Generałów trzech

<!** Image 1 align=left alt="Image 12429" >Stan wojenny. Kiedy to było? Okazuje się, że coraz więcej z nas ma kłopoty z odpowiedzią na to pytanie. W sondażu, jaki Pentor przerowadził niedawno dla Informacyjnej Agencji Radiowej, aż 57,8 proc. badanych podało błędną datę. Szok? Raczej prawidłowość. W końcu to naturalne, że im więcej mija lat, im więcej przybywa tych, którzy nawet nie mieli okazji zauważyć, że tamtej niedzieli zabrakło „Teleranka” - tym z pamięcią będzie gorzej.

Czas jednak daje dystans, który gasi emocje. W tym jednak wypadku nie ugasi. Choćby dlatego, że jeszcze przez lataw stosunku do stanu wojennego w wyraźny sposób odbijać się będą polityczne sympatie. Nie przypadkiem wśród tych, którzy skłonni są uznać wprowadzenie stanu wojennego za zasadne, dominują zwolennicy lewicy, a twierdzący coś zupełnie przeciwnego częściej prezentują przekonania prawicowe. Na dodatek, na siatkę sympatii politycznych nakłada się jeszcze jedno zróżnicowanie - stosunek do etosu „Solidarności”, który staje się doświadczeniem przenoszonym na nowe pokolenie.

I wcale nie jest to jakaś czysto polska specjalność. W Hiszpanii ocena zmarłego 30 lat temu generała Franco wciąż zależy w dużym stopniu od sympatii politycznych i od tego, czy oceniającemu bliższy jest etos republikański, czy przekonania konserwatywne.

Mamy więc dwóch bohaterów zbiorowej wyobraźni: Jaruzelskiego bohaterskiego, który uratował kraj przed „bratnią pomocą” i Jaruzelskiego nikczemnego, który wyprowadził wojsko przeciwko wielkiej części własnego społeczeństwa, by bronić partyjnego monopolu władzy. Jaruzelskiego - rozliczonego, nie tylko w sensie prawnym i historycznym, ale także mentalnym - raczej się nie doczekamy.