Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zanim powstanie droga S10 Bydgoszcz - Toruń zaczną kopać archeolodzy. A wykopać mogą sporo

Marek Weckwerth
Marek Weckwerth
Robert Grochowski podczas zimowej penetracji umocnień polowych zewnętrznego pierścienia Twierdzy Toruń z II wojny światowej. Droga S10 przetnie relikty tych umocnień.
Robert Grochowski podczas zimowej penetracji umocnień polowych zewnętrznego pierścienia Twierdzy Toruń z II wojny światowej. Droga S10 przetnie relikty tych umocnień. Z archiwum Roberta Grochowskiego
Archeolodzy przebadają stanowiska kolidujące z przebiegiem planowanej drogi ekspresowej S10 między Bydgoszczą a Toruniem. Podobne zadanie czeka ich na odcinku trasy z Wyrzyska do Bydgoszczy.

Bydgoski oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad ogłosił właśnie przetarg na wykonanie ratowniczych badań archeologicznych kolidujących z pasem inwestycji drogi ekspresowej S10 na odcinku Bydgoszcz – Toruń, wraz z opracowaniem wyników badań.

Archeolodzy będą kopać w miejscach znanych i wskazanych w decyzjach i uzgodnieniach kujawsko-pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, a także na stanowiskach nie będących w ewidencji konserwatora, odkrywanych przez nadzór archeologiczny w trakcie budowy. Możliwe jest także rozszerzenie wskazać wojewódzkiego konserwatora zabytków.

- Oczywiście, tak zlecający, jak i wykonawca muszą się liczyć z tymi pracami, z odkryciami archeologicznymi także podczas rozpoczętych prac ziemnych. Ale też dzięki nim lepiej poznajemy przeszłość terenów pod inwestycje drogowe, co udowadniają przeprowadzone już inwestycje, by wymienić budowę autostrady A1, drogi S5 czy obwodnicy Inowrocławia. Po zinwentaryzowaniu znalezisk robi się ich dokładną inwentaryzację, wydaje na ten temat publikacje i tak też będzie po oddaniu do użytku drogi S10 – mówi Julian Drob, rzecznik bydgoskiej GDDKiA.

Na innych budowach sporo odkryto

Przykładowo kilka lat temu podczas badań w pasie drogi S5 w okolicach Włók (miejscowość w gm. Dobrcz położona na północ od Bydgoszczy) odnaleziono m.in. szczątki kilku pochowanych tam w okopach żołnierzy polskich, który we wrześniu 1939 roku bronili z determinacją tego odcinka frontu przed przeważającymi siłami Wehrmachtu. Do historii przeszła samotna akcja żołnierza ostrzeliwującego Niemców z drzewa (karabinem maszynowym). Później polskie oddziały wycofały się na południe w kierunku Bydgoszczy.

Dziś w miejscu potyczki wznosi się pomnik – na cokole stoi polski żołnierz trzymający w dłoniach wieniec laurowy i sztandar. Pomnik „strzeże” pochowanych w tym miejscu 43 żołnierzy (ekshumowanych z pierwotnych miejsc pochówków). W pasie S5 odkryto też kilka starych cmentarzy ewangelickich.

Znacznie wcześniej, bo od końca lat 90. aż przez 14 lat badano pas przyszłego kujawsko-pomorskiego odcinka autostrady A1, który przebiega przez wschodnie Kujawy, ziemię chełmińską i Pomorze Gdańskie. Na 130 stanowiskach na 230 hektarach odkryto ponad 80 tysięcy obiektów archeologicznych i pozyskano prawie 2,5 mln artefaktów, w tym brązową figurkę zwierzęcia z okresu kultury łużyckiej czy brązowe bransolety z kultury pomorskiej.

Co można odkryć między Bydgoszczą a Toruniem

Z kolei w pasie przyszłej S10 między Bydgoszczą a Toruniem znajdują się przede wszystkim umocnienia polowe z II wojny światowej, które dokładnie i wielokrotnie penetrował wraz z innymi pasjonatami znany bydgoski archeolog Robert Grochowski.

To też może Cię zainteresować

Na wysokości Bydgoszczy przy obecnej drodze nr 10 znajdowały się południowe obrzeża wielkiej hitlerowskiej fabryki materiałów wybuchowych z II wojny światowej DAG Fabrik Bromberg, a dokładniej obóz dla rekonwalescentów. Z tego czasu zachowały się w pobliżu drogi dwie betonowe szczeliny przeciwlotnicze (rodzaj schronów) i pozostałości ziemne oraz murowane fundamentów baraków.

W tej okolicy znajduje się także wiele okopów polskich z 1939 roku. Po opuszczeniu tzw. Przedmościa Bydgoskiego, 5 i 6 września na tej linii oddziały Armii Pomorze broniły się przed wielokrotnymi atakami wojsk niemieckich. Walki były krwawe.
Bardzie ciekawie prezentuje się przeszłość terenów bliżej Torunia – na wysokości Cierpic, a dokładniej na lewym brzegi Zielonej Strugi, bowiem tam znajdowały się trzy obozy Hitlerjugend, czyli hitlerowskiej mundurowej młodzieżówki.

- W roku 1944 członkowie tej organizacji budowali umocnienia polowe zewnętrznego pierścienia twierdzy Toruń. Około kilometr na zachód od Zielonej Strugi zbudowali rów przeciwczołgowy ciągnący się od doliny Wisły aż do Suchatówki oraz dwie linie okopów. Wśród młodych ludzi skierowanych do tych prac był Jerzy Sulima - Kamiński, późniejszy autor kultowego dzieła "Mostu Królowej Jadwigi". Ten zresztą opisuje ów epizod w swoim życiu w rzeczonej książce – wyjaśnia nam Robert Grochowski.

Przypomina też, że w okolicach osady Ruda (na wysokości Solca Kujawskiego) na tamtejszych źródliskach pracowały w minionych wiekach młyny i zostały jeszcze ich pozostałości. W ogóle te okolice (to północne obrzeża Puszczy Bydgoskiej) były miejscem osadnictwa od chwili ustąpienia lodowca ok. 10-12 tys. lat temu.

Na wysokości lewobrzeżnego Torunia znajdują się stare pruskie forty, a zatem można się spodziewać także odkrywek innych umocnień z tych czasów.

Będą też szukać między Wyrzyskiem a Bydgoszczą

Bydgoska GDDKiA przymierza się także do zlecenia archeologicznych rozpoznawczych badań powierzchniowych na trasie planowanej budowy drogi ekspresowej S10 na odcinku Wyrzysk-Bydgoszcz o długości 39,9 km wraz z opracowaniem wyników badań.

- Nie podpisaliśmy jeszcze umowy na te badania, ale te będą polegały na wstępnym rozpoznaniu terenu pod inwestycję – dodaje rzecznik Julian Drob.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Drożeją motocykle sprowadzane z Niemiec

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Zanim powstanie droga S10 Bydgoszcz - Toruń zaczną kopać archeolodzy. A wykopać mogą sporo - Gazeta Pomorska