprowadzić w Grucznie już kilka lat temu. Jestem przekonany, że ich efekty byłby równie sensacyjne - uważa Jarosław Pająkowski.
Odkrywana historia
<!** reklama>O tym, jak wdzięczna dla archeologicznych poszukiwań jest Góra św. Jana, przekonali się już wielokrotnie naukowcy z Muzeum w Grudziądzu. Rękoma archeologów placówka przeszukiwała to miejsce już ponad 100 lat temu. Znajdowane tu paciorki, ozdoby skroniowe i monety, do wybuchu II wojny światowej wystawiane były w stałej ekspozycji w Grudziądzu i w Gdańsku. Niestety, zawierucha wojenna pochłonęła je bezpowrotnie. W 1964 wznowiono prace archeologiczne. I znowu przyniosły one bardzo wiele cennych odkryć.
Cenne znaleziska
Większość z nich to przedmioty stanowiące wyposażenie pochówkowe ludzi zmarłych przed wiekami. Przebadano kilkaset grobów, a w nich ciała ułożone w pozycji wyprostowanej na wznak wzdłuż osi wschód-zachód. Oprócz znalezionych tam cennych elementów biżuterii, odkryte groby są też doskonałym źródłem wiedzy o dawnych mieszkańcach Gruczna. Naukowcy ustalili, że średni wiek pochowanych tam osób wynosił zaledwie 27 lat. To skutek panującej we wczesnym średniowieczu wysokiej śmiertelności. Średni wzrost mężczyzn to 166 centymetrów, zaś kobiet 155. To jak na tamte czasy sporo, wziąwszy pod uwagę, że wówczas ludzie, na skutek skromnej diety, byli znacznie niżsi niż obecnie.
Badania archeologów dowodzą też, że najpopularniejszą ozdobą noszoną przez dawnych mieszkańców Gruczna były szklane paciorki. Przeważnie w kolorze żółtym i zielonym. Podczas czteroletnich badań znaleziono ich prawie 5 tysięcy. Inną powszechnie noszoną ozdobą były kabłączki skroniowe, którymi kobiety spinały włosy. W biżuterii zachwyca piękne wzornictwo. Bransolety, diademy i wisiorki ozdabiane były elementami zwierzęcymi i roślinnymi. Oprócz biżuterii najwięcej znalezionych przedmiotów stanowią narzędzia: noże, igły, szydła. Najpiękniejsze okazy biżuterii i innych interesujących przedmiotów znalezionych w Grucznie stały się ozdobą stałej wystawy, którą można obejrzeć w Muzeum w Grudziądzu.
