Brzęcząca moneta w sakiewce burmistrza

Pieniądze zawsze budziły duże emocje i miały ogromny wpływ na dzieje ludzkości. Już starożytni Rzymianie mawiali, że „złoto otwiera każde drzwi”.

O tym „diabelskim” wynalazku, jak niektórzy nazywają pieniądze, zachowało się trochę informacji, związanych z pensjami urzędników, wypłacanych w XVIII wieku w Świeciu. W roku 1773, a więc w rok po pierwszym rozbiorze, w ankiecie ukazującej stan miasta w momencie jego przejmowania przez władze pruskie, zapisano, że Świeciem rządził prezydent z uposażeniem w wysokości 160 złotych. Niewiele mniej przysługiwało pomocnikom prezydenta, którymi byli wówczas burmistrzowie. Otrzymywali oni 120 złotych pensji. Również i rajcy otrzymywali wynagrodzenie, w wysokości 80 złotych. Pensje wypłacane były po części w gotówce i innych dochodach, być może w postaci płodów rolnych, tak jak to miało miejsce w opisanych poniżej przypadkach.

<!** reklama left>Zostawmy jednak urzędnicze pensje i spróbujmy przeanalizować zarobki, np. nauczycieli. W drugiej połowie XVIII wieku nauczycielska pensja składa się z następujących elementów: mieszkania i ogrodu lub kawałka roli, drewna na opał przeliczonego na 24 fury oraz 60 talarów rocznej pensji. Ponieważ w czasach ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego przyjęto, że 1 złoty polski równa się 1/8 talara, łatwo obliczyć, że pensja wynosiła 480 złotych. Zdarzało się również, że pensja była wypłacana tygodniowo i wynosiła od 1 do 3 groszy.

Dość ciekawie przedstawia się także porównanie pensji nauczyciela z zarobkami kościelnego organisty. Otrzymywał on 12 korcy żyta (od 1764 – 1 korzec wynosił 120,6 litra), 2 korce pszenicy, 2 korce grochu, 2 korce jęczmienia, 8 wozów drewna, 24 złote monety pruskiej, (był to złoty gulden równy 1/3 talara) oraz wolne (bez opłat) mieszkanie wraz z oficyną. Dokonując kolejnych przeliczeń z monety pruskiej na talara i następnie na polską walutę, otrzymamy pensje w wysokości 64 złotych polskich. Natomiast wikariusz otrzymywał w 1764 roku 200 złotych rocznego uposażenia.