Spis treści
Unia Europejska nie tylko w Europie
Choć nazwa mogłaby sugerować, że kategoria Unia Europejska powinna dotyczyć tylko samego Starego Kontynentu, to prawda jest taka, że terytorium UE rozciąga się również na inne obszary świata.
Częścią Unii jest na przykład Gujana Francuska, leżąca w Ameryce Południowej. Paryż sprawuje też władzę nad afrykańskimi Majottą oraz Reunionem, uznawanymi za części Ameryki Północnej Gwadelupą i Martyniką czy też leżącą tam wspólnotą Saint-Martin.
W sumie jest dziewięć tzw. regionów najbardziej oddalonych, należących do trzech państw członkowskich UE.
Francja: Gujana Francuska, Gwadelupa, Martynika, Majotta, Reunion, Saint-Martin
Hiszpania: Wyspy Kanaryjskie
Portugalia: Azory i Madera
Regiony są pełnoprawnymi częściami UE. Istnieją również kraje i terytoria zamorskie (KTZ), które choć należą do państw członkowskich (konkretnie Danii, Francji oraz Holandii), które nie są częścią jednolitego rynku unijnego, nie podlegają bezpośrednio prawu UE, to są formalnie stowarzyszone. Są to:
Aruba (Holandia)
Bonair, Sint Eustatius i Saba (Holandia)
Curação (Holandia)
Francuskie Landy Południowe i Antarktyczne (Francja)
Grenlandia (Dania)
Nowa Kaledonia (Francja)
Polinezja Francuska (Francja)
Saint Barthelemy (Francja)
Saint Pierre i Miquelon (Francja)
Sint Maarten (Holandia)
Wallis i Futuna (Francja)
Regiony Unii Europejskiej o specjalnym statusie
Z kolei niektóre terytoria, powiązane z Wielką Brytanią w czasach, gdy była ona w UE, takie jak baliwaty Guernsey i Jersey czy Wyspa Man nie należały do Unii. Inne, takie jak wyspy Falklandy (nazywane przez Argentyńczyków Malwinami) były terytoriami zależnymi (KTZ).
Istnieje także 10 regionów o jeszcze innym statusie, opartym na tak zwanych ustaleniach ad hoc, którymi są:
Alandia (Finlandia)
Athos (Grecja)
Ceuta (Hiszpania)
Busingen (Niemcy)
Campione d’Italia (Włochy)
Heligoland (Niemcy)
Livigno (Włochy)
Melilla (Hiszpania)
Wyspy Owcze (Dania)
Zielona Linia (Cypr)
Warto wspomnieć, że dzięki odpowiednim umowom między UE a innymi państwami bez paszportu można podróżować między innymi do Gruzji. Z kolei należy uważać na Cyprze, gdyż do jego części tureckiej (tzw. Cypr Północny) taki dokument jest potrzebny.
Nietypowi kandydaci do Unii Europejskiej
Ostatnie rozszerzenie UE miało miejsce 1 lipca 2013, kiedy dołączyła Chorwacja. O akcesję ubiegają się inne państwa, w tym broniąca się przed rosyjską agresją Ukraina, jak również kilka krajów z rejonu Bałkanów, między innymi Albania, Czarnogóra czy Macedonia Północna.
Historycznie do Wspólnot Europejskich i UE chciało dostać się więcej państw, w tym kilka nieoczywistych. Od wielu lat mówi o tym Turcja, która od 1999 roku ma status kandydata, mimo że geograficznie tylko niewielki jej obszar leży na terytorium Europy.
To jednak nic w porównaniu do innej kandydatury. W 1987 roku o akcesję do Wspólnot Europejskich (czyli formalnego poprzednika UE) złożyło… Maroko, leżące w północno-zachodniej Afryce. Stwierdzono jednak wówczas, że zgodnie z Traktatem Rzymskim oraz kryteriami Kopenhaskimi, wskazującymi warunki przystąpienia, członkostwo we wspólnotach może dotyczyć jedynie państw leżących geograficznie w Europie.
Euro nie tylko w Unii Europejskiej
W 2002 roku 12 państw Unii Europejskiej (bez Danii, Szwecji oraz Wielkiej Brytanii) przyjęło wspólną walutę euro. Z czasem dołączyły do nich niektóre kraje, które sukcesywnie dołączały do UE. Obecnie tzw. Strefa Euro obejmuje 20 państw członkowskich. Płacić wspólną unijną walutą można na terytorium całej Unii, ale nie tylko.
Na podstawie specjalnych umów, podpisanych z UE, płacić w euro można w najmniejszych krajach Europy, takich jak Andora, Monako, San Marino oraz Watykan.
Z kolei Czarnogóra oraz Kosowo jednostronnie zdecydowały, że ich walutą będzie euro. Ta pierwsza, będąc jeszcze w federacji z Serbią, przyjęła jako swój pieniądz markę niemiecką. W 2002 roku zmieniono dotychczasową walutę na euro. Kosowo zaś po prostu zdecydowało po ogłoszeniu niepodległości, że będzie się tam płacić unijnymi pieniędzmi.
