

(1480-1548) Bernardyn z klasztoru w Bydgoszczy, leksykograf, autor słowników polsko-łacińskich. Swoje życie prawie w całości spędził w Bydgoszczy. Przed 1500 r. wstąpił do zakonu bernardynów i przyjął miano Bartłomieja lub Bartosława. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i w 1505 r. uzyskał na wydziale artystycznym stopień bakałarza. Przebywał głównie w Bydgoszczy, w klasztorze bernardynów. Początkowo pełnił tam funkcję kaznodziei i opiekował się biblioteką klasztorną, w latach 1518-1524 był gwardianem. Należał do grona wykładowców istniejącego od 1530 r. przy bydgoskim konwencie bernardyńskim studium filozoficznego oraz był mistrzem nowicjatu. W latach 1500-1502 sporządził wielki kopiarz, obejmujący zbiór bulli, dekretów, konstytucji i przywilejów. Napisał także kilka manuskryptów z materiałami do dziejów zakonu bernardynów, a w 1522 r. przełożył na język polski reguły Trzeciego Zakonu św. Franciszka. Najważniejszymi jego dziełami są dwa słowniki, które stanowią wartościowe źródło historyczne do badań języka polskiego. Pierwsze dzieło to słownik łacińsko-polski ukończony w 1532 r., liczący 4272 polskie wyrazy. Drugie dzieło Bartłomieja opracowane w 1544 r. stanowią polskie wyrazy wpisane na marginesach, powstałego w 1488 r., słownika „Vocabularis breviloquus” autorstwa Jana Reuchlina. Liczba dopisanych tu polskich słów dwukrotnie przewyższa ilość z poprzedniego słownika (ponad 11 tys. wyrazów).

(1886-1955) bibliotekarz, literat, publicysta, dyrektor Biblioteki Miejskiej. Urodzony w Warszawie. W sierpniu 1920 r. zamieszkał w Bydgoszczy, gdzie objął stanowisko dyrektora Biblioteki Miejskiej. Zajął się jej „gruntowną polonizacją”. W ciągu kilku lat stworzył cenny polski księgozbiór. Dzięki jego staraniom do księgozbioru powróciła pozostałość biblioteki bernardynów bydgoskich. Rozbudował dział rękopisów, zyskał kulturalnego. liczne darowizny i depozyty. Z jego inicjatywy w 1923 r. powstało Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy i Jego Okolicy. Był również jednym z inicjatorów założenia Muzeum Miejskiego. Swoją aktywnością przyczynił się do rozwoju Bydgoszczy jako ośrodka kulturalnego. Okres II wojny światowej spędził pod Lwowem. Do Bydgoszczy powrócił już w marcu 1945 r., gdzie objął ponownie kierownictwo Biblioteki Miejskiej. Zainicjował obchody 600-lecia Bydgoszczy w 1946 r. Pod koniec lat 40. stał się niewygodny dla ludowej władzy. Musiał opuścić mieszkanie przy ul. Asnyka, był szykanowany i dręczony przez aparat państwowy. Po jego śmierci nie ukazał się żaden oficjalny nekrolog.

(1919-1945) żołnierz AK, pierwszy żołnierz wyklęty w Bydgoszczy. W czasie wojny służył w szeregach Armii Krajowej jako szef łączności Okręgu Pomorskiego. Aresztowany wraz z bliżej nieznanym porucznikiem o pseudonimie „Bolesław” 27 lutego 1945 r. w mieszkaniu przy ul. Garbary w Bydgoszczy. Został rozstrzelany prawdopodobnie w niedzielę 3 marca 1945 r. w ówczesnym budynku UB przy ul. Markwarta.