Bydgoszcz jakiej nie znamy. Rozmowa z bydgoskim ornitologiem Dawidem Kilonem, który robi niesamowite rysunki ptaków, ale i... krów

Zobacz wideo. Jak dokarmiać ptaki, by im pomóc, a nie szkodzić? Radzi ornitolog, Monika Wójcik-Musiał

Dla ornitologa, obserwatora ptaków, zapalonego przyrodnika koniec zimy i początek wiosny ekscytuje, bo będzie można podpatrywać przylatujące ptaki czy też wywołuje żal za podglądaniem zimowych ptaków?

Wiosna to moja ulubiona pora roku, bo wystarczy spojrzeć w niebo i widać ptasich wędrowców. Żurawie, myszołowy, gęsi przelatują nawet nad miastem. Jest pewien niedosyt, bo zabrakło mi w tym roku zimowego kluczowego gatunku – jemiołuszki. Ale może się uda jeszcze gdzieś spotkać te ptaki, bo bywają u nas nawet do kwietnia.

A widział pan już "pierwsze jaskółki" w Bydgoszczy czy okolicach?

Ptaki przedwiośnia są już u nas od około dwóch tygodni: czajki i skowronki zleciały się na rozlewiska, sroki siedzą przy gniazdach, a gawrony na gniazdach. Wszędzie widać i słychać lecące żurawie. Ale z nimi sprawa nie jest taka oczywista, bo sporo tych ptaków zimowało w naszej okolicy.

Czy narysował pan już wszystkie gatunki ptaków, które można zaobserwować w naszym regionie?

Tak, tak się składa, że mam narysowane wszystkie gatunki ptaków stwierdzone w Polsce, a wiele z nich nawet rysowałem po kilka razy. Szczególnie często rysuje zimorodki i żurawie. Rysowałem je na kilkunastu różnych rysunkach, ale to mi się chyba nigdy nie znudzi.

Jakie rzadkie gatunki ptaków można u nas spotkać?

• Ostatnio odebrałem wiadomość o ślepowronie, który przesiadywał w Janowie koło Nakła nad Notecią, między gospodarstwami, w odległości kilkuset metrów od stawów w Występie. Wydarzenie było wyjątkowe, bo to jedna z najwcześniejszych obserwacji tego gatunku w Polsce (albo ptak zimował w okolicy). W każdym razie przesiadywał nieruchomo na drzewie i wzbudzał sensacje. Powinien być na zimowisku, a wybrał nasz region.
• Dziś w Sicienku obserwowałem uszatki, które zimują u pani Katarzyny Mikołajczyk, w jej ogrodzie. Widać, że pani Kasia ma wielkie serce dla ptaków i do tego tworzy przepiękne witraże, dostał mi się nawet taki z sówką na pamiątkę tego spotkania.
• A o czym marzę? O wilku, chciałbym zobaczyć wilka w naturze, imponuje mi ten naturalny myśliwy, a do tej pory nasze ścieżki się nie spotkały.

Tablice edukacyjne z pana rysunkami można zobaczyć nie tylko w regionie - gdzie jeszcze?

Mam niesamowite szczęście: robię w życiu to, co kocham, obserwuję przyrodę, pokazuję ją ludziom – jako przewodnik i do tego tworze materiały edukacyjne w postaci tablic dydaktycznych, które - mam nadzieję - pomagają odszukać poszczególne gatunki w terenie i uwrażliwiają na piękno otaczającej nas przyrody. Często widzę, jak całe rodziny patrzą i czytają, co na nich napisałem. Serce mi się raduje. Bo może mieć to bezpośredni wpływ na ochronę przyrody. Na tablicach są informacje na temat właściwych zachowań, np. dokarmiania, wieszania budek lęgowych, tworzenia miejsc dogodnych dla zapylaczy (a dotyczy to nawet naszych balkonów!). „Moje krowy” można zobaczyć w Ujściu Warty, na moich tablicach. Ich wypas pomaga zachować roślinność łąkową i zapobiega zarastaniu podrostem drzew i krzewów, dzięki czemu ptaki siewkowe, np. czajki, moją dogodne siedliska do rozrodu. Ostatnio postawiono też moje tablice w Ujściu Wisły, w rezerwacie Mewia Łacha i tam - poza ptakami - można zobaczyć też narysowane przeze mnie foki.

Ostatnio podziw wzbudzają pana ptasie tryptyki. Podejrzałam też Pana ptasie tryptyki.

Byłem pod wielkim wrażeniem odzewu, jaki wywołały. Opublikowałem rysunek na swoim Funpejdzu: "Mówią, że potrafi rysować". Od ponad tygodnia post jest cały czas udostępniany (ponad 2 tys. osób!) i licznik nie chce się zatrzymać. Dostaje wiadomości z całego świata – z prośbami o narysowanie jakiegoś przyrodniczego motywu. Szczególnie w tych trudnych czasach potrzebujemy kontaktu z przyrodą, która pozwala nam na chwilę zapomnieć o stresach dnia codziennego i daje wytchnienie. Moje obrazy pozwalają na chwilę przenieść się do takiej krainy lub też przywołują miłe wspomnienia.

Pana rysunki świetnie oswajają ze zwierzętami, którym na żywo nie mamy okazji albo ochoty się przyglądać, jak np. owadom.

Tak, nawet prowadziłem taki cykl zajęć plastycznych ponad nazwą „beewatching”, w ramach programu bydgoskiego BeepathNet, chroniącego zapylacze w mieście. Malowaliśmy pastelami pszczoły, dzięki temu - mam nadzieję - nikt nie będzie bał się pszczół miodnych czy innych zapylaczy, są to każdy nauczy się, jak ważną rolę pełnią w środowisku i jak bardzo ich potrzebujemy. Często moje rysunki zaskakują ludzi, bo nagle dowiadują się, że w Polsce może być nawet siedem gatunków sikor, a sroka w słońcu nie jest wcale czarno-biała.

Zawodowo zajmuje się pan także popularyzacją wiedzy podczas spotkań z uczniami, warsztatów. Czy w czasie pandemii takie spotkania się odbywają?

Można powiedzieć: zajmowałem się, bo od roku praktycznie nie jest to możliwe. Co prawda prowadziłem warsztaty w reżimie sanitarnym w Warszawie, w zeszłym roku, ale to była wyjątkowa sytuacja. Nie jestem zaszczepiony (nie jestem nauczycielem, a jedynie animatorem, więc czekam na swoją kolej), wolę zatem nie ryzykować i niestety odmawiam (z bólem serca) prowadzenia stacjonarnych warsztatów, ale przeprowadzam je online na moim FB albo przesyłam materiały bezpośrednio do zainteresowanych.