Najstarsza informacja o podnakielskich Sucharach pochodzi z 1450 r., kiedy to wsią, zwaną wówczas Cuchary, zarządzali Pakosz i Andrzej de Cuchary.
<!** Image 2 align=right alt="Image 18972" >Następnie był to Jan z Górki, podkomorzy poznański i starosta nakielski oraz Bolesta de Piotrowicze, będący burgrabią nakielskim. Z czasem wieś zaczęto pisać jako Czuchary, a właściciele nosili nazwisko Czucharscy.
Zmienne koleje losu
Dopiero w XVII w. ponownie wróciła nazwa Cuchary. Do połowy osiemnastego stulecia wieś pozostawała w ręku jednej rodziny. Ostatnim jej właścicielem był Jan Cucharski.
Właściciele dość często się zmieniali, by jeszcze przed końcem XVIII wieku przejść na rzecz osiadłej w pobliskich Gumnowicach niemieckiej rodziny Schlieper. W XIX w. przez kilkadziesiąt lat majątek w Sucharach stanowił bazę aprowizacyjną dla stacjonującego w Nakle oddziału wojska pruskiego. A był to majątek znaczny, gdyż wieś liczyła około 150 dusz, a łączny areał gruntów samego folwarku dochodził do 2150 hektarów.
Przez krótki czas majątkiem władali Falkenbergowie z Chobielina, a po nich, spokrewnieni z Schlieperami - Gessertowie. Bankructwo Otto Gesserta, w wyniku nieudanych inwestycji, głównie związanych z miejscową gorzelnią, zbiegło się z odzyskaniem przez Polskę niepodległości.
Opuszczony majątek od Banku Poznańskiego w 1921 r. kupili oo. Pallotyni. Z różnymi kolejami losów, pałac i park mają oni do dzisiaj.
Ziemia za zasługi
W tym też czasie wieś opuściło większość Niemców, a pozostawione gospodarstwa przekazane zostały polskim kolonistom za zasługi w walce o niepodległość Polski w powstaniu wielkopolskim i w wojnie polsko-bolszewickiej. Dawni oficerowie i podoficerowie zorganizowali się w Towarzystwo Powstańców i Wojaków w Sucharach i czynnie brali udział w życiu patriotycznym regionu oraz kulturalnym wsi.
Po śmierci Józefa Piłsudskiego postawili w centrum miejscowości pomnik marszałkowi, który we wrześniu 1939 zniszczyli Niemcy.
W latach 30. pałac-klasztor został poważnie przebudowany. Stanowi on perłę architektoniczno-zabytkową krajeńskiego regionu. Budynek powstał w 1906 roku na niewielkim wzniesieniu, najprawdopodobniej w miejscu istniejącego wcześniej, znacznie mniejszego dworu. Nową budowlę otaczały drzewa istniejącego już wtedy parku.
Obok pałacu stał jeszcze dwór myśliwski, zniszczony w 1945 r. podczas zajmowania wsi przez Rosjan. Od strony zachodniej podejście do budynku ograniczone zostało dwoma, połączonymi ze sobą stawami. Mimo ich poważnego zanieczyszczenia, w sezonie wiosenno-letnim znajdują tam schronienie, m.in., łabędzie i dzikie kaczki.
Autor jest dyrektorem Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle
