Program powszechnych, bezpłatnych szczepień nastolatków przeciwko HPV (Human Papilloma Virus), Ministerstwo Zdrowia rozpoczęło w Polsce 1 czerwca 2023 roku. W ramach Narodowej Strategii Onkologicznej, na lata 2020-2030. W minionym roku ze szczepień mogły skorzystać dzieci urodzone w 2010 i 2011 roku, natomiast w 2024 roku program obejmuje roczniki 2011 oraz 2012.
Dlaczego warto się zaszczepić przeciw HPV?
Szczepienie jest najskuteczniejsze wówczas, gdy nastąpi przed potencjalnym narażeniem na zakażenie HPV, a do niego dochodzi głównie drogą kontaktów seksualnych.
- Wirus ten nie wnika do krwiobiegu tylko bezpośrednio do komórek nabłonka podstawnego, dlatego organizm nasz nie wie o tym, że został nim zaatakowany - wyjaśnia dr n. med. Józef Dziedzic, ginekolog, onkolog, seksuolog w Centrum Onkologii w Bydgoszczy. - A jeśli organizm nie rozpoznaje wirusa brodawczaka ludzkiego, to po jego inwazji nie buduje odporności immunologicznej. Stąd szczepienie przeciwko HPV jest jedyną formą, aby nasz organizm nauczył się tego wirusa a tym samym ochronił nas przed skutkami chorobowymi, jakie on niesie - podkreśla lekarz onkolog.
Konsekwencji zdrowotnych zakażenia wirusem HPV - a jest jego ponad 200 typów - może być wiele. Przede wszystkim odpowiada on za raka szyjki macicy i za duży odsetek przypadków raka pochwy lub sromu u kobiet, ale również za raka odbytu oraz nowotwory głowy i szyi - zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Dlatego w powszechnych programach przeciw HPV szczepienia są zarówno dla dziewcząt i chłopców w wieku 12 i 13 lat w dwóch dawkach. Odstęp między tymi dawkami wynosi, od 6 do 12 miesięcy. W Polsce w ramach programu Ministerstwa Zdrowia dostępne są dwie szczepionki: 2-walentna i 9-walentna. Są dobrze tolerowane i bezpieczne.
Bezpłatna szczepionka na HPV czeka, zainteresowanie spada
Skoro ta bezpłatna szczepionka może uchronić nas przed zakażeniem HPV, tym samym przed ciężkimi chorobami - tu głównie kobiety przed rakiem szyjki macicy - to dlaczego w Kujawsko-Pomorskiem zainteresowanie nią spada?
- W tym roku jest praktycznie zerowe, nic się nie dzieje w tym zakresie - stwierdza Monika Jurkowska, dyrektor Przychodni Bajka i Leśna w Bydgoszczy. I przedstawia dane: od 1 czerwca do końca grudnia 2023 roku w Przychodni Bajka w ramach tego powszechnego programu zaszczepiło się 55 osób. W tym samym czasie w Przychodni Leśna - 12 osób. Z kolei od 1 stycznia do 1 kwietnia 2024 roku, w obydwu przychodniach przeciwko HPV zaszczepiły się łącznie... 2 osoby. Nie ma zainteresowania. Mimo, że - jak informuje dyrektor Jurkowska - pielęgniarki z obydwu przychodni kontaktują się bezpośrednio z osobami z uprawnionego do tego szczepienia rocznika i do niego zachęcają.
Mniej chętnych jest też w Miejskim Zespole Opieki Zdrowotnej we Włocławku, który obejmuje 9 przychodni. Tu od 1 stycznia do 1 kwietnia tego roku zaszczepiono łącznie 64 osoby, a 13 czeka w kolejce. Dla porównania, od 1 czerwca do 31 grudnia 2023 przeciwko HPV we włocławskim Miejskim ZOZ zaszczepiono łącznie 290 osób.
Spadek zainteresowania dr n. med. Józef Dziedzic tłumaczy tym, że za mało się o tej możliwości mówi. Przede wszystkim w mediach, ale i w przychodniach oraz w szkołach podstawowych.
- Brakuje takiego zorganizowanego systemu, który dałby większą świadomość, jak ogromne znaczenie dla naszego zdrowia i życia ma szczepienie przeciwko HPV. Trzeba cały czas to nagłaśniać, bo w takich krajach jak Kanada, Australia czy Wielka Brytania nie ma już problemu z wirusem brodawczaka ludzkiego, a więc głównie z rakiem szyjki macicy. W Polsce, choć wśród wszystkich nowotworów spadł on obecnie na 7 miejsce, to ciągle zabija - podkreśla Józef Dziedzic.
I dodaje: - Często dopiero w gabinecie lekarskim, gdy choroba dotknie nas samych, to włącza się takie logiczne myślenie, że warto ochronić przed nią swoje dziecko.
Sanepid monitoruje całe województwo kujawsko-pomorskie
Również do punktów szczepień realizujących powszechny program szczepień przeciw HPV trafia mniej dawek, bo przecież w nich zapotrzebowanie sporządza się na podstawie liczby zarejestrowanych osób... Preparaty przekazują do tych punktów właściwe Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne. Natomiast liczbę zamawianych i wydawanych szczepionek monitoruje Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna i Ministerstwo Zdrowia.
- W woj. kujawsko-pomorskim, od 1 czerwca do 31 grudnia 2023 roku z magazynu Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy do państwowych powiatowych inspekcji sanitarnych przekazano ponad 13 000 dawek preparatów szczepionkowych przeciwko HPV. Od 1 stycznia do 1 kwietnia 2024 roku, 9 000 – informuje Marta Myśliwiec z Oddziału Komunikacji Społecznej, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy. - Z kolei, z Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych Kujawsko-Pomorskiego, do punktów realizujących powszechny program szczepień przeciw HPV, przekazano od 1 czerwca do 31 grudnia 2023 roku, blisko 9 500 dawek. Od 1 stycznia do 1 kwietnia 2024 roku, ponad 8 500. W tym część tych preparatów, na dwie dawki.
Wśród mieszkańców Kujawsko-Pomorskiego większym zainteresowaniem cieszy się 9-walentny preparat szczepionkowy - stanowi ponad 83 proc. preparatów przeciwko HPV wydanych z magazynu Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy. - Najwięcej szczepionek zostało przekazanych do powiatów: bydgoskiego, toruńskiego, grudziądzkiego i inowrocławskiego – wymienia Marta Myśliwiec.
Jak skorzystać z programu bezpłatnych szczepień przeciw HPV?
Aby zapisać dziecko na szczepienie przeciw HPV, wystarczy umówić wizytę:
- w przychodni Podstawowej Opieki Zdrowotnej uprawnionej do realizacji szczepień przeciwko HPV - lista POZ w regionie znajduje się na stronie https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/szczepienie-ktore-chroni-przed-rakiem
- przez infolinię pod numerem telefonu +48 800 100 101 (w godzinach od 8.00-18.00);
- przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP) - zaczynamy od zakładki "Uprawnienia" a następnie wybieramy "Konta Twoich dzieci".
Podczas rejestracji to rodzic bądź opiekun prawny uprawnionego do szczepienia przeciwko HPV dziecka wybiera preparat do realizacji tego szczepienia. Dzieci w innym wieku, aniżeli te objęte powszechnym programem Ministerstwa Zdrowia, czyli od 9 do 11 lat i od 14 do 17, mogą zostać bezpłatnie zaszczepione przeciw HPV, jeśli lekarz wystawi e-receptę na preparat 2-walentny. Wówczas po zrealizowaniu jej w aptece, rodzic bądź opiekun prawny umawia dziecko na szczepienie bezpośrednio w przychodni POZ i przynosi szczepionkę.
