Zagadka połykacza scyzoryków - niezwykłe choroby i operacje

Tom „Tajemnica eksplodujących zębów i inne ciekawostki z historii medycyny” powstał w wyniku pilnej lektury czasopism medycznych, głównie z XVIII i XIX wieku. Czasopism medycznych - trzeba podkreślić - a nie prasy bulwarowej, w której także przed wiekami pełno było mrożących krew w żyłach opowiastek z tej dziedziny. Kilkadziesiąt opisanych w książce Morrisa przypadków zyskało więc potwierdzenie czasem nawet kilku dżentelmenów posiadających lekarskie dyplomy. Jednak wbrew lekarskim świadectwom, w niektórych wypadkach trudno uwierzyć, że nie mamy do czynienia z wytworami wybujałej fantazji.

Thomas Morris jest w swojej najnowszej książce także narratorem, który próbuje objaśnić, jakie ewentualnie okoliczności mogłyby przy współczesnym stanie wiedzy tłumaczyć niezwykłe przypadki medyczne sprzed dwustu czy trzystu lat. Nawet tytułowe eksplodujące zęby - zdarzenie, które było udziałem nie tylko jednego pacjenta - znajdują dziś racjonalne wytłumaczenie. Autor opatruje swoje opowieści dosadnymi komentarzami, z elementami wisielczego humoru, który bardziej wrażliwym czytelnikom niekoniecznie musi przypaść do gustu.

Nie wszystkie opisane przypadki miały szczęśliwe zakończenie. Zostały one pogrupowane tematycznie. Jednym z pierwszych jest historia marynarza, który po kilku szklaneczkach grogu zwykł zakładać się z kompanami, że połknie… scyzoryk. A że często zaglądał do szklaneczki, to w ciągu niespełna dziesięciu lat ponoć połknął tych scyzoryków minimum 35. Niektóre z nich zwrócił naturze w typowy sposób. Inne wszak w jego organizmie przepadły bez wieści - przynajmniej do czasu. Lekkomyślny marynarz dokonał żywota w męczarniach. Sekcja zwłok pokazała natomiast, że niektóre połknięte scyzoryki zadziały niczym bomba z opóźnionym zapłonem.

Opowiastka ta znalazła się w części zatytułowanej „Niefortunne zdarzenia”. Kolejne części noszą tytuły: „Tajemnicze choroby”, „Dyskusyjne środki lecznicze”, „Przerażające operacje”, „Niesamowite wyzdrowienia”, „Niewiarygodne historie” i wreszcie „Ukryte niebezpieczeństwa”.

Czytając tę książkę, czuje się ulgę, że przyszło nam żyć we współczesnych czasach, mimo że nasi przodkowie nie zapadali na Covid-19.

Thomas Morris, „Tajemnica eksplodujących zębów i inne ciekawostki z historii medycyny”, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2020.