Premier, makijaż, deser czy dach to tylko niektóre wyrazy powszechne w polszczyźnie, choć zapożyczone. Czy wiesz, skąd pochodzą te słowa?

Słowa i konstrukcje językowe od wieków „pożyczaliśmy” z innych języków. Często były to języki naszych sąsiadów lub narodów, z którymi mieliśmy stosunki polityczne czy gospodarcze. W języku polskim zatem istnieje wiele słów pochodzących z języka rosyjskiego, niemieckiego, czeskiego, węgierskiego, francuskiego czy włoskiego. W tej chwili ogromna liczba zapożyczeń pochodzi z angielskiego, który jest obecnie najpopularniejszym językiem na świecie.

Czyli galicyzmy. Choć wydawałoby się, że język polski i francuski nie mają ze sobą nic wspólnego, to nic bardziej mylnego. Mnóstwo francuskich, spolszczonych słów, pożyczyliśmy właśnie z Francji.

Te słowa pochodzą z języka francuskiego:

• szarlotka,
• deser,
• balejaż,
• makijaż,
• armia,
• apaszka,
• dama,
• biżuteria,
• salon,
• szampan,
• biuro,
• sos,
• seans,
• omlet,
• parlament,
• premier,
• reżyser
• żyrandol.

Galicyzmy dotyczą przede wszystkim słów związanych z życiem towarzyskim, polityką, modą, gastronomią, kosmetyką, a zwłaszcza fryzjerstwem, literaturą, wojskiem.

Inaczej zapożyczenia z języka niemieckiego nazywane są germanizmami. Najwięcej zapożyczeń z języka niemieckiego miało miejsce na przełomie XIII i XVI wieku. Było to związane z zakładaniem miast i nadawaniem im praw. Często są to wyrazy związane z budownictwem, zwłaszcza miejskim.

• cegła,
• blacha,
• dach,
• farba,
• warsztat,
• gmina,
• ratusz,
• kino,
• burmistrz,
• kasa,
• drukować,
• kelner.

To, że Polacy nie mogli mówić po polsku, a uczyli się właśnie rosyjskiego czy niemieckiego, sprawiło, że te języki są przez Polaków niezbyt lubiane. Nie zmienia to jednak faktu, że mnóstwo zapożyczeń pochodzi również z Rosji. Co więcej, często pożyczaliśmy stamtąd kalki językowe, które dziś są uznawane za niepoprawne. I tak na przykład narodziło się powszechne dziś idziemy na salę gimnastyczną zamiast do sali. W Polsce używało się sformułowania na budynku, czyli na dachu budynku. Nie mówiono, że ktoś pracuje na hali, na magazynie.

Zapożyczenia z języka rosyjskiego, będące kalkami frazeologicznymi:

• na dniach – zamiast niedługo,
• pójść w odstawkę – zamiast otrzymać dymisję,
• wziąć się za coś – zamiast zabrać się do czegoś,
• na siłę –zamiast siłą,
• na dzień dzisiejszy – zamiast dzisiaj.

Czyli zapożyczenia z języka angielskiego. Stosunkowo krótko pożyczamy wyrazy z tego języka, zaczęliśmy na początku XX wieku, czyli niewiele ponad sto lat temu.

Wiele zapożyczeń pochodziło od nazwy firmy, w której zostały wyprodukowane. Stało się tak w przypadku: „roweru”, „pampersów”, „adidasów”. Adidasy to dla nas po prostu nazwa obuwia sportowego, podobnie pampersami nazywamy wszystkie pieluszki jednorazowe.

Od lat 80. i 90. XX wieku obserwujemy gwałtowny napływ nowych anglicyzmów. Dotyczą one zazwyczaj technologii, mody, kulinariów, rozrywki, biznesu.

Oto tylko niewielka część anglicyzmów w języku polskim:

• weekend – nie mamy polskiego odpowiednika tego słowa, dwudzionek się nie przyjął,
• smartfon,
• dżinsy,
• peeling,
• webinar,
• e-mail,
• hobby,
• drink,
• bestseller,
• show.

Te wyrazy są łatwe do rozpoznania, bo zwykle nie są spolszczane i w języku polskim funkcjonują w takiej samej formie, jak w angielskim.