Od powstania Kujawsko-Pomorskiego minęło już dwanaście lat. W tym czasie zaszło wiele zmian.
Kiedy mieszkańcy regionu walczyli o województwo kujawsko-pomorskie (przypomnijmy, że w pierwotnych planach reformy terytorialnej przeprowadzonej pod auspicjami AWS nie było miejsca dla naszego regionu na mapie Polski), mieli silne argumenty przede wszystkim w postaci trwałych związków funkcjonalno-przestrzennych. Innymi słowy, byliśmy ze sobą w poszczególnych miastach i gminach, ale także jako całość na tyle mocno połączeni, by potrzebę powstania województwa udokumentować i przeforsować w Sejmie i Senacie.
Jak to wygląda dziś? Co uległo w ostatnich latach zmianie?
- Pojęcie powiązania funkcjonalno-przestrzenne dotyczy przede wszystkim spontanicznych, dobrowolnych „ciążeń” danego obszaru do określonego ośrodka, związanych z dojazdami do pracy, do szkół, na zakupy i po określone usługi - wyjaśnia Justyna Gostkowska-Kunert z Wydziału Planowania Przestrzennego Departamentu Planowania Strategicznego i Gospodarczego Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu. - Istotną rolę odgrywa też oddziaływanie mediów lokalnych. Oczywiście, związki te, choć dobrowolne, są w pewnym stopniu regulowane przez uwarunkowania zewnętrzne. Na przykład ludzie częściej dojeżdżają do tych ośrodków, które są dostępne w komunikacji publicznej.
<!** reklama>
W ocenie specjalistów w stosunku do sytuacji obserwowanej w latach 90. można mówić o ważnych zmianach w sieci wzajemnych powiązań na terenie regionu. Wynikają one przede wszystkim z reformy samorządowej i powstania sieci powiatów. W tej sytuacji niejako automatycznie większość mieszkańców powiatu z usług szkolnictwa ponadgimnazjalnego oraz specjalistycznego lecznictwa korzysta na terenie własnego powiatu.
- Można tu mówić o paradoksie - dodaje Justyna Gostkowska-Kunert - ponieważ sąsiadujące ze sobą Inowrocław i Radziejów (różnica w wielkości obydwu miast jest ponad 10-krotna) są tak samo dobrze rozwiniętymi i tak samo ważnymi ośrodkami powiatowymi, a każdy z nich „posiada” obsługiwany podobny obszar. Od powyższego schematu są pewne wyjątki, np. Szubin niebędący siedzibą powiatu oferuje usługi szpitalne i szkolnictwo średnie - typowe dla miast powiatowych.
Biznes
Znaczenie ma także sieć dużych zakładów, które, oferując miejsca pracy, skłaniają ludność do dojazdów na większe odległości. Dobrym przykładem są zakłady chemiczne w Janikowie czy spożywcze w Kruszwicy. Pomimo że Kruszwica i Janikowo są „tylko” siedzibami gmin, to dzięki funkcjonowaniu zakładów w rzeczywistości obszar ich oddziaływania jest większy. Okazało się też, że czynnik funkcjonowania transportu publicznego jest niezwykle ważny - miasto nieposiadające rozwiniętej sieci połączeń nie oddziałuje na otoczenie. Przywrócenie połączeń kolejowych z Bydgoszczy do Chełmży natychmiast skutkowało powstaniem „przepływów” ludności, z drugiej strony, blisko siebie położonych miasta Solec Kujawski z gminą Zławieś Wielka nie łączy praktycznie nic - są od siebie odcięte Wisłą. Ciekawostką jest też brak powiązań Inowrocławia z Włocławkiem. Funkcjonuje zaledwie kilka połączeń autobusowych na dobę, a podróż, mimo małej odległości, trwa ponad 1,5 godziny.
Jak się okazuje, granice administracyjne nie są w stanie „odciąć” od siebie terenów przyległych.
Zdaniem Justyny Gostkowskiej-Kunert tego typu związki są naturalne i nie są zjawiskiem niekorzystnym. Na przykład Chojnice, które „odeszły” do województwa pomorskiego, jako miasto znacznie większe od Tucholi, rozwijają działalność, która w Tucholi byłaby nieopłacalna ze względu na zbyt mały rynek zbytu (miasto Chojnice liczy niemal tylu mieszkańców, co cały powiat tucholski). Przykładem może być aquapark i sieć marketów, ale także zamiejscowy ośrodek Politechniki Koszalińskiej. Z drugiej jednak strony - w Tucholi działają, wyspecjalizowane w skali kraju, szkoła średnia i szkoła wyższa o profilu związanym z leśnictwem i ochroną środowiska - a więc zapewne także mieszkańcy Chojnic korzystają z tej oferty.
Z kolei o tym, że skala rzeczywistych powiązań Tucholi z województwem pomorskim jest mniejsza niż się powszechnie sądzi, świadczą też kierunki i wielkość migracji ludności. W latach 2008-09 w Tucholi osiedliło się 210 osób z województwa kujawsko-pomorskiego, a tylko 28 z województwa pomorskiego. Z kolei z miasta wyprowadziło się na teren Kujawsko-Pomorskiego 209 osób, a do Pomorskiego - 45.
