W 1882 roku budowniczowie w miejscu połączenia Starego Kanału i Brdy (w obecnych okolicach mostów na ul. Focha) zdecydowali się na pewien eksperyment...
<!** Image 2 align=right alt="Image 147615" sub="Odsłonięte relikty śluzy workowej przy ulicy Marcinkowskiego to murowany narożnik, ściana wyłożona płytami i pozostałości drewnianych pali Fot. Krzysztof Błażejewski">Dla usprawnienia ruchu statków i barek wznieśli na miejscu starej śluzy drewnianej - murowaną śluzę workową, zwaną też trapezową. W całej Europie powstały tylko trzy tego typu obiekty.
Śluza charakteryzowała się tym, że łodzie wpływać mogły do niej tylko z jednej strony i to tyłem. Po zamknięciu wrót i zmianie poziomu wody łódź obracana była nieznacznie tak, by mogła wypłynąć drugim wylotem z tej samej strony. W ten sposób z Brdy można było popłynąć Starym Kanałem i odwrotnie.
Jednak śluza workowa na Brdzie nie sprawdziła się. Tworzyły się przy niej silne wiry, które zagrażały bezpieczeństwu żeglugi. Z tego powodu w 1907 roku została zamknięta. W trakcie wielkiej modernizacji przebiegu Starego Kanału przez miasto wybudowano wówczas „normalną” śluzę, zwaną miejską, która służy do dziś.
Stary obiekt zalała woda. Dopiero w latach 70. XX wieku okoliczny teren wraz z pozostałościami śluzy zasypano, tworząc w tym miejscu skwer.
<!** reklama>Od paru dni relikty śluzy workowej odkopuje zespół archeologów pod kierownictwem Beaty Świątkiewicz-Siekierskiej.
- Projekt zakłada odsłonięcie w czterech miejscach ścian śluzy oraz całej jej korony - mówi archeolog Robert Grochowski. - Już teraz widać, jak solidna była to budowla. Odsłoniliśmy w jednym z wykopów murowany narożnik, pochyłą ścianę wyłożoną płytami i drewniane pale. W przyszłym tygodniu zaczniemy prace z drugiej strony, gdzie obecnie znajduje się parking. Jest nadzieja, że po zakończeniu prac stara śluza nie zostanie ponownie zasypana i przynajmniej jej część będzie zabezpieczona i odpowiednio wyeksponowana, tak aby mogli ją oglądać przechodnie.
Historia śluzy
- Murowana śluza workowa powstała w 1882 roku w miejscu starej, drewnianej.
- Dzięki niej można było wpływać z Brdy do Starego Kanału i na odwrót.
- Śluza jednak nie sprawdziła się - tworzyły się przy niej silne wiry, które zagrażały żegludze.
- W 1907 roku śluzę zamknięto.
- W latach 70. XX wieku śluzę i okoliczny teren zasypano ziemią.
