Skąd polonez na studniówce? Jak tańczyć poloneza? Wyjaśniamy, ile trwa taniec otwierający bal maturalny i do jakiej muzyki go tańczymy

Nazwa polonez pochodzi od francuskiego polonaise (co oznacza „polski”). Jak podaje Wikipedia na podstawie „Literatury mieszczańskiej w Polsce XVII wieku”, Karola Badeckiego, w dawnej Polsce, w zależności od regionu kraju, w którym był tańczony, występował pod różnymi nazwami, takimi jak:

• „taniec polski”,
• „chodzony”,
• „pieszy”,
• „łażony”,
• „wolny”,
• „powolny”,
• „powolej”,
• „okrągły”,
• „starodawny”,
• „staroświecki”,
• „chmielowy”,
• „gęsi”.

Tańcom chodzonym przypisuje się także określenia występujące w XVI i XVII-wiecznej literaturze: gęsi, świeczkowy, polski, wielki, sugerując jednocześnie, że miały one rytmikę czteromiarową – czytamy w największej internetowej encyklopedii.

Zobacz, jak wyglądał polonez na archiwalnych zdjęciach.

Niestety brakuje potwierdzonych historycznych faktów dotyczących pochodzenia poloneza, które mogłyby pomóc oszacować jego rzeczywiste początki. Przypuszcza się, że jest tańcem pochodnym od ludowych chodzonych tańców praktykowanych już w wieku XVI.

Polonez charakteryzuje się umiarkowanym rytmem, metrum ¾, a także dostojnością ruchów. W XVII wieku szlachta ceremonialnie wykonywała poloneza przed władcą, często jako rozpoczęcie balów. Zwyczaj przeniósł się na inne europejskie dwory m.in. do Francji i Niemiec.

Do XIX wieku taniec polski (polonez) cieszył się popularnością, rozwijał się i przybierał różne formy (np. dodatkowe elementy ozdobne podczas tańca), a także był wykorzystywany w pracy kompozytorskiej muzyków, w tym Johanna Sebastiana Bacha.

Obecnie polonez tradycyjnie otwiera bale maturalne, czyli studniówki. Prawdopodobnie zwyczaj ten został zapoczątkowany w pierwszej połowie XIX wieku, kiedy bale maturalne stały się powszechne.

Niektórzy zastępują pierwszy taniec weselny uroczystym polonezem z udziałem gości. Przed wojną były także popularne bale studentów oraz bale prasy, podczas których także tańczono poloneza.

Co ciekawe, Rada Ekspertów ds. Folkloru Ministerstwa Kultury i Sztuki określiła precyzyjnie układ schemat tańca: pięć ustawień w parze, trzy rodzaje kroków, dwa rodzaje ukłonów oraz dziesięć figur.

Natomiast w 2021 roku zgłoszono wniosek o wpisanie poloneza na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Procedura jest długa i jej efektów możemy spodziewać się pod koniec roku 2023.

Długość tańca zależy od ilości wybranych figur, jednak zazwyczaj trwa od około 7 do 15 minut. W czasach największej świetności poloneza (czyli za Polski Szlacheckiej) poloneza tańczono nawet pół godziny.

Poloneza komponowało wielu muzyków. W Polsce najbardziej znany jest polonez Michała Kleofasa Ogińskiego pt. „Pożegnanie Ojczyzny”, a od czasów ekranizacji „Pana Tadeusza” przez Andrzeja Wajdę, najbardziej popularna jest muzyka Wojciecha Kilara.