Udar zbiera śmiertelne żniwo. Nie pozwól, by pokonał również ciebie

Udary są trzecią co do częstości przyczyną zgonów i najczęstszą przyczyną niepełnosprawności u osób dorosłych. Niestety, prognozy są pesymistyczne - liczba pacjentów udarowych będzie wzrastać, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Warto o tym pamiętać szczególnie podczas Europejskiego Dnia Profilaktyki Udarowej, który obchodzimy 10 maja.

Udar - komu grozi?
Doktor Edyta Brelak, specjalista neurolog, informuje, że w 80 procentach za ryzyko wystąpienia udaru mózgu odpowiada wiele modyfikowalnych czynników, które w dużej mierze zależą od nas samych. To nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, otyłość, nieprawidłowa dieta oraz brak aktywności fizycznej. Oczywiście wśród czynników ryzyka występują także te, na które nie mamy wpływu. - Udar mózgu może wystąpić u pacjentów z cukrzycą, chorobami serca, w tym na przykład z migotaniem przedsionków, wadami zastawkowymi serca, miażdżycą tętnic szyjnych, dyslipidemią i migrenowymi bólami głowy - wylicza lekarz.

Palisz i pijesz? Lepiej uważaj
Nadciśnienie tętnicze zwiększa ryzyko udaru mózgu 4-, 5-krotnie. - Zaleca się regularne, przesiewowe pomiary ciśnienia tętniczego i odpowiednie leczenie, obejmujące zarówno modyfikację stylu życia, jak i leczenie farmakologiczne - informuje doktor Edyta Brelak. - Palenie papierosów zwiększa ryzyko udaru mózgu - zarówno niedokrwiennego, jak i krwotoku podpajęczy-nówkowego - 1,5-, 3-krotnie, poprzez wpływ na rozwój zmian miażdżycowych w naczyniach, wzrost ciśnienia tętniczego i zwiększenie aktywności procesów krzepnięcia. U palących kobiet ryzyko udaru mózgu jest większe niż u mężczyzn palaczy. Zwiększone ryzyko udaru mózgu jest także związane z biernym narażeniem na dym tytoniowy - ostrzega lekarz. Prawdopodobieństwo wystąpienia udarów zwiększa również zażywanie środków odurzających i nadużywanie alkoholu.

Badania kontrolne ratują życie
Neurolog dodaje, że trzykrotnie zwiększone ryzyko udaru mózgu występuje u diabetyków. - U tych pacjentów właściwa kontrola glikemii, ciśnienia tętniczego oraz leczenie zaburzeń lipidowych lekami z grupy statyn, zmniejsza ryzyko pierwszego w życiu udaru mózgu. U osób po 45. roku życia zalecana jest kontrola glikemii raz na 3 lata, a niezależnie od wieku, co rok u osób z nadwagą, stanem przedcukrzycowym, nadciśnieniem tętniczym, dyslipidemią i z chorobami układu sercowo-naczyniowego - wylicza neurolog.

U kobiet czynnikami ryzyka udaru niedokrwien-nego mózgu są też ciąża, stan przedrzucawkowy oraz stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, które mogą dwukrotnie zwiększać ryzyko wystąpienia zachorowania. - Zwłaszcza gdy pacjentka pali papierosy, pojawiły się u niej wcześniej zdarzenia zakrzepowo-zatorowe, migrenowe bóle głowy albo jest w wieku powyżej35. roku życia - podkreśla lekarz.

Zmień styl życia - to się opłaca
Wiele zależy od nas samych. Zdrowy styl życia, ruch oraz odpowiednia dieta również są w stanie zdziałać cuda.- Ryzyko udaru mózgu zmniejsza dieta bogata w owoce i warzywa, zwiększająca spożycie potasu oraz zmniejszenie spożycia sodu i tłuszczów nasyconych. Korzystna jest aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności, minimum 30 minut dziennie - informuje Edyta Brelak. - Osobom z nadwagą i otyłością zaleca się zmniejszenie masy ciała, a nadużywającym alkoholu - zaprzestanie tego - kontynuuje.

W przypadku wystąpienia udaru u młodych osób, należy poszerzyć diagnostykę w kierunku wrodzonych lub nabytych zaburzeń krzepnięcia krwi, ewentualnie można wykonać badania genetyczne.

Poznaj objawy i szybko działaj
To, czy doszło do udaru jest w stanie rozpoznać każdy z nas, ponieważ ma on bardzo charakterystyczne objawy. Wystarczy poprosić osobę, u której podejrzewamy chorobę, o uśmiechnięcie się, wypowiedzenie bardzo prostych zdań oraz uniesienie rąk bądź nóg. Osoba z udarem będzie miała trudności z wykonaniem każdej z tych czynności. Należy wówczas jak najszybciej zadzwonić po pogotowie.

Im wcześniej osoba, która doznała udaru, trafi do oddziału udarowego, tym większa szansa na powrót do sprawności i jak najmniejsze uszkodzenie mózgu. Konsekwencje, jakie niesie ze sobą udar mózgu, zależne są od stopnia jego rozległości i czasu, w którym pacjent otrzymał potrzebną pomoc.

Udar może uderzyć kilka razy
Profilaktyka udarów mózgu dzieli się na pierwotną (przed udarem) i wtórną (po wystąpieniu udaru). Profilaktyka wtórna ma na celu zapobieganie kolejnym udarom, ponieważ nie można wykluczyć ich powstania. Ryzyko nawrotu choroby po pierwszym udarze ocenia się na około 10 procent w pierwszym roku i na około 5 procent w każdym kolejnym. Dlatego po przebytej chorobie należy szczególnie o siebie dbać i zrezygnować z wszelkich używek.