- Żadna oferta pracy nie powinna zawierać wymogu dotyczącego wieku kandydata - mówi ekspert

Jakie prawa ma pracownik po sześćdziesiątce?
[break]
Obowiązujący od dawna artykuł 39 Kodeksu pracy mówi o zakazie wypowiedzenia umowy pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego.
Takie są przepisy, a rzeczywistość?
Przepisy są jednoznaczne. Jeżeli tylko nie nastąpi likwidacja zakładu, w razie zwolnienia w okresie ochronnym pracownik idzie do sądu i wygrywa sprawę.
Jak wygląda sytuacja sześćdziesięciolatka, który został zwolniony przed okresem ochronnym?
Tak samo, jak każdego innego bezrobotnego, a właściwie gorzej, ze względu na wiek. Pozostaje mu znaleźć pracę.
Łatwo powiedzieć.
My możemy mu zaoferować wszystkie instrumenty, jakie proponujemy innym bezrobotnym, łącznie ze stażem, szkoleniem, kursem. Pytanie tylko, czy dzięki temu znajdzie pracę.
Znajdzie?
Trzeba by zapytać pracodawców. Nikt oficjalnie nie powie, że nie chce zatrudnić osoby w tym wieku. Po cichu każdy jednak przyzna, że przyjmowanie człowieka, który lada moment wejdzie w okres ochronny, jest dla niego ryzykowne. Mamy więc sytuację paradoksalną, w której okres ochronny działa na niekorzyść starszej osoby bezrobotnej.
Co jeszcze zniechęca pracodawców?
Sposób myślenia pracodawcy jest taki: lepiej zatrudnić młodego, bo będzie miał mniejsze wymagania, będzie bardziej elastyczny, łatwiejszy do przyuczenia i ustawienia. A stary może mieć doświadczenie, ale będzie miał swoje nawyki. Poza tym w niektórych zawodach wymagana jest siła fizyczna i sprawność. To też może być przeszkodą.
W ustawie o promocji zatrudnienia są dwa zapisy, które mają pomóc pracodawcom w przełamaniu oporów wobec starszych ludzi.
Pierwszy to zwolnienie pracodawcy z opłacania składek na fundusz pracy w przypadku zatrudnienia kobiety powyżej 55. roku życia i mężczyzny powyżej sześćdziesiątki. Nie są to duże kwoty, bo 2,45 proc. od wynagrodzenia. Drugi instrument polega na tym, że pracodawca może otrzymywać przez dwa lata refundację w wysokości połowy minimalnego wynagrodzenia. W zamian za to musi jednak zatrudniać pracownika przez kolejny rok.
Oficjalnie pracodawca nie może stawiać bariery wieku przy zatrudnianiu.
Byłaby to dyskryminacja. Żadna oferta pracy kierowana do naszego urzędu nie ma prawa zawierać wymogu dotyczącego wieku kandydata.
To teoria, a praktyka?
Wysyłamy na przykład pięciu kandydatów w różnym wieku na stanowisko kierowcy. Pracodawca wybiera najlepszego i nie musi się tłumaczyć, jakie kryteria zastosował. Ale widzimy po statystykach, że liczba bezrobotnych w starszym wieku nie maleje, przeciwnie - zwiększa się, bo do tych niemogących od dawna znaleźć pracy dołączają następni, którzy właśnie ją stracili.
Co - oprócz wieku - decyduje o szansach osób starszych na rynku pracy?
Dużo zależy od poziomu wykształcenia i kwalifikacji. Niestety, dwie trzecie starszych bezrobotnych ma ukończoną podstawówkę lub zawodówkę i niskie kwalifikacje, niekoniecznie poszukiwane na rynku.
Co to jest świadczenie przedemerytalne?
Pracownik, zwalniany z przyczyn leżących po stronie zakładu może uzyskać świadczenie z ZUS, płacone do czasu uzyskania uprawnień emerytalnych. Jest to obwarowane wymogami wieku i stażu pracy.
Jak może pomóc urząd pracy?
Najskuteczniejszym inststrumentem jest dofinansowanie utworzenia stanowiska pracy w kwocie 20 tys. zł. Ale najbardziej popularne wśród pracodawców są staże. Korzystają z nich głównie młodzi ludzie, ale nie tylko. Urząd płaci składkę ZUS i stypendium. Pracodawca nie ma kosztów. Można też otrzymać dotację 20 tys. złotych na rozwinięcie własnej działalności. Znamy wiele osób po pięćdziesiątce, którym się to udało.