"Zagłuszana wolność" odzyskuje głos. Powstał film o spaleniu radiostacji w Bydgoszczy

Zobacz wideo: Bydgoscy "wywiadowcy" w służbie

- Chciałem przypomnieć tę historię. Ona wprawdzie w Bydgoszczy jest znana, ale już poza miastem pewnie temat nie jest już tak znany - mówi Mirosław Basaj, reżyser filmu "Zagłuszana wolność".

Film został wyprodukowany przez bydgoski oddział Telewizji Polskiej. Premiera odbyła się w poniedziałek (21 listopada) w sali im. Bydgoskiego Marca 1981 roku w Kujawsko-Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim. Film opowiada o wydarzeniach z 18 listopada 1956 roku. Wtedy to spalono zagłuszarkę fal radiowych, która decyzją władz PRL została ustawiona na bydgoskim Wzgórzu Dąbrowskiego. Radiostacja miała zagłuszać zachodnie rozgłośnie, głównie Radio Wolna Europa.

- Realizacja filmu trwała około roku, od dokumentacji po końcowy montaż - opowiada Mirosław Basaj. - Największą trudnością było wpaść na pomysł, jak pokazać w ciągu pięćdziesięciu minut całą tę historię mając tylko dziesięć fotografii skazanych i pięć zdjęć spalonego masztu. I to jest wszystko. No, do tego można dodać jeszcze kilka gazet od 1956 do 1957 roku.

W filmie zastosowano elementy inscenizacji teatralnej z udziałem młodzieży. Te obrazy zostały wykorzystane, m.in. w momentach, w których na ekranie opowiadana jest sekwencja zdarzeń obrazująca mieszkańców Bydgoszczy zmierzających na Wzgórze Dąbrowskiego. - Młodzież chodzi po deskach sceny, ja nic tu nie udawałem - mówi reżyser. - Nie robię inscenizacji takich, podczas których widać grupy rekonstrukcyjne: chadzają po lasach, robią miny, niby strzelają. My tu nic nie udajemy, wiadomo, że jesteśmy na deskach teatru, widać kamerę, światła, scenografię. I mam nadzieję, że ta konwencja teatru w połączeniu z kinem się spodoba.

W swoim obrazie Mirosław Basaj wykorzystał również nagrany na specjalnej sesji występ bydgoskiego muzyka Marcina Jaracza. Gitarzysta wykonywał piosenki Edwarda Stachury. W filmie przede wszystkim jednak znalazły się wypowiedzi uczestników i świadków wydarzeń z 1956 roku.

Przypomnijmy, że 13 młodych mieszkańców Bydgoszczy zostało skazanych w 1957 roku na kary więzienia. Najsurowszy wyrok wynosił 6 lat więzienia. Zniszczenie masztu radiostacji uznano za chuligański wybryk. Osoby skazane zostały uniewinnione przez Są Okręgowy w Bydgoszczy dopiero w 2017 roku.

Na premierze filmu obok świadków tamtych wydarzeń byli obecni też, m.in. wojewoda Mikołaj Bogdanowicz, Roman Kotzbach, Zygmunt Bazali, uczestnik wydarzeń 1956 roku oraz Stefan Pastuszewski.