Vintage Photo Festival: w poszukiwaniu koloru - od autochromów przez wyspę daltonistów po „Nastroje”

Kolor w fotografii pojawił się za sprawą patentu braci Lumière, podobnie jak pomysł na tegoroczny Vintge Photo Festival, inspirowany wizytą w Muzeum Lumière w Lyonie, gdzie Katarzyna Gębarowska zakochała się w autochromach.

- Mało kto wie, że bracia Lumière dokładnie 110 lat temu opatentowali technikę autochromów, czyli pierwszą metodę uzyskania barwnej fotografii na szklanej płycie w formie pozytywu. To zupełnie inny efekt niż kolorowa fotografia na papierze. Widząc oryginały w Lyonie od raz pomyślałam, że takie właśnie zdjęcia chciałabym zaprezentować na Vintage Photo Festival. Tak rozpoczęła się moja przygoda z tematem tegorocznej edycji festiwalu, którym jest kolor w fotografii - wyjaśnia Katarzyna Gębarowska, pomysłodawczyni i dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Miłośników Fotografii Analogowej w Bydgoszczy.

Polskie autochromy Tadeusza Rzący zobaczymy już w piątek o 19.30 na wernisażu wystawy w Bydgoskim Centrum Sztuki (ul. Jagiellońska 47, zabytkowy budynek dawnej rzeźni przy galerii Focus Mall, wystawa podczas festiwalu czynna: wtorek-piątek od 11.00 do 19.00, sobota-niedziela od 10.00 do 16.00).

- Warto zobaczyć tę wystawę, bo Tadeusz Rząca był jednym z zaledwie kilku polskich fotografów, wykonujących kolorowe zdjęcia w pionierskiej technice autochromów. Prezentowany Bydgoskim Centrum Sztuki zbiór na czas Vintage Photo Festival został wypożyczony z Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, są to oryginalne kopie - rekomenduje Katarzyna Gębarowska.

Tak, jak Tadeusz Rząca na początku XX w. poszukiwał koloru, tak też współcześni artyści, powracający do fotografii analogowej, mają ten sam cel, tyle że przy użyciu innych metod. Dowodzą tego wystawy, jakie zobaczymy w Domu Towarowym „Jedynak” (ul. Gdańska 15), gdzie w piątek o 18.00 odbędzie się oficjalne rozpoczęcie III Vintage Photo Festiwal.

Zdjęcia vintage większości ludziom mogą kojarzyć się jedynie z czarno-białymi odbitkami. Tymczasem fotografia analogowa może przybierać różne barwy. Potrzeba poszukiwania koloru jest bowiem uniwersalna - była kiedyś, jest i dziś. Vintage Photo Festiwal po raz kolejny staje się platformą, na której prezentowany jest interesujący wycinek tego, jak tradycja sztuki fotograficznej przenika się z nowymi możliwościami.
Katarzyna Gębarowska

W „Jedynaku” zaprezentowane będą, m.in., abstrakcyjne fotografie „Pureview” Przemka Dzienisa, które zaintrygowały Katarzynę Gębarowską, gdy zobaczyła je w warszawskiej Leica 6x7 Gallery.

- To zupełnie inne prace od tych, czym Przemek Dzienis zajmował się wcześniej. Porzucił świat mody i komercyjne studio w stolicy, zaszywając się na 6 miesięcy w Alpach Szwajcarskich. Tu na śniegu i w pełnym słońcu, ale też przy użyciu sztucznych świateł, wykonywał zdjęcia na lawinach i wokół nich lub fotografował lodowe bryły, używając przy tym kilku aparatów, filtrów, luster, farb, rozpylaczy… Zupełnie na nowo zdefiniował pojęcie malowania światłem – przyznaje Katarzyna Gębarowska, która poszukując koloru w fotografii vintage, odkryła jeszcze inny arcyciekawy projekt.

Otóż, podróż w poszukiwaniu koloru dwa lata temu odbyła także holenderska artystka Sanne de Wilde, która wybrała się na wyspę Pingelap na Pacyfiku, zamieszkiwaną przez ludność nierozróżniającą barw z powodu wady wzroku, zwaną achromatopsją.

- Sanne, by pokazać nam świat widziany oczami tych ludzi, przerobiła aparat, by fotografować w podczerwieni. Wykonywała też czarno-białe odbitki, które dała wyspiarzom do pokolorowania. Efektem wszystkich tych eksperymentów jest projekt „The Island of the Colorblind”, czyli „Wyspa daltonistów”, który także pokażemy w „Jedynaku”. To będzie pierwsza tak duża wystawa Sanne de Wilde w Polsce - dodaje Katarzyna Gębarowska.

Ponadto, na głównych wystawach festiwalu zobaczymy również prace laureatów tegorocznego konkursu Vintage Grand Prix, którymi są: Tomasz Kowalczyk „Deserted land”, Tomasz Lewandowski „Auschwitz ultima ratio ery modernizmu” oraz Agata Jarczyńska „Saudade”.

- Konkurs, jak w latach ubiegłych, był na wysokim poziomie. W tym roku nagroda główna z pewnością zaskoczy niejednego zwiedzającego wystawę, bo jest to projekt fenomenalnie odkrywczy, jednocześnie zmierzający ku pierwotnej formy fotografii analogowej. Zdradzę tylko, że to będzie duża maszyna - powiedziała na konferencji prasowej dyrektor Vintage Photo Festival.
- Cieszymy się, że na nasz konkurs nadsyłanych jest tak wiele różnorodnych prac i że trend powrotu do fotografii vintage ludzie rozumieją tak, jak my – czyli nie nadsyłają tylko czarno-białych odbitek, ale bardzo szeroko pojmują fotografię analogową. Przykład? Jedną z wyróżnionych przez nas prac, które także pokażemy na festiwalu, jest cyjanotypia wykonana na bawełnianych pieluchach.

Wystawy w „Jedynaku” podczas festiwalu będzie można zwiedzać wtorek-sobota od 10.00 do 18.00.

Poeksperymentować z kolorem w fotografii może każdy, kto mailowo zapisze się na bezpłatne warsztaty (zapisy: [email protected]) – w sobotę o 11.00 w Farbiarni bezie można poznać efekt crossowania, a w następna sobotę (14.10.) o 13.00 w Muzeum Fotografii WSG - kolorowanie zdjęć.
Dodatkową atrakcją w najbliższą sobotę (7.10.), na którą nie trzeba się zapisywać, jest kuratorskie oprowadzanie po Muzeum Fotografii w godz. 12-14.

A wracając do poszukiwań koloru. Kolor czarno-białym negatywom dodała też Teresa Gierzyńska w swym cyklu „Czarne, białe i zielone” (rozpoczętym w 1984 r.), który m.in. zobaczymy podczas wernisażu we wtorek (10.10.) o 18.00 na niepokazywanej nigdy dotąd wystawie kuratorskiej „Nastroje”, przygotowanej przez Katarzynę Gębarowską w Galerii Farbiarnia (ul. Pomorska 68A/1).

- Do prezentowanego w 2009 roku w Warszawie cyklu czarno-białych autoportretów pt. „O niej” dobrałam nigdy dotąd niepokazywane pejzaże w kolorze. Dominantą obu cykli (do dziś kontynuowanych przez artystkę!) jest nastrój - mimo tej samej techniki fotograficznej - wyrażany jednak zupełnie inaczej - mówi Katarzyna Gębarowska jako kuratorka wystawy i dodaje:
- Teresa Gierzyńska, podobnie jak Cindy Sherman, autoportretami wpisuje się w nurt poszukiwań własnej tożsamości. Na wykonywanych w sferze domowej autoportretach Gierzyńska gra różne role - społeczne, historyczne, socjologiczne. Podpisując te zdjęcia, ironicznie nazywa swe stany. Z kolei w pejzażach poprzez kolor (czerwienie, brązy czy zielenie ręcznie nadane czarno-białym odbitkom w ciemni) artystka swe nastroje przeplata z nastrojami ziemi, wychodząc w ten sposób z kobiecej strefy domowej w otwartą przestrzeń natury.

Warto dodać, że wtorkowemu wernisażowi wystawy „Nastroje” towarzyszyć będzie spotkanie autorskie z Teresą Gierzyńską, które poprowadzi Małgorzata Czyńska - autorka m.in. wywiadu-rzeki pt. „Moje królestwo” z Edwardem Dwurnikiem, byłym mężem artystki.

Vintage Photo Festival jak zawsze towarzyszą także bezpłatne pokazy filmowe w klubie „Mózg” oraz w kinie „Orzeł”. Szczegółowy program podajemy poniżej.

Dyrektor Vintage Photo Festival podczas konferencji prasowej zdradziła, że wyszukała bardzo interesujące fotografie autorstwa znanej zagranicznej aktorki, które mogłyby się znaleźć na głównej wystawie przyszłorocznego festiwalu. Czy to się jednak uda, stoi pod wielkim znakiem zapytania. Mimo, że festiwal do 2018 roku ma przyznaną dotację (w przyszłym roku będzie to kwota w wysokości 60 tys. zł), Fundacja Farbiarnia jako organizator nie ukrywa, że wszystkie te środki pochłania wynajęcie sal wystawowych, transport czy aranżacje ekspozycji, druk. Brakuje pieniędzy m.in. na solidną kampanię promocyjną, nie mówiąc o honorariach dla artystów. Innym problemem, z którym Vintage Photo Festival boryka się co roku, jest brak odpowiednich przestrzeni wystawienniczych, stąd m.in. współpraca z prywatnym inwestorem z DT „Jedynak", który jednak nie jest w stanie z odpowiednim wyprzedzeniem zagwarantować, że będzie możliwe udostępnienie przestrzeni pod festiwal. W tym roku ku uciesze organizatorów jedna z wystaw odbywa się w Bydgoskim Centrum Sztuki, choć ten fakt nie rozwiązuje jeszcze wpełni problemu logistycznego. Natomiast wiele pustostanów w centrum (m.in. na ul. Gdańskiej lub Dworcowej) z oczywistych względów nie nadaje się na organizację festiwalu z prawdziwego zdarzenia. Słowem, mile widziani byliby mecenasi wspierający sztukę fotograficzną - tak bliską tradycjom bydgoskim. Tym bardziej, że...

- Mamy ambicję stworzyć swój własny Camerimage w dziedzinie fotografii analogowej. Chcemy bowiem, by Vintage Photo Festival stał się rozpoznawalną marką Bydgoszczy - dodaje Katarzyna Gębarowska, zapraszając wszystkich zainteresowanych na trzecią już edycję festiwalu, który rozpoczyna się za chwilę.

Program Vintage Photo Festival 2017:
6.10. (pt.) godz. 18.00 DTC „Jedynak” (ul. Gdańska 15)
Uroczysta gala otwarcia wystaw głównych: Sanne de Wilde The Island of the Colorblind, Przemysław Dzienis Pureview oraz nagrodzenie laureatów konkursu Vintage Grand Prix: Tomasz Kowalczyk Deserted land, Tomasz Lewandowski Auschwitz ultima ratio ery modernizmu, Jarczyńska Agata Saudade.

6.10. (pt.) godz. 19.30 Bydgoskie Centrum Sztuki (ul. Jagiellońska 47)
Wernisaż wystawy Autochromy Tadeusza Rzący

7.10. (sob.) godz. 11.00-14.00 Galeria Farbiarnia (ul. Pomorska 68A/1), wstęp wolny, obowiązują zapisy: [email protected]
Warsztaty z technik kolorowej fotografii cz 1. Efekt crossowania.
Prowadzący Wojciech Woźniak.
Warsztaty to eksperyment z kolorem oraz twórcze modyfikacje i manipulacje barwnym obrazem poprzez wpływ na niestandardowy dobór filmu i proces jego obróbki – wywołanie crossowe.

7.10. (sob.) godz. 12.00-14.00 Muzeum Fotografii w Bydgoszczy (ul. Królowej Jadwigi 14), wstęp wolny
Oprowadzanie kuratorskie po zbiorach Muzeum Fotografii WSG__przez kustosza Marka Noniewicza

8.10. (niedz.) godz. 20.00, Klub MÓZG (ul. Gdańska 10), wstęp wolny
Film Nowojorska ulica w obiektywie reż. Cheryl Dunn, 2013

9.10. (pon.) godz. 20.00, Klub MÓZG (ul. Gdańska 10), wstęp wolny
Film Anton Corbijn. Na wylot reż. Klaartje Quirijns, 2012

10.10. (wt.) godz. 18.00, Galeria Farbiarnia (ul. Pomorska 68A/1), wstęp wolny
Wernisaż wystawy Teresa Gierzyńska. Nastroje
Spotkanie autorskie z artystką poprowadzi Małgorzata Czyńska, autorka m.in. wywiadu-rzeki z Edwardem Dwurnikiem Moje królestwo

10.10. (wt.) godz. 20.00, Klub MÓZG (ul. Gdańska 10), wstęp wolny
Film Brakujące zdjęcie, reż. Rithy Panh, 2013

14.10. (sob.) godz. 13.00-15.00 Muzeum Fotografii w Bydgoszczy (ul. Królowej Jadwigi 14), wstęp wolny, obowiązują zapisy: [email protected]
Warsztaty z technik kolorowej fotografii cz. 2. Kolorowanie zdjęć.
Prowadzenie: Marek Noniewicz

15.10. (niedz.) godz. 17.00 Kino Orzeł (ul. Marcinkowskiego 12-14), wstęp wolny
Film 21 x Nowy Jork reż. Piotr Stasik, 2016
Film Archiwum Planety, prod. BBC

16.10. (pon.) godz. 20.00, Klub MÓZG (ul. Gdańska 10), wstęp wolny
Film Człowiek, reż. Yann Arthus-Bertrand, 2015

17.10.(wt.) godz. 20.00, Klub MÓZG (ul. Gdańska 10), wstęp wolny
Film Przeznaczone do burdelu, reż. Zana Briski Ross Kauffman, 2004

Wystawy stałe - wstęp (oprócz wernisaży): bilet ulgowy 5 zł, normalny 10 zł (jeden bilet obowiązuje na wszystkie ekspozycje:

• Dom Towarowy „Jedynak” (ul. Gdańska 15) - czynne wtorek-sobota: 10.00-18.00
• Galeria FARBIARNIA (ul. Pomorska 68A/1) - czynne wtorek-piątek: 10.00-17.00 sobota 12.00-17.00
• Bydgoskie Centrum Sztuki (ul. Jagiellońska 47) - czynne wtorek-piątek: 11.00-19.00; sobota-niedziela: 10.00-16.00

Zadanie współfinansowane ze środków Miasta Bydgoszczy.