10 lat Centrum Studiów Ratzingera w Bydgoszczy. Ks. dr hab. Mariusz Kuciński: - Nie rywalizacja, tylko wspólne budowanie

Mija 10 lat od powstania Centrum Studiów Ratzingera w Bydgoszczy. Jak doszło do jego powstania?
Sam nie wiem, Opatrzność Boża… Niemniej, gdy przed laty pracowałem w Watykanie, to poznałem księdza prałata Giuseppe Scottiego, sekretarza Papieskiej Rady ds. Komunikacji Społecznej, z którym po moim powrocie do Bydgoszczy współpracowałem przez wiele lat przy organizowaniu konferencji „Etyka w mediach w dobie globalizacji”. Gdy powstała Fundacja Watykańska Joseph Ratzinger – Benedykt XVI i prałat Scotti został jej przewodniczącym, spytał mnie, czy mógłby z nami współpracować przy innej naszej konferencji „Jeden świat, wiele kultur”, którą wtedy zaplanowaliśmy na 27 do 28 października 2011 roku. Tu w Bydgoszczy nie zdawaliśmy sobie sprawy, jak te dni są ważne dla Kościoła, o czym dobrze wiedział Watykan. A była to dokładnie 25. rocznica spotkania poprzednika Benedykta XVI, czyli Papieża św. Jana Pawła II z przedstawicielami wyznań i religii w Asyżu. Oczywiście zgodziliśmy się na tę współpracę. Napisałem list do Fundacji Watykańskiej z prośbą o jej współorganizowanie, po czym w tej sprawie przyszło zaproszenie do Rzymu i w 2012 roku ja oraz ówczesne władze Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej udaliśmy się do Watykanu na spotkanie z Papieżem

Jakby ksiądz dyrektor podsumował te 10 lat?
Zacznę od tego, że Fundacja Watykańska Joseph Ratzinger – Benedykt XVI ma trzy cele: organizowanie konferencji naukowych, wręczanie nagrody Josepha Ratzingera i stypendiów naukowych. Na początku działalności naszego bydgoskiego Centrum i przez pierwszych pięć lat do moich zadań - jako dyrektora ośrodka - należało przede wszystkim organizowanie konferencji naukowych w różnych miejscach świata. W ciągu tych 10 lat było ich przeszło 30 w samej Polsce, ale też wiele poza jej granicami choćby: w Medellin w Kolumbii, Rio de Janeiro w Brazylii, we włoskim Rzymie czy hiszpańskim Madrycie. Najważniejszą z nich była ta z okazji 90. urodzin emerytowanego Papieża Benedykta XVI. Odbyła się w Warszawie, we współpracy z Konferencją Episkopatu Polski, Sejmem, polskimi i europejskimi uczelniami. Pod patronatem Prezydenta RP, przewodniczącego Bundestagu i przewodniczącego Parlamentu Węgier. Natomiast drugie pięć lat działalności bydgoskiego Centrum Studiów Ratzingera wypełniało nowe, powierzone mi przez Rzym zadanie, abym reprezentował Fundację Watykańską nie tylko w Polsce, ale również w Europie Środkowowschodniej.

Ta współpraca Centrum z uczelniami – także tu w regionie - jaka była do tej pory?
Bardzo wiele udało się zrobić. To nie tylko konferencje naukowe, ale i publikacje. W tym zakresie stałym punktem jest oczywiście szeroka współpraca z Kujawsko-Pomorską Szkołą Wyższą w Bydgoszczy, gdzie mamy swoje miejsce. Udało się nam też ją nawiązać współpracę z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jednym z owoców jest ufundowanie interdyscyplinarnej nagrody „Ratio et Spes” dla konkretnego dzieła, które promuje dialog między nauką a filozofią i teologią. Przed nami już czwarta edycja. Nagrodę wręczamy zawsze 19 lutego, w święto Uczelni i w dniu Nauki Polskiej, jednocześnie w urodziny astronoma Mikołaja Kopernika, patrona UMK. Nasza działalność to także wspieranie młodych studentów, którzy chcą się dalej kształcić planując doktoraty czy habilitacje. Dla nich mamy stypendia.

Ksiądz Profesor poznał kardynała Josepha Ratzingera w Rzymie w latach 90. podczas studiów na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Także później wiele razy spotykał się z papieżem. Jaki był?
Był i jest wybitnym człowiekiem. To jeden z największych teologów współczesnego świata. Jego książki to bestsellery, miały wiele wznowień. Natomiast mnie, w tych osobistych spotkaniach z Josephem Ratzingerem, cały czas najbardziej uderza ta jego ogromna pokora i postawa służby. Także w ostatnim czasie widziałem go parę razy i muszę przyznać, że mimo tej ogromnej wiedzy – również filozoficznej - jest ciągle skromnym i otwartym na drugiego człowieka. Pamiętam, jak zawiozłem emerytowanemu papieżowi album o Bydgoszczy. Popatrzył na zdjęcie miasta i zapytał, gdzie jest moja parafia. Wskazałem to miejsce mówiąc, że jest to Fordon – największa dzielnica Bydgoszczy. Wtedy Benedykt XVI udzielił błogosławieństwa nad tym zdjęciem i poprosił, aby przekazać moim parafianom, że się za nich modlił. Wielki Człowiek… Teraz też dostaliśmy list od niego. Odczytałem go podczas uroczystości 10–lecia Centrum Studiów Ratzingera. W ogóle cały pontyfikat Benedykta XVI to takie bycie dla tego gdzieś pogubionego człowieka. Trwanie przy nim, pomoc jemu i dawanie - tej tak potrzebnej dzisiaj nadziei. Tak myślę.

Jaka przyszłość przed Centrum?
W kolejnych latach moim celem będzie rozwijanie dialogu kulturowego w Europie Środkowowschodniej, który jest teraz tak bardzo potrzebny. Szczególnie te ostatnie miesiące pokazują, jak duże jest zapotrzebowanie na taką działalność Fundacji Watykańskiej. To właśnie ta promocja kultury, jej rozwój i wsłuchiwanie się w drugiego człowieka stanie się obecnie jednym z najważniejszych zadań. Tu nie wchodzą w grę żadne aspekty polityczne czy rywalizacja, tylko wspólne budowanie. Dlatego w mojej nominacji na dyrektora bydgoskiego Centrum na kolejne pięć lat napisano, że ta współpraca ze środowiskami naukowymi czy samorządami jest fundamentalna. Ale także wskazano, że jesteśmy jednym z najważniejszych ośrodków działania całej Fundacji Watykańskiej, co teraz widać. Także to, że ta przestrzeń Europy Środkowowschodniej jest kluczową nie tylko dla pokoju w Europie, ale i na świecie. A o tym, jak nasza praca jest teraz istotna, świadczy chociażby to, że patronat nad obchodami 10-lecia Centrum objął Andrzej Duda, prezydent RP, a w Bydgoszczy byli obecni m.in. abp. Wojciech Polak prymas Polski, abp. Stanisław Gądecki przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, Krzysztof Włodarczyk biskup bydgoski, Wiesław Śmigiel biskup toruński. Także władze województwa i samorządu Kujawsko-Pomorskiego, naukowcy - w tym profesorowie z Rzymu. Cieszymy się, że ta nasza dotychczas realizowana misja jest właściwie odbierana.