Zawsze w pierwszym szeregu

- Słowo „patriotyzm” nigdy nie było w harcerstwie frazesem - mówi Maria Knioła, działaczka harcerska z Nakła.

<!** Image 2 align=none alt="Image 165951" sub="Harcerze nakielskiego hufca im. Powstańców Wielkopolskich podczas zlotu Szlakiem Przedmościa Bydgoskiego we wrześniu 2009 roku
/ Fot. Archiwum">Polskie harcerstwo obchodziło jubileusz stulecia przed rokiem, a nakielskie?

Już w kwietniu 1913 roku Kazimierz Susała i Kazimierz Rybka założyli przy niemieckim gimnazjum I Drużynę Skautową im. Tadeusza Kościuszki. Jej działalność sprowadzała się do zajęć rekreacyjnych, ale niektóre imprezy miały charakter przysposobienia wojskowego. W tym samym czasie powstała II Środowiskowa Drużyna Harcerska im. Adama Mickiewicza, prowadzona przez Franciszka Klapę. W czasie pierwszej wojny, w 1917 roku władze pruskie rozwiązały drużynę skautową, która przeszła do konspiracji.

<!** reklama>Rok później wybuchło powstanie wielkopolskie...

... i wtedy potwierdziło się, jak ważne było w harcerstwie wychowanie patriotyczne. W oddziałach powstańczych walczyli harcerze, nakielską drużyną dowodził druh Edward Bartkowski. W 1939 roku harcerze wzięli udział w kampanii wrześniowej, a potem przeszli do konspiracji i walczyli w Szarych Szeregach, wielu straciło życie. Słowo „patriotyzm” nigdy nie było w harcerstwie frazesem. Ciągle kultywujemy narodowe tradycje. Proszę też zauważyć, kto jest zawsze obecny na wszystkich uroczystościach pod pomnikiem w Nakle. Obok przechodzą obojętni ludzie, a harcerze pamiętają.

Po odzyskaniu niepodległości harcerstwo miało wreszcie warunki do rozwoju...

I wykorzystało to. W gimnazjum Krzywoustego robił to profesor Wysocki, a pierwszym drużynowym został Kazimierz Gniot. W sierpniu 1920 roku społeczeństwo ufundowało sztandar dla Środowiskowej Drużyny Harcerskiej im. Mickiewicza. W tym samym roku powstała drużyna żeńska im. Emilii Plater przy liceum żeńskim, w 1927 roku przy szkole numer 1 drużyna imienia Józefa Poniatowskiego, od 1933 działały drużyny męskie i żeńskie przy Szkole Powszechnej, a od 1937 żeńska w koedukacyjnym od czterech lat gimnazjum. Od 1935 działało zrzeszenie starszoharcerskie, którego zadaniem było udzielanie pomocy szkoleniowej harcerzom młodszym, organizowanie wieczorków, zabaw i innych imprez, z których dochody przeznaczano na obozy i zloty.

Harcerstwo było też aktywne po drugiej wojnie światowej...

Po raz kolejny wznowiły działalność najstarsze nakielskie drużyny Kościuszki, Mickiewicza, Plater, ale powstały też nowe, przy szkołach podstawowych. Harcerze jeździli na obozy w Rościminie, Ostrowitem, Osieku, Dźwierszynie, Więcborku, Barlinku; na zloty w Bydgoszczy, Czersku, Toruniu, Swarzędzu& Krótko to jednak trwało, bo w 1949 władze zawiesiły ich działalność, przejęły archiwa, sztandary, majątek. Dopiero po październiku 1956 roku nawiązaliśmy do przedwojennych tradycji.

Wtedy też zaczęła się Pani harcerska działalność?

W 1956 roku wstąpiłam do drużyny im. Marii Konopnickiej przy Szkole Podstawowej nr 2. Na obozie w Jachnie koło Kaczor, na który pojechałam wyposażona jak inni w plecak, koc, manierkę i menażkę z demobilu, złożyłam przyrzeczenie harcerskie. W następnych latach drużyny powstawały we wszystkich szkołach, podstawowych i średnich. W 1962 roku rozpoczęła się budowa harcerskiego ośrodka w Gródku, który najlepsze lata przeżywał w latach 70. i 80., kiedy na obozy przyjeżdżali harcerze z Bydgoszczy, Solca Kujawskiego, Katowic, szkolili się żeglarze. Hufiec miał swoją siedzibę przy ulicy Bartkowskiego. Działał krąg instruktorski, nawiązujący do tradycji przedwojennej drużyny Mickiewicza. Niestety, w połowie lat 90. straciliśmy zarówno, Gródek, jak i Dom Harcerza.

Dzisiejszy Hufiec Nakło, od 2002 roku im. Powstańców Wielkopolskich, to&

...10 drużyn harcerskich i 3 zuchowe, działające w szkołach podstawowych w Nakle, Olszewce, Trzeciewnicy, Występie, ale też w Karnowie, Mroczy, Samsieczynie Strzelewie, liczące kilkuset harcerzy i zuchów. Komendantką hufca od 1998 roku jest Teresa Bachta.

Warto wiedzieć

Maria Knioła jest mieszkanką Nakła, emerytowana nauczycielka języka polskiego i historii w szkołach w Nakle, Karnowie i Trzeciewnicy, od 1956 roku aktywnie działająca w harcerstwie. Miłośniczka turystki krajoznawczej.

Dzisiaj o godz. 10 w Muzeum Ziemi Krajeńskiej otwarta zostanie wystawa „100 lecie harcerstwa polskiego 1911-2011”. Ekspozycja, na której zgromadzono liczne pamiątki dokumentujące historię nakielskiego harcerstwa, czynna będzie do końca miesiąca.