Hełmówka obrzeżona (mylona z jadalnym łuszczakiem zmiennym)
W Polsce grzyb występujący pospolicie. Ma smak i zapach mąki - ale nie wolno go smakować (tzw. próba smaku, przez polizanie ściętego trzonu grzyba - można się zatruć!). W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako łuskwiak obrzeżony lub hełmówka obrzeżona.
► Gdzie i kiedy można go znaleźć? Rośnie na drewnie obumarłych drzew oraz na ściółce leśnej. W starszych atlasach grzybów podawano, że wyrasta tylko na drewnie drzew iglastych, jest to jednak nieprawda. W górach istotnie najczęściej spotyka się ją pod świerkami, jednak na niżu rośnie głównie na drewnie buka. Zazwyczaj występuje gromadnie, w mniejszych lub większych grupach. Owocniki pojawiają się od sierpnia do pierwszych przymrozków.
Dla człowieka potencjalnie jest śmiertelnie trujący, ze względu na obecność amanityny, tej samej trucizny, która występuje w niektórych muchomorach. Jak dotąd jednak nie zanotowano żadnego przypadku śmiertelnego zatrucia hełmówką jadowitą.
Więcej gatunków trujących grzybów ►
Krowiak podwinięty (mylony z maślakiem lub podgrzybkiem)
Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1960 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: bydlęca gęba, krowia gęba, krowia warga, krówka, pieczeń, świnka pospolita, tłuszcz, tłustocha, gwożdziak podwinięty, olszówka. Ma wiele regionalnych nazw, m.in.: olszówka, podolszówka, olchówka, krowia gęba, krowiak, krówka, świnka
► Gdzie i kiedy można go znaleźć? Pojawia się jesienią i latem we wszystkich typach lasu. Rośnie pod różnymi gatunkami drzew, jak np. brzoza, dąb, olsza, sosna, świerk. Zwykle występuje gromadnie.
Grzyb trujący. Przez bardzo długi czas był uznawany za cenny grzyb jadalny i często zbierany ze względu na dobry smak, dużą wydajność i łatwość w rozpoznaniu. Jako jadalny wymieniany był w atlasach grzybów. Bardzo długo, bo aż do lat 70. i 80. XX wieku uznany był za jadalny lub warunkowo jadalny. Dla większości ludzi gatunek ten rzeczywiście był nieszkodliwy. Jednakże u niektórych ludzi po jego spożyciu pojawiły się przypadki silnych zatruć. Zawarta w krowiaku substancja chemiczna w niektórych przypadkach powoduje śmiertelną reakcję układu odpornościowego człowieka, polegającą na tym, że organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko własnym krwinkom. Sklejone krwinki blokują przepływ krwi w ważnych dla życia narządach.
Uwaga - podobnie trujący jest krowiak olszowy. Ma łuskowaty kapelusz i rośnie tylko pod olchami.
Więcej gatunków trujących grzybów ►
Zasłonak rudy (mylony z płachetką kołpakowatą)
W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski.
► Gdzie i kiedy można go znaleźć? Występuje w lasach liściastych i mieszanych, od sierpnia do października. Jest pospolity zarówno na nizinach, jak i na pogórzu i w górach. Szczególnie często występuje pod dębami, rzadziej pod bukami i brzozami.
To grzyb śmiertelnie trujący. Zawiera alkaloid orellaninę, która nie rozpuszcza się w wodzie, dlatego gotowanie nie zmniejsza toksyczności grzyba. Orellanina selektywnie uszkadza komórki kanalików nerkowych, powodując rozległe zmiany zwyrodnieniowe i martwicze. Toksyna ma charakter kumulatywny – powtarzane spożywanie nawet niewielkich dawek powoduje narastające objawy chorobowe. Dochodzi do uszkodzenia nerek i w następstwie ich niewydolności. Pierwsze objawy pojawiają się po kilku dniach, ale rozwinięte objawy zatrucia występują dopiero po ok. 2 tygodniach (z tego względu niekiedy można nie wiązać ich ze spożyciem tego grzyba). Śmierć może nastąpić w wyniku nieleczonej niewydolności nerek. Nie ma specyficznej odtrutki na orellaninę i leczenie sprowadza się do dializoterapii lub transplantacji nerki.
Więcej gatunków trujących grzybów ►
Muchomor sromotnikowy (często mylony z jadalną gąską zieloną)
Nazwę muchomor sromotnikowy podał Franciszek Błoński w 1889 r., Władysław Wojewoda w 1992 r. zaproponował nazwę muchomor zielonawy, uważając ją za bardziej sensowną, odnoszącą się do barwy tego grzyba.
► Gdzie i kiedy można go znaleźć? Rośnie na terenie całej Polski, jest grzybem pospolitym. Występuje najczęściej w lasach liściastych, także w mieszanych; rośnie pojedynczo, lub w małych grupkach. Najczęściej rośnie pod dębami, ale także pod wieloma innymi gatunkami drzew: buki, kasztanowce, brzozy, leszczyny, graby, sosny i świerki. Najczęściej występuje na glebach o odczynie obojętnym lub zasadowym, ale potrafi rosnąć także na glebach kwaśnych. Owocniki wyrastają od czerwca do listopada.
Dla ludzi śmiertelnie trujący. Dla wielu drobnych zwierząt, np. ślimaków i owadów jest nieszkodliwy. Muchomor zielonawy wraz z muchomorem jadowitym (Amanita virosa) są najsilniej trującymi grzybami występującymi w Polsce. Muchomor zielonawy jest też niebezpieczny z tego powodu, że ma łagodny smak i może być pomylony z wieloma innymi gatunkami grzybów. Jest odpowiedzialny za 90% śmiertelnych zatruć grzybami na świecie. Już 30 g tego grzyba może być dawką śmiertelną (duży owocnik waży ok. 60 g).
Więcej gatunków trujących grzybów ►
