Celem ustanowienia pomników historii jest wyróżnienie najcenniejszych, najważniejszych obiektów zabytkowych na terenie Polski. Zgodnie z obecnym stanem prawnym przyznanie statusu pomnika historii jest przede wszystkim wydarzeniem prestiżowym.
Inicjatorem uznania Kanału Bydgoskiego za pomnik historii był Jarosław Wenderlich, sejmikowy radny. Stanowisko popierające w poniedziałek (3.09) przyjął Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Stanowisko trafi do:
- Prezydenta Rzeczypospolitej,
- Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
- Narodowego Instytutu Dziedzictwa,
- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Toruniu,
- Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie,
- Dyrekcji RZGW w Bydgoszczy,
- Miasta Bydgoszcz.
Starszy od Kanału Augustowskiego
Kanał Bydgoski, zbudowany w latach 1773–1774, jest najstarszym czynnym do dnia dzisiejszego śródlądowym kanałem wodnym na obecnym terytorium Polski. Jego budowa trwała rekordowe 18 miesięcy. Jest on przykładem ówczesnej myśli technicznej i do dnia dzisiejszego jest jednym z najcenniejszych zabytków hydrotechnicznych w naszym kraju. Jego symbolem jest sześć śluz żeglugowych – komorowych, a włącznie z trzema śluzami na Starym Kanale Bydgoskim daje to imponującą liczbę bezcennych miejsc, których wartość historyczna jest przeogromna. Warto chociażby wspomnieć, że jest on starszy od Kanału Augustowskiego czy Kanału Elbląskiego, a przez wiele lat był on jedyną drogą wodną łączącą wschód i zachód Europy. Kanał Bydgoski jest również wykorzystywany, co prawda już w większości tylko w ruchu turystycznym. Stanowi on wraz z Kanałem Górnonoteckim, Jeziorem Gopło, Wartą oraz Notecią - Wielką Pętlę Wielkopolski.
Jest w rejestrze zabytków
Kanał Bydgoski w 2005 roku został wpisany w całości do rejestru zabytków. Zabytek tej wagi przedstawia jednak szczególną wartość historyczną utrwaloną w powszechnej świadomości i ma duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski, co kwalifikuje go do uznania go w drodze rozporządzenia przez Prezydenta RP za pomnik historii – co wymaga przejścia skomplikowanej procedury i opiniowania.
Wniosek o uznanie Kanału Bydgoskiego za pomnik historii złożyło Miasto Bydgoszcz oraz Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie.
"Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego doceniając znaczenie Kanału Bydgoskiego wyraża poparcie dla działań, których celem jest uznanie go za pomnik historii w rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami" - czytamy w stanowisku sejmiku.
Od roku 1994 do dziś prezydent RP wpisał na listę Pomników Historii 129 obiektów. Uznanie za pomnik historii oznacza nadanie danemu zabytkowi lub parkowi kulturowemu szczególnej rangi ze względu na jego wartość dla kultury narodowej.
