Postaw na profilaktykę, postaw na życie – rusza tegoroczna akcja Siła KobieTY

Ponad 85 tysięcy – tyle nowych przypadków zachorowań wśród kobiet odnotowano w 2019 roku w Krajowym Rejestrze Nowotworów. Kobiety najczęściej chorują na raka piersi (to aż 22,9 proc. przypadków), następnie na raka płuc (9,9 proc. zachorowań), trzonu macicy (7 proc.), okrężnicy (5.9 proc.), jajników (4,3 proc.), tarczycy (4,1 proc.), szyjki macicy (2,8 proc.), odbytnicy (2,6 proc.), nerek (2,3 proc.) oraz skóry (2,3 proc.). Bez względu na rodzaj nowotworu jedno jest pewne – im wcześniejsze wykrycie, tym lepsze prognozy. W przypadku raka piersi szybka diagnoza i wdrożenie odpowiedniego leczenia daje aż 90 proc. szans na przeżycie. Jak odpowiednio wcześnie wykryć tego typu nowotwór?

Profilaktyka raka piersi zaczyna się od najprostszych rzeczy: zdrowego odżywiania, regularnej aktywności fizycznej, ograniczenia alkoholu i papierosów, regularnych badań, przede wszystkim zaś od samobadania. Takie samobadanie najlepiej wykonywać raz w miesiącu, do pięciu dni po miesiączce. Nie zajmie wiele czasu, a może całkiem dosłownie uratować życie.
Wystarczy stanąć nago przed lustrem, unieść ręce i przyjrzeć się piersiom. Zaniepokoić powinny nas zmiany ich kształtu lub rozmiaru, przebarwiona, pomarszczona lub napięta skóra, powiększone żyły, zagłębienia czy płyn wypływający z brodawki. Tych samych niepokojących zmian wypatrujemy z rękami opartymi na biodrach. Na koniec zostaje wykonanie badania palpacyjnego – na stojąco i na leżąco, najpierw z lewą ręką z tyłu głowy, a prawą na lewej piersi, później na odwrót. Trzema złączonymi palcami zataczamy drobne kółeczka wzdłuż piersi, z góry na dół i z powrotem.

Jeżeli podczas takiego samobadania cokolwiek was zaniepokoi, koniecznie udajcie się do lekarza. Wprawdzie nie każdy guzek jest od razu nowotworem złośliwym, wszystkie jednak warto dokładnie sprawdzić – dla zdrowia i spokoju.

Nie wszystkie zmiany możemy wyłapać szybko tylko na podstawie badania palpacyjnego. Tutaj z pomocą przychodzą badania USG oraz mammograficzne. To pierwsze zaleca się robić już od dwudziestego roku życia i do trzydziestego powtarzać co dwa lata. Po ukończeniu trzydziestki USG warto robić co rok, a po czterdziestce dołączyć do niego regularną mammografię. Badania powinniśmy wykonywać częściej, jeżeli należymy do grupy ryzyka, tzn. jeżeli mamy mutację genów BRCA1/BRCA2 albo w naszej najbliższej rodzinie wystąpiły przypadki zachorowań na raka piersi i jajnika.

– Młodszym kobietom najczęściej zaleca się badanie USG – mówi dr Joanna Polak, diagnostyk z Lecznic Citomed w Toruniu. – Powodem jest struktura piersi, gęsto utkane tkanki gruczołowe, które utrudniają badanie mammograficzne. Sytuacja zmienia się wraz z wiekiem. Piersi kobiet, które przestały miesiączkować, składają się głównie z tkanki tłuszczowej, która jest lepiej obrazowana w mammografii.

Badanie USG bazuje na ultradźwiękach, mammografia jest z kolei techniką radiologiczną, wykorzystującą różnicę pochłaniania promieniowania przez tkanki gruczołową i tłuszczową. – Podczas mammografii możemy wychwycić nawet bardzo drobne zmiany i mikrozwapnienia w strukturze piersi – podkreśla dr Polak. – Na podstawie mammografii nie określimy jednak rodzaju tych zmian, na przykład tego, czy są to zmiany lite, czy torbielowate. W tym zakresie pomocne jest właśnie badanie USG.

Jak podkreśla dr Polak, badanie mammograficzne jest podstawowym badaniem profilaktycznym, ale badanie USG stanowi jego dopełnienie. Ważne, żeby nie rezygnować z jednego na rzecz drugiego. – Zdarza się, że niektóre pacjentki po badaniu USG nie widzą już potrzeby regularnego badania mammograficznego, a to duży błąd – mówi. – Niektórych wczesnych zmian na USG po prostu nie zobaczymy.

Częściowo za niechęcią do mammografii leży obawa przed bólem. – Rzeczywiście, badanie wiąże się z pewnym dyskomfortem, nie trwa on jednak długo – przekonuje dr Polak. – Warto więc się przemóc. Ja sama regularnie robię mammografię, choć nie znajduję się w żadnej z grup ryzyka. Prawda jest jednak taka, że nie jesteśmy w stanie przewidzieć, u kogo nowotwór się rozwinie. Dlatego profilaktyka jest tak ważna. To badanie dla wszystkich, dla każdej kobiety – podsumowuje.

Po wykryciu niepokojącej zmiany konieczna jest jej biopsja – czyli pobranie niewielkiej ilości komórek do badań obrazowych i oceny cytologicznej. Dzięki temu dowiemy się, czy wykryta zmiana jest złośliwa, czy też łagodna – w tym drugim przypadku możemy mieć do czynienia na przykład z tłuszczakiem, gruczolowłókniakiem albo brodawczakiem wewnątrzprzewodowym.
Przy większych zmianach najczęściej wykonuje się biopsję cienkoigłową, przy mniejszych pomocna jest mammotonia. – To stosunkowo nowa metoda diagnostyczna, zalecana w przypadku niewielkich zmian, które nie przekraczają jednego centymetra – wyjaśnia dr Jacek Hoffman, specjalista chirurgii onkologicznej w Lecznicach Citomed w Toruniu. – Zabieg jest mało inwazyjny, bezpieczny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym, trwa od dziesięciu do piętnastu minut. Co ważne, jest też refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Mammotonia sprawdza się nie tylko w diagnostyce, ale też leczeniu – umożliwia bowiem bezpieczne i szybkie usunięcie łagodnych zmian o średnicy do trzech centymetrów. – Takie zmiany nie są obecnie leczone w ośrodkach onkologicznych – mówi dr Hoffman – nie są też, z racji swojej specyfiki, leczone w ośrodkach chirurgii ogólnej. Mammotonia pozwala usunąć je w bardzo mało inwazyjny, komfortowy dla pacjentki sposób.

Dr Hoffman przypomina, że nie każda zmiana w piersi jest złośliwa, nie powinniśmy więc panikować. Ważna jest szybka diagnostyka. – Akcje profilaktyczne umożliwiają rozpoznanie zmian ogniskowych o bardzo małej wielkości, co nawet w przypadku najgorszej możliwej diagnozy daje duże szanse na pełne wyleczenie – dodaje.

Poznaj kobiety z Kujaw i Pomorza, które pokonały (lub nadal walczą) z nowotworem piersi. Zobacz niezwykłą wystawę zdjęć, której bohaterki pokazują siłę, nadzieję i wytrwałość oraz to, że mimo walki z chorobą, nadal można prowadzić normalne życie, mieć pasje i marzenia.
WYSTAWĘ OBEJRZYSZ W DNIACH 17-30 PAŹDZIERNIKA:

• w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu

• online na pomorska.pl/silakobiety, expressbydgoski.pl/silakobiety i nowosci.com.pl/silakobiety

  24-30 PAŹDZIERNIKA:

• w BYDGOSZCZY — Centrum Handlowe Focus

• w TORUNIU — Centrum Handlowe Plaza

• we WŁOCŁAWKU — Centrum Handlowe Wzorcownia

• w INOWROCŁAWIU — Galeria Solna

• w GRUDZIĄDZU — Galeria Grudziądzka

Partnerzy akcji Siła KobieTY