Gen obcego gatunku?

Najnowsze badania wskazują, że człowiek współczesny mógł tworzyć płodne związki z człowiekiem z Neandertalu. Jeśli tak było, to dziś każdy z nas ma w sobie część genotypu neandertalczyka.

<!** Image 2 align=right alt="Image 44227" sub="Współczesna rekonstrukcja wyglądu kobiety neandertalskiej sprzed 40 tysięcy lat">Początkowo genetycy sugerowali, że od strony DNA neandertalczyka i człowieka współczesnego zbyt wiele dzieliło, aby przedstawiciele tych gatunków mogli mieć wspólnie potomstwo. W styczniu 2004 roku naukowcy kierowani przez dr Katerinę Harvati, paleoantropologa z New York University ustalili, że neandertalczyk genetycznie tak bardzo różnił się od człowieka współczesnego, że stanowił oddzielny gatunek. Nie był naszym przodkiem, a więc nawet jeśli tworzyły się czasem międzygatunkowe małżeństwa, to związki takie pozostawały bezpłodne. Kolejne analizy dodały jednak znak zapytania do tego twierdzenia.

W czerwcu ubiegłego roku francusko-belgijski zespół naukowy wyizolował i zbadał DNA neandertalskiego dziecka, które żyło 100 tysięcy lat temu w jaskini Skladina w Belgii. W tamtej chwili była to najstarsza próbka materiału genetycznego ludzkiej istoty.

Naukowcy porównali to DNA z materiałem genetycznym neandertalczyka sprzed 45 tys. lat i z próbkami DNA człowieka współczesnego. Analizy wykazały, że najdawniejsi neandertalczycy byli bardziej zróżnicowani genetycznie, niż dotąd sądzono. Z upływem czasu kolejne generacje stawały się bardziej „ubogie” genetycznie. Tworzyły się gałęzie tego gatunku, niektóre bardzo zbliżone do człowieka współczesnego. Wyniki nie są więc już tak jednoznaczne, jak te z badań dr Harvati.

Sprawa mieszania się gatunków pozostaje znów otwarta. Tym bardziej, że i badania prowadzone w jaskini Pestera Muierii w pobliżu Baia de Fier na obszarze Gojr, południowo-zachodniego regionu Rumunii, wskazują na możliwość krzyżowania się neandertalczyków i ludzi współczesnych. Wyniki tych analiz opublikowano pod koniec października 2006 roku.

<!** reklama left>Nowe badania przeprowadził ekspert w dziedzinie neandertalczyków, dr Erik Trinkaus z Uniwersytetu Stanu Waszyngton w Saint Louis oraz zespół antropologów z Uniwersytetu Bukareszteńskiego. Analiza fragmentów kostnych z Pestera Muierii wykazała, że żyjący tam przed 30 tysiącleciami ludzie współcześni posiadali wiele cech budowy szkieletu zbliżonych do morfologii człowieka neandertalskiego. Podobne cechy wykazują również fragmenty szkieletów odnalezione na innych stanowiskach jaskiniowych Europy, między innymi w rumuńskiej jaskini Pestera cu Oase oraz czeskiej jaskini Mladec.

- Te ustalenia świadczą o dużej różnorodności w budowie pierwszych ludzi współczesnych w Europie i przeczą teoriom o szybkiej migracji naszych przodków oraz znikomych kontaktach z neandertalczykami - stwierdził dr Erik Trinkaus. - Mamy kolejny dowód na niecieszącą się popularnością w wielu kręgach naukowych tezę, że dochodziło do współistnienia grup ludzi współczesnych i neandertalskich oraz, przypuszczalnie, krzyżowania się tych gatunków.

Wcześniej, w kwietniu 2001 roku, wyniki swych badań na ten temat opublikował antropolog dr Andrew Kramer z University of Tennesee w USA. Dr Kramer twierdził, że współcześni ludzie są rezultatem krzyżowania się tych populacji. To, że między neandertalczykiem a człowiekiem współczesnym nie ma znaczących różnic fizycznych, demonstruje też sporządzona w lipcu 2001 roku komputerowa rekonstrukcja wyglądu neandertalskiego dziecka, będąca dziełem grupy naukowców z Uniwersytetu w Zurichu. Nie można tu też zapomnieć o odkryciu dokonanym w portugalskiej miejscowości Lagar Velho przez wspomnianego już dr Erika Trinkausa. Trinkaus natrafił w Portugalii na szczątki 5-letniego dziecka sprzed 25 tys. lat, będącego, jak stwierdził, neandertalsko-kromaniońskim mieszańcem.

Czy więc istniała bariera genetyczna między dwoma ludzkimi gatunkami, czy też nie? Część naukowców dowodzi, że w niektórych regionach człowiek z Neandertalu łączył się w pary z człowiekiem współczesnym, być może działo się tak w całej Europie. Jeśli tak właśnie było, to z czasem dwa gatunki stopiły się w jeden. Geny człowieka współczesnego dominowały i powstała mutacja - nasz gatunek. O ile tak sprawy się miały, to w każdym z nas tkwi cząstka neandertalczyka.