Bez psich harców na grobach

Nowy proboszcz bazyliki ksiądz Dariusz Żochowski chce doprowadzić do tego, by cały teren przy kościele stał się cmentarzem przykościelnym. <!** Image 2 align=none alt="Image 209369" sub="Fot.: Renata Napierkowska">

- Ludziom, którzy tu byli chowani od ośmiu wieków należy się cześć - przypomina.

Najstarsza nekropolia

Teren wokół bazyliki mniejszej im. Najświętszej Marii Panny - najstarszej inowrocławskiej świątyni - tylko w części należy do parafii, reszta to tzw. tereny zielone. Problem tkwi jednak w tym, że na całym obszarze są pojedyncze groby, a w ziemi spoczywają prochy wielu bohaterów zrywów narodowych oraz ludzi zasłużonych dla miasta.

- To jest osiem wieków pochówków. Jest to najstarsza inowrocławska nekropolia. Konserwator zabytków doliczył się siedmiu warstw pochówków. Praktycznie każdy inowrocławianin ma tutaj swoich przodków. Dlatego rozpoczęliśmy starania, aby przygotować faktografię. Nasi przedstawiciele byli w Berlinie, gdzie poszukiwali informacji o tej nekropolii. Te tereny znajdowały się przez wiele lat pod pruskim zaborem, a Prusacy słynęli z tego, że prowadzili ścisłą ewidencję. Niestety, nie natrafiliśmy na żadne ślady - mówi proboszcz i kustosz bazyliki ksiądz Dariusz Żochowski.

Na tym jednak poszukiwania się nie kończą. Ponieważ nie zachowały się żadne księgi metrykalne z minionych wieków, więc dalsze poszukiwania informacji na temat najstarszego inowrocławskiego cmentarza będą prowadzone we Włocławku i Bydgoszczy.

- Liczymy, że tam mogą się znajdować dokumenty czy plany nekropolii i informacje o pochówkach. Kiedy był likwidowany zakon franciszkanów, być może właśnie tutaj przeniesiono prochy kujawskich książąt. Na pewno tu spoczywa książę Sambor - przypomina ksiądz Żochowski.<!** Image 3 align=none alt="Image 209370" sub="- Choć jest tu tablica z napisem, że ta ziemia kryje prochy obywateli Inowrocławia, którzy pracowali i walczyli dla tego miasta, to nikt tego nie respektuje, a mieszkańcy wyprowadzają tu psy - ubolewa ksiądz Dariusz Żochowski. O tym, że jest to cmentarz przypominają nieliczne ocalałe pomniki i nagrobki. / fot. Renata Napierkowska">

To nie są tereny zielone

Pierwszy starania o to, by teren przykościelny, gdzie spoczywają od wieków prochy zmarłych mieszkańców Inowrocławia i okolic, zapoczątkował poprzednik i wieloletni proboszcz parafii, a także inicjator podniesienia dawnej Ruiny do rangi bazyliki mniejszej, ksiądz kanonik Tadeusz Kościelny. Sekundowała mu od początku w tych staraniach dyrektor muzeum Janina Sikorska, która zabiegała wspólnie z kanonikiem o uznanie całego terenu wokół bazyliki za cmentarz. Część działki należy bowiem do miasta i figuruje, mimo że znajduje się tam m.in. pomnik powstańców wielkopolskich, gdzie pochowano bohaterów zrywu oraz pojedyncze groby, jako tereny zielone.

- Większość nagrobków zniknęła z powierzchni ziemi, część szczątków, na przykład powstańców styczniowych, podczas budowy ulicy Laubitza przeniósł na cmentarz ksiądz Roman Zientarski, jednak do dziś nie ma tam tablicy. Grób Wilkońskiego zniknął na początku lat dwudziestych, jednak tam spoczywają nadal tysiące inowrocławian. Najpierw muszą być jednak uporządkowane sprawy własnościowe, by móc przedstawić koncepcję opracowania całości 800-letniej historii Inowrocławia - przypomina historyk Edmund Mikołajczak.

Obecnie nekropolia traktowana jest przez mieszkańców jako miejsce spacerów z psami, a zimą dzieci zjeżdżają z grobów na sankach.<!** reklama>

Powstanie park historyczny?

- Podstawową rzeczą jest to, żeby wreszcie zaczęto oddawać należną cześć tym, którzy zostali tam pochowani. Mamy opinię konserwatora zabytków, że jest to cmentarz, a nie teren zielony. Zanim jednak zaczniemy cokolwiek robić, muszą być uporządkowane sprawy własności. Prowadzimy rozmowy z miastem na ten temat. Chcę zainteresować i zaangażować w realizację tego projektu wszystkie instytucje i samorządy - miasto, powiat, gminę Inowrocław, muzeum, rozmawiam nawet z Urzędem Marszałkowskim - zapewnia ksiądz Dariusz Żochowski.

Jedna z koncepcji zakłada utworzenie w tym miejscu parku historycznego.