Kret w ekipie zdobywców Uralu - sensacyjna opowieść o tragedii na przełęczy Diatłowa

W posłowiu Domaradzki modyfikuje powiedzenie, że najlepsze historie opowiada życie. Dodaje, że często historiom z życia wziętym trzeba pomóc, by stały się literackim bestsellerem. I to właśnie spróbował zrobić w powieści „Przełęcz”.

Co wiemy o autentycznych wydarzeniach na przełęczy Diatłowa w górach Ural? W telegraficznym skrócie: miały miejsce na przełomie stycznia i lutego 1959 roku. Wtedy to na szczególnie niebezpieczny szlak wyruszyła grupa ośmiorga (w tym dwie dziewczyny) studentów politechniki z leżącego niedaleko gór Niestierowa. Wszyscy mieli doświadczenie w ekstremalnych wyprawach - największe lider grupy: Diatłow. W ostatniej chwili do ekipy dołączył nieznany pozostałym absolwent politechniki, kilkanaście lat starszy od studentów. Po wejściu w tonące w śniegu góry studenci zaginęli. Po kilku tygodniach odnaleziono ich zwłoki - niektóre ze śladami silnych zranień. Wszystkie odnaleziono w pewnej odległości od namiotu, w którym prawdopodobnie nocowali. Namiot, wyjąwszy jedno rozdarcie, był cały. Z upływem czasu powstało kilkadziesiąt teorii wyjaśniających tragedię na przełęczy - od naukowych, po sensacyjne (ofiary wojskowych testów nowego rodzaju broni), nawet fantastyczne (UFO).

Krzysztof Domaradzki dobrze odrobił zadanie domowe z historii. Postanowił jednak dodać do opowieści o grupie Diatłowa współczesny wątek. Akcja „Przełęczy” toczy się naprzemiennie w 1959 i 2020 roku. W tym drugim poznajemy dwójkę poszukiwaczy prawdy o dawnej tragedii. Tworzą ją „Uzi” - młoda, atrakcyjna prokuratorka z Moskwy oraz Żenia - starszy od niej o dwie dekady miejscowy prywatny detektyw, było żołnierz i policjant. Detektywi działają na poufne zlecenie ambitnego, ustosunkowanego zastępcy prokuratora generalnego Rosji. Detektywi nie wiedzą, jakie naprawdę intencje ma ich szef.

W wątku współczesnym „Uzi” i Żenia toczyć będą niebezpieczną grę o prawdę, w której przeszkadzać im będzie kilka grup interesu, w tym powiązana z uralskimi oligarchami.

W wątku historycznym jest to interesujące studium osobowości członków grupy turystów, którzy stają przed coraz trudniejszymi wyzwaniami.

Dwa wątki zgrabnie połączono w atrakcyjną czytelniczo całość. Pokazuje m.in., że czasy się zmieniły, ale Rosja niekoniecznie.

Krzysztof Domaradzki, Przełęcz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022.