Saddam Husajn skazany na stryczek

Wyraźnie wstrząśnięty Saddam Husajn został w niedzielę uznany za winnego zbrodni przeciwko ludzkości.

Sąd skazał go na śmierć przez powieszenie po trwającym ponad rok procesie przed irackim trybunałem w Bagdadzie.

Na szubienicy zawisną także dwaj jego współpracownicy, w tym przyrodni brat Barzan at-Tikriti, jeśli w najbliższych miesiącach izba apelacyjna trybunału utrzyma wyrok w mocy. Były wiceprezydent Iraku dostał dożywotnie więzienie, a trzej lokalni działacze saddamowskiej partii Baas po 15 lat.

<!** reklama left>Zaraz po ogłoszeniu wyroku dwie sunnickie dzielnice Bagdadu stały się terenem starć między bojówkarzami a siłami amerykańskimi i irackimi.

Tymczasem w dzielnicach szyickich tysiące ludzi wyległy na ulice, mimo godziny policyjnej, tańcząc, śpiewając i krzycząc z radości, że złowrogiego arabskiego sunnitę, który ciemiężył ich przez 30 lat, czeka zapewne rychła egzekucja.

W dwóch częściach Bagdadu, sunnickiej i szyickiej, w ostrzale moździerzowym zginęło pięć osób.

Premier Iraku, szyicki polityk Nuri al-Maliki, oświadczył w uroczystym przemówieniu telewizyjnym do narodu, że Saddama „czeka kara, na jaką zasłużył”. Premier wezwał rodaków do jedności.

Rząd Malikiego był krytykowany za ingerowanie w proces, w którym Saddam i jego pomocnicy odpowiadali za zgładzenie 148 szyitów z miasteczka Dudżail w odwecie za zamach na dyktatora dokonany tam w roku 1982.

Wyrok, ogłoszony w trakcie 45-minutowego posiedzenia trybunału, był kulminacją jednego z najważniejszych procesów o zbrodnie przeciwko ludzkości od czasu procesu norymberskiego, w którym 60 lat temu sądzono głównych zbrodniarzy hitlerowskich. W innym procesie, toczącym się od sierpnia, Saddam odpowiada też za zbrodnię ludobójstwa na Kurdach.

Stany Zjednoczone, które od początku patronowały trybunałowi irackiemu, miały nadzieję, że sprawa przeciwko Saddamowi zjednoczy Irakijczyków po trzech dziesięcioleciach okrutnych rządów dyktatora. Jednak wymowę werdyktu zmąciła nieustająca od 8 miesięcy fala przemocy między szyitami i arabskimi sunnitami oraz wątpliwości co do bezstronności trybunału.

Podczas gdy w Bagdadzie młodzież szyicka skandowała „Chcemy egzekucji Saddama!”, w rodzinnym mieście byłego dyktatora, Tikricie, w pasie sunnickim, tłum wykrzykiwał stare hasła Baas, takie jak: „Saddamie, nie będziemy szczędzić swej krwi dla ciebie!”.

Obrońca Saddama oświadczył, że wyrok specjalnie ogłoszono dwa dni przed wyborami do Kongresu USA, aby przypomnieć Amerykanom o zbrodniach Saddama i w ten sposób pomóc Partii Republikańskiej prezydenta George’a W. Busha, której grozi utrata większości w Senacie i Izbie Reprezentantów głównie wskutek niepowodzeń w Iraku.

Ambasador USA w Bagdadzie Zalmay Khalilzad powiedział, że zamknięcie saddamowskiego rozdziału historii Iraku daje ludności kraju szansę, by się zjednoczyć.

Trybunał iracki powołali najpierw Amerykanie, odrzucając żądania, by utworzyć trybunał międzynarodowy. Jednak gdy w czerwcu 2004 r. Irak odzyskał suwerenność, statut trybunału zatwierdził tymczasowy parlament kraju.

W trakcie procesu 69-letni były prezydent buńczucznie usprawiedliwiał zabijanie i torturowanie swych szyickich przeciwników. W niedzielę Saddam najpierw nie chciał wstać na widok sędziego, ale w końcu podniósł się niepewnie, aby wysłuchać werdyktu i wyroku.

Gdy sędzia Rauf Rahman odczytywał sentencję wyroku, Saddam omal go nie zakrzyczał, wołając: „Bóg jest wielki!” i „Niech żyje Irak!”. Trybunał zignorował wcześniejsze prośby Saddama, by w razie wyroku śmierci mógł stanąć przed plutonem egzekucyjnym, i orzekł, że były prezydent ma zostać powieszony.

Saddam przebywa w więzieniu w amerykańskiej bazie Camp Cropper na terenie lotniska bagdadzkiego. Jeśli dojdzie do egzekucji, nastąpi ona zapewne za murami więziennymi.

Saddam, ubrany w czarny garnitur i bez krawata, z egzemplarzem Koranu w ręku, uspokoił się i wezwał Irakijczyków, aby „wybaczyli amerykańskim najeźdźcom” i tym „zdrajcom”, którzy okażą skruchę.