Mimo że od zakończenia II wojny światowej upłynęło ponad pół wieku, wspaniali ułani i ich konie na zawsze pozostaną w pamięci wielu pokoleń.
<!** Image 2 align=right alt="Image 60062" sub="Współcześni kawalerzyści nie stronią od parad, na które są chętnie zapraszani. /Fot. Maciej Rozwadowski">W czasach PRL kultywowanie jakichkolwiek tradycji związanych z wojskiem sanacyjnym było surowo zakazane. Ówczesne władze dążyły do całkowitego zniszczenia pozostałości przedwojennej, „ pańskiej” Polski.
PRL chciała ich wymazać z pamięci
Propaganda komunistyczna tworzyła mity o szalonych ułanach szarżujących z szabelkami na niemieckie wozy pancerne. Ośmieszano i podważano rolę kawalerii polskiej w kampanii wrześniowej. Dopiero na początku lat 90. wraz z narodzinami demokracji w Polsce zaczęto powracać do dawnych tradycji kawaleryjskich.
W Grudziądzu, byłej stolicy kawalerii, powstała Fundacja na rzecz Jazdy Polskiej. Jej założycielami byli kombatanci 18. Pułku Ułanów Pomorskich oraz członkowie Stowarzyszenia Kół Kawaleryjskich w Londynie. Na terenie Bydgoszczy zaczęło funkcjonować Krajowe Koło Żołnierzy i Przyjaciół 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera.
Stowarzyszenia kawaleryjskie skupiające pasjonatów i miłośników tradycji ułańskich, powstawały jak przysłowiowe grzyby po deszczu. Do najbardziej znanych należą: Szwadron Reprezentacyjny Wojska Polskiego w Miłosnej pod Warszawą, Szwadron Niepołomice 8. Pułku Ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego, 11. Pułk Ułanów Legionowych im. Marszałka Rydza-Śmigłego. Obecnie wiele współczesnych jednostek wojskowych dziedziczy i podtrzymuje tradycje pułków kawaleryjskich.
Pasja musi kosztować
Miłośnicy i pasjonaci tradycji kawaleryjskich, aby zostać prawdziwymi ułanami, muszą spełniać określone wymagania.
<!** reklama left>- Pierwszym podstawowym jest dobra umiejętność jazdy na koniu. Drugim zapoznanie się z regulaminami kawaleryjskimi - mówi Andrzej Michalik, przewodniczący Stowarzyszenia 11. Pułku Ułanów Legionowych im. Marszałka Rydza Śmigłego. - Wszyscy członkowie stowarzyszeń kawaleryjskich posiadają stopnie wojskowe. Obowiązuje nas stara zasada, koń ponad wszystko. Większości wierzchowców użyczają nam kluby jeździeckie. Niektórzy posiadają własne konie. Dużą wagę przykładamy do tego, by wszystkie elementy umundurowania ułana ściśle odzwierciedlały dawny pułk.
Oryginalne mundury i rekwizyty ułańskie są bardzo kosztowne. Najtańsza szabla ułańska kosztuje 1500 złotych, a ceny mundurów w barwach pułkowych zaczynaja się od 1000 zł. Kawalerzyści poszczególnych pułków mają możliwość ich zdobywania w konnych imprezach sportowych.
Uprawianie przez kawalerzystów różnych dziedzin sportowych wiąże się z dawnymi tradycjami.
Mundur i szabla w nagrodę
Wyszkolenie jeździeckie było jednym z elementów szkolenia bojowego. Dzisiaj analogicznie jak w okresie międzywojennym dużą wagę przykłada się do jazdy konnej.
- Rekonstruowane pułki kawalerii posiadają prężnie rozwijające się sekcje sportowe - opowiada Andrzej Michalik. - Ułani podczas treningów uczą się skoków przez przeszkody, posługiwania się bronią białą, akrobacji konnych oraz szykownych parad.
Co roku pod Warszawą 11. Pułk Ułanów Legionowych im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego organizuje Mistrzostwa Polski Formacji Kawaleryjskich. Zawodnicy startujący w tej imprezie muszą wykazać się dużą sprawnością fizyczną i ogromnymi umiejętnościami. Rywalizacja odbywa się w kilku konkurencjach: prezentacja konia i munduru, musztra kawaleryjska, strzelanie i rzut granatem, skoki przez przeszkody, jazda terenowa połączona z posługiwaniem białą bronią. Na zwycięzców czeka wspaniała nagroda: oryginalna szabla i mundur ułański.
Współcześni ułani uczestniczą w licznych uroczystościach państwowych, regionalnych i społecznych. Najważniejszymi są obchody świąt państwowych: Konstytucji 3 maja, Święta Wojska Polskiego 15 sierpnia oraz rocznica Odzyskania Niepodległości 11 listopada. Wszystkie pułki i stowarzyszenia kawaleryjskie indywidualnie obchodzą kolejne rocznice swojego powstania. - Rokrocznie organizowane są zjazdy weteranów. Z całego świata przybywają na nie byli ułani oraz członkowie ich rodzin. Uroczystości zawsze są poprzedzone mszą świętą w intencji poległych. Największym zainteresowaniem cieszą się popisy ułańskie, zawody sportowe oraz rekonstrukcje sławnych bitew. Wszystko organizuje się dla podtrzymania tradycji- wspomina Jan Znamiec miłośnik kawalerii, dowódca Szwadronu Niepołomice wchodzącego w skład 8. Pułku Ułanów im. ks. Józefa Poniatowskiego.
Muzeum kawalerii
W Grudziądzkim Pałacu Opatek znajduje się jedno z największych muzeów tradycji jazdy polskiej. Większość zgromadzonych tam zbiorów pochodzi z darów ułanów oraz członków ich rodzin. - Do najcenniejszych eksponatów należy zaliczyć: hiszpański srebrny kielich ze złoceniami pochodzący ze zbiorów rodziny Strugolskich, buzdygan gen. Wieniawy-Długoszowskiego, szabla gen. Byliny-Prażmowskiego oraz liczna kolekcja mundurów ułańskich.
