Niezwykły rekin z ery dinozaurów

Naukowcy prowadzą intensywne badania życia w głębinach morskich. Oprócz wielu projektów, wiodący jest światowy program Census of Marine Life. Najnowsze odkrycia, niektóre wręcz sensacyjne, niezwykle wzbogaciły ludzką wiedzę.

<!** Image 2 align=right alt="Image 48192" sub="Rekin - „żywa skamielina” - złowiony przez rybaków w okolicach Tokio">W drugiej połowie stycznia japońscy naukowcy schwytali niezwykły okaz rekina. Zwierzę wypłynęło na powierzchnię, bo było chore - stworzenia te żyją na głębokości 600-1000 m. Rekin ten przypomina węgorza, ma długie, cienkie jak igły zęby oraz archaiczną budowę. Istnienie tych zwierząt odkryto zaledwie tydzień wcześniej, dzięki filmowi wykonanemu za pomocą robota głębinowego.

Rekin trafił do basenu w Parku Morskim Awashima, w Shizuoka, na południe od Tokio. Ryba, młoda samica, miała długość ok. 1,6 m. - Zdobycie żywego okazu żyjącego na takiej głębokości to rzadkość - stwierdził dr Tetsuko Masuta, ekspert z Parku Morskiego Awashima. - Człowiek nie może swobodnie poruszać się na głębokości ponad 600 m. Uważamy, że rekin wypłynął na płytkie wody, ponieważ był chory. Przyzwyczajony jest do wysokiego ciśnienia, więc warunki panujące na powierzchni tym bardziej mu nie służyły.

Niestety, ryba zdechła już kilka godzin po jej złowieniu. Szczątkami żywej skamieliny zajęli się japońscy eksperci. To tylko jedno z coraz liczniejszych odkryć nieznanej nauce morskiej fauny. Pod koniec grudnia ub.r. dokonano kolejnego niezwykłego odkrycia w ramach Census of Marine Life (Spisu życia morskiego), programu badania form życia morskiego na Ziemi, realizowanego przez naukowców z 70 krajów. Ten zaplanowany na 10 lat projekt ma się zakończyć w 2010 r.

Największą rewelacją wśród odkryć w 2006 r. są żywe okazy gatunku nazwanego Neoglyphea neocaledonica. Zwierzęta te wymarły 50 mln lat temu. Jednak żywe, mierzące ok. 13 cm krewetki Neoglyphea neocaledonica, znaleziono na dnie morskim w okolicach podwodnej góry w Morzu Koralowym u wybrzeży Australii.

Badacze trafili w ciągu całego roku aż na 500 nowych gatunków morskich zwierząt, w tym na 150 gatunków ryb. Wiele znaleziono w miejscach skrajnie nieprzyjaznych życiu, np. przy szczelinach w dnie morskim, gdzie spod ziemi wyrzucane są płyny o temperaturze ponad 400 °C lub w środowiskach ciemnych, zimnych i głęboko położonych, gdzie panuje bardzo wysokie ciśnienie. Te ekstremalne enklawy porównuje się do warunków panujących na Marsie lub Wenus.

<!** reklama left>Przy szczelinie na dnie Atlantyku, na północ od Wyspy Wniebowstąpienia, panuje temperatura ponad 400 °C - w takich warunkach topi się ołów. Jednak wokół tej szczeliny żyje wiele nieznanych wcześniej nauce gatunków krewetek, małży i bakterii. Z kolei w mrocznych wodach Morza Weddella, przy wybrzeżu Antarktydy, żyją pod lodem grubości 700 m nieznane wcześniej gatunki skorupiaków, meduz i jednokomórkowców.

Na zachodnim Pacyfiku, w rejonie archipelagu Marianów, eksperci trafili w połowie grudnia ub.r. na ryby żyjące wokół wycieków siarki z dna morza - cięższa od wody siarka tworzy tam jeziorka. Nieznany dotąd nauce gatunek ryb z rodziny płastug (rodzaj Symphurus), egzystuje w ekstremalnych warunkach: zbiorniki roztopionej siarki mają temperaturę 180 °C. Naukowcom z University of Victoria w Kanadzie udało się zdobyć do badań kilka egzemplarzy nowych ryb - schwytał je podmorski robot. Nie wiadomo jeszcze, czym żywią się tajemnicze niezniszczalne ryby. Oprócz wysokiej temperatury siarki w środowisku, w którym żyją, są związki ciężkich metali, a odczyn wody jest tak kwaśny, że płyn przypomina właściwościami kwas siarkowy w akumulatorze samochodowym.

Trwają zaawansowane badania w ramach programu Census of Marine Life. Zakłada się, że jeszcze wiele gatunków czeka na odkrycie w oceanicznej głębinie.