W Bełchatowie zatrzęsła się ziemia. - To reakcja na wyciągnięcie ogromnej masy ziemi i przeniesieniu jej w inne miejsce - mówią sejsmolodzy. Czy w regionie mogą wystąpić podobne zjawiska?
<!** Image 2 align=right alt="Image 143364" sub="Na zdjęciu starożytny chiński sejsmograf. Fot. Internet">Epicentrum wydarzeń na Śląsku to okolice nowej odkrywki węgla brunatnego w Szczercowie, gdzie od niedawna trwa wydobycie surowca. Najbliższa kopalnia w regionie to kopalnia soli w Inowrocławiu. Jeśli kogoś z Państwa to niepokoi, może odetchnąć. Tamtejsze podziemne „pustki” zostały już dawno zalane wodą, a przecież wszelkie zmasowane działania podziemne kojarzymy zwykle z występowaniem trzęsień.
Praca na powierzchni
- Nie pracujemy pod ziemią, a jedynie na jej powierzchni, a złoża soli eksploatujemy obecnie przez otwory wiertnicze. To bezpieczny sposób dla ludzi i środowiska naturalnego mówi - mówi Joanna Tadych, geolog górniczy Inowrocławskich Kopalń Soli „Solino” SA. - Inaczej jest z kopalniami na Śląsku, gdzie eksploatacja prowadzona jest pod ziemią i mamy do czynienia z przemieszczaniem się mas skalnych. Praca na głębokościach to poważna ingerencja w górną część litosfery, która może skutkować tąpnięciami lub pęknięciami, zwłaszcza że wydobycie surowca łączy się z powstawaniem tak zwanych pustek poeksploatacyjnych. Dodatkowo trzeba brać pod uwagę zagrożenie wyrzutami gazów i skał, jak również możliwość zapalenia się gazów kopalnianych.
<!** reklama>Tąpnięcia, które zdarzają się w górnictwie, nie są jednak wstrząsami sejsmicznymi. Generalnie obszar Polski jest asejsmiczny i tylko w bardzo niewielkim stopniu trzęsienia ziemi mają charakter tektoniczny. Owszem, odnotowuje się niewielkie, incydentalne wstrząsy, ale ich natężenie jest bardzo niskie, może być niewyczuwalne przez człowieka. Możemy więc spać spokojnie.
<!** Image 3 align=right alt="Image 143364" sub="Nowoczesne urządzenie rejestrujące drgania ziemi.
Fot. Internet">W podobnym tonie wypowiada się dr hab. inż. Maciej Kumor, szef Katedry Geofizyki UTP Bydgoszcz. - Polska jest asejsmicznym obszarem. Niewielkie wstrząsy zauważamy jednak na południu kraju. Trzęsienie odczuli też kilka lat temu mieszkańcy Sopotu, Gdańska i wschodniej części Suwałk. Zjawiska te mają związek, m.in., z odprężeniem tarczy środkowoeuropejskiej. W Małopolsce zaś mamy do czynienia z oddziaływaniem wypiętrzających się Karpat.
Energia musi się uwolnić
Jak tłumaczą sejsmolodzy, Małopolska to obszar, na którym płyta afrykańska napiera na europejską. Efektem tego są wspomniane wyżej wypiętrzenia Karpat. Góry podnoszą się i jednocześnie się przesuwają. A że ruch nie jest płynny, dochodzi do zakleszczeń i co jakiś czas energia ta musi się uwolnić.
W regionie więc nie musimy obawiać się trzęsień ziemi spowodowanych ruchami płyt tektonicznych. Innym zagrożeniem, wynikającym z eksploatacji złóż naturalnych, jest degradacja środowiska i obniżenie poziomu wód gruntowych. W ten sposób mogą ucierpieć unikatowy krajobraz Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia i jeziora Gopło, które zaliczono do Europejskiego Dziedzictwa Przyrody - Natura 2000 oraz okoliczne pola uprawne. Planowane jest bowiem uruchomienie odkrywki węgla brunatnego w Tomisławicach, które leżą niedaleko Kruszwicy.
Jak to działa?
- Sejsmograf to bardzo czułe urządzenie, wykrywające nawet najlżejsze drgania ziemi. Wstrząsy są zapisywane automatycznym piórkiem na papierze owiniętym dookoła obracającego się walca. Gdy nie ma żadnych drgań, linia jest prosta. Drobne wstrząsy powodują lekkie zafalowanie linii, zaś większe - wyraźne skoki linii w górę i w dół.
- Stacje sejsmograficzne rozmieszczone są na całym świecie. Najbliższe położone jest w Górce Klasztornej. Gdy zarejestrowane zostaną fale sejsmiczne znacznej wielkości, porównuje się natężenia fal i czas, jaki zajęło im dotarcie do poszczególnych stacji. Pozwala to zlokalizować wstrząs i określić jego siłę.
