Ostrożne optymistyczne prognozy dla rosyjskiej gospodarki w 2018 r.

Według prognoz Euler Hermes, Rosja ma skorzystać z poprawy sytuacji makroekonomicznej na świecie, w wyniku której światowy wzrost gospodarczy osiągnie 3 proc. r/r (rok do roku) zarówno w 2017, jak i 2018 r., po osiągnięciu w latach 2015 i 2016 odpowiednio 2,9 i 2,6 proc. tempa wzrostu. Ta poprawa ma pozytywny wpływ w trzech wymiarach: lepszej synchronizacji krajowych cykli gospodarczych, ożywienia światowego handlu oraz sprzyjającej polityka pieniężna i warunków finansowania.

Te trzy czynniki doprowadzą do umiarkowanego wzrostu cen surowców (Euler Hermes oczekuje, że ceny ropy wzrosną w 2018 r. do średnio 56 USD za baryłkę) i umiarkowanego umocnienia się rubla w stosunku do dolara. Oczekuje się, że ożywienie rosyjskiego eksportu utrzyma się w 2018 r., choć w bardziej umiarkowanym tempie: +26 mld USD po +60 mld USD w 2017 r.

Analitycy Euler Hermes opracowali wskaźnik niewypłacalności eksportu (IDEX) w celu regularnego monitorowania i analizy globalnego handlu i tendencji w zakresie niewypłacalności. Oczekuje się, że w 2018 r. wskaźnik ten w odniesieniu do Rosji wzrośnie do -3 proc. Wartość ujemna oznacza, że ryzyko niewypłacalności głównych partnerów handlowych Rosji będzie średnio ulegać zmniejszeniu, chociaż utrzymuje się wiele punktów zapalnych. W 2018 r. poprawi się (zmniejszy się) również liczba przypadków niewypłacalności w Rosji, podczas gdy w skali światowej liczba takich przypadków wzrasta.

W tej sytuacji krajowe, rosyjskie czynniki takie jak: przyspieszenie akcji kredytowej, złagodzenie polityki monetarnej i wzmocnienie zaufania zarówno w sektorze konsumenckim, jak i korporacyjnym będą dodatkowym wiatrem w żagle. Te pozytywne czynniki zrekompensują negatywne skutki międzynarodowych sankcji gospodarczych, które będą coraz mniej skuteczne w powstrzymywaniu napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Rosyjski PKB powinien wzrosnąć o 1,5 proc. r/r w 2017 r. i 1,9 proc. r/r w 2018 r., po jego spadku o -0,2 proc. r/r w 2016 r. Jednak wciąż pozostaje wiele obszarów ryzyka.

Liczba niewypłacalności w sektorze chemicznym i usług będzie w 2018r. rosnąć, a niedawne bankructwa banków i utrzymujące się zagrożenia sankcjami gospodarczymi mogą mieć negatywny wpływ na rosyjski biznes. Z drugiej strony – rolnictwo korzysta na polityce zastępowania importu, więc obok produkcji wyrobów z metalu także sektor spożywczy odczuje poprawę, zmniejszenie liczby niewypłacalności.

Analitycy Euler Hermes szacują, że co czwarte bankructwo na świecie jest związane z opóźnieniami w płatnościach klientów. W 2016 r. co czwarta firma na świecie musiała czekać przez co najmniej 88 dni na zapłatę za wysłane towary i świadczone usługi. Średnio wskaźnik ten wynosi 64 dni na całym świecie. W Rosji wskaźnik ten wynosi 58 dni.

Oznacza to, że wskaźnik Days Sales Outstanding (DSO – obiegu należności) dla Rosji jest o sześć dni niższy od średniej światowej, co plasuje Rosję w tej samej grupie krajów co Wielka Brytania i Niemcy (53 dni), Kanada (54 dni), Norwegia (56 dni) Polska (60 dni) i Brazylia (61 dni). Wskaźnik ten jest jednak nadal bardzo nierównomierny w poszczególnych sektorach przemysłu – na świecie jak i w Rosji.

W okresie od stycznia do września 2017 r. sądy w Rosji ogłosiły upadłość 9 702 spółek, czyli o 5 proc. więcej niż przed rokiem (1). Gdy przedsiębiorstwa ogłaszają bankructwo, najbardziej dotknięci są tym faktem ich wierzyciele: około 70 proc. spośród przedsiębiorców, którzy stają się niewypłacalni, nie spłaca swoich wierzycieli.

Moskwa jest liderem wśród innych regionów Rosji pod względem liczby bankructw z udziałem 19 proc. (1 800 firm) wszystkich zgłoszonych upadłości; Sankt Petersburg podążą w ślad za Moskwą z udziałem 5 proc. (529) firm ogłaszających upadłość. Region Moskwy i Tatarstan zajmują trzecie i czwarte miejsce z udziałem odpowiednio 5 proc. (499 spółek) i 4 proc. (359 firm) w statystyce upadłości. Euler Hermes przewiduje zatem, że nawet jeśli w 2018 r. nastąpi niewielki spadek liczby bankructw w Rosji, to ryzyko dla działalności gospodarczej nadal występuje.

Po okresie spadku koniunktury rosyjska gospodarka jest obecnie bardziej stabilna, a wiele przedsiębiorstw rozważa teraz nowe inwestycje i ekspansję. Jednak nawet w okresie wzrostu i występowania pozytywnych wskaźników ekonomicznych w kluczowych sektorach gospodarki rosyjskiej właściciele przedsiębiorstw powinni być ostrożni. Należności handlowe są często największym aktywem przedsiębiorstwa, tak więc opóźnienie w ich spływie lub całkowity ich brak może narazić firmę na poważne ryzyko finansowe oraz wywołać problemy w całym łańcuchu dostaw – powiedział Fabrice Desnos, CEO Regionu Europy Północnej Euler Hermes.

Popyt na ubezpieczenia należności handlowych w Rosji rośnie, gdyż rośnie udział aktywów skumulowanych w postaci należności od rosyjskich przedsiębiorstw. Od 2013 r. rosyjski rynek ubezpieczeń należności handlowych wzrósł o około 30 proc. Wysokość składki ubezpieczeniowej na całym rosyjskim rynku wyniosła z tego tytułu w pierwszym półroczu 2017 roku 2,5 mld rubli. Jest to najlepszy wynik dla pierwszego półrocza w ciągu ostatnich pięciu lat (2). Dla porównania, odszkodowania wypłacone przez ubezpieczycieli działających na rosyjskim rynek ubezpieczeń należności handlowych w pierwszej połowie 2017 roku wyniosły 1,1 mld rubli.

Niska penetracja rynku jest jedną z cech rosyjskiego rynku ubezpieczeń należności handlowych. Stosunek składki ubezpieczeniowej od transakcji z odroczonym terminem płatności do PKB wynosi średnio na świecie 0,018 proc.; w Europie Zachodniej wskaźnik ten wynosi 0,034 proc., podczas gdy w Rosji tylko 0,002 proc. Ponadto rosyjskie przedsiębiorstwa nadal dosyć zachowawczo, konserwatywnie zarządzają ryzykiem handlowym, a ubezpieczyciele ustalają wysokie standardy jakości i dokładności informacji.

- Rosyjski rynek ubezpieczeń należności handlowych rozwija się w skomplikowanej sytuacji gospodarczej, na którą mają też wpływ czynniki takie jak np. nieprzejrzystość sprawozdań finansowych, wysokie ryzyko podatkowe, częste zmiany prawnych form prowadzonej działalności dokonywane przez rosyjskie firmy oraz brak zagwarantowania bezpieczeństwa (skuteczności) wierzycieli w sądach- stwierdziła Daria Yakovleva, Prezes Zarządu Euler Hermes w Rosji. - Ubezpieczyciele systematycznie kształcą rynek i swoich klientów. Coraz więcej przedsiębiorstw wymienia się informacjami w celu badania sprawozdań finansowych i przejścia na międzynarodowe standardy sprawozdawczości finansowej. Rosyjskie firmy stopniowo dostrzegają rolę ubezpieczycieli i ich wpływ na biznes, takie jak poprawa interakcji z klientami i ich dyscyplinę płatniczą. Mamy wieloletnie pozytywne doświadczenia z naszymi rosyjskimi klientami i jesteśmy optymistami co do przyszłości- dodała.