Ile nauczycieli jest zatrudnionych w Polsce? Dane GUS oraz dane Eurostatu pokazują, że w zawodzie więcej jest kobiet niż mężczyzn

W roku szkolnym 2020/2021, kiedy wszyscy zmagaliśmy się z pandemią, w tym z nauką zdalną, ogółem pracowało w szkołach 513 868 nauczycieli, w tym 423 120 to były kobiety, a 90 748 to mężczyźni (raport GUS).

Okazuje się, że podobnie wygląda to w innych krajach Europy. Dane Eurostatu pokazują, że w 2020 roku kobiety stanowiły 86 proc. nauczycieli szkół podstawowych w Unii Europejskiej.

Według GUS w ubiegłym roku szkolnym 2021/2022 nauczycieli zatrudnionych na pełny etat od przedszkola po szkołę ponadpodstawową w skali całego kraju było 515,7 tys. Wiceminister Dariusz Piontkowski wskazał wówczas, że w całej Polsce w 2022 roku było około 700 tysięcy zatrudnionych pedagogów, ale te dane prawdopodobnie uwzględniały też niepełne etaty.

Nieznaczny wzrost etatów w stosunku do roku poprzedniego mógł nastąpić m.in. ze względu na podjecie zatrudnienia w Polsce przez nauczycieli z Ukrainy, którzy uciekli do Polski przed wojną. Aczkolwiek tych etatów odnotowano zaledwie 401. Inne czynniki to m.in. zmiana umowy na pełny etat części nauczycieli. Dane GUS podają bowiem liczbę nauczycieli zatrudnionych w szkołach w danym roku w pełnym wymiarze godzinowym.

Jak widać, nie tylko w Polsce, ale również w innych krajach europejskich zawód nauczyciela częściej wykonują kobiety. Z własnych obserwacji większość z nas może prawdopodobnie powiedzieć, że w czasie swojej nauki w szkole częściej mieliśmy do czynienia z nauczycielkami.

Tak przedstawia się sytuacja przede wszystkim w przedszkolach, szkołach podstawowych i liceach ogólnokształcących. Nauczycieli mężczyzn jest więcej w technikach, szkołach branżowych lub przedmiotowców: z fizyki, informatyki, biznesu i zarządzania, historii, języka angielskiego lub WF-u.

Kobiety zdecydowanie częściej podejmują pracę w szkole (nie tylko w Polsce). W krajach, gdzie zarobki nauczyciela są znaczenie wyższe niż u nas, odsetek mężczyzn nauczycieli jest zaledwie o około 10-15 proc. wyższy.

Wciąż jednak nauczyciele – szczególnie klas młodszych – to w większości kobiety. Wybór takiej drogi zawodowej wynika z wyższych (statystycznie) kompetencji pedagogicznych i preferowania przez kobiety pracy z ludźmi nad pracą z rzeczami (np. maszynami).

Statystycznie to kobiety częściej decydują się na dopasowanie swojej ścieżki zawodowej do wychowywania dzieci, dlatego równie ważnym powodem wyboru zawodu nauczyciela przez kobiety jest potrzeba większej elastyczności umożliwiającej godzenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym.

Grafik pracy nauczyciela pozwala spędzać z dziećmi te weekendy i święta, wolny czas od zajęć w większości pokrywa się z wolnym od lekcji, a okienka i inne wolne godziny w tygodniu pozwalają na załatwienie spraw rodzinnych w ciągu dnia.

Z danych systemu RAD-on, który jest częścią Zintegrowanej Sieci Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym wynika, że w Polsce w 2021 r. było ponad 47,8 tys. kobiet będących nauczycielami akademickimi. Nieco więcej, bo około 52,1 tys. było mężczyzn pełniących tę funkcję.

Tu różnica jest zdecydowanie mniejsza. Zmienia się to wraz ze zmianą stopnia zawodowego. Obecnie jest w Polsce 2,7 tys. kobiet profesorów, a już 7,4 tys. mężczyzn z tym tytułem.