Są piosenki nieabsorbujące naszej pamięci, ale i takie, których szlagwort wpada w ucho, piosenki porywające do tańca i te, które skłaniają do zadumy. Jak małe lusterko, w którym odbija się życie...
<!** Image 2 align=right alt="Image 167678" sub="Magda Umer">Powołując się na krytyka muzycznego Jana Poprawę, bez ryzyka można rzec, iż to „trójjednia literatury, muzyki i interpretacji” lokuje piosenkę na wyższej półce - tej od posłuchania i zadumania. Wprawdzie wypowiedź dotyczyła twórczości Andrzeja Sikorowskiego, ale zasada to dalece bardziej uniwersalna. I szczęśliwie nie jest to u nas pusta półka, sąsiadują nań bowiem takie osobowości jak na przykład Magda Umer, Alosza Awdiejew czy Stanisław Soyka. A zestaw artystów nie jest przypadkowy, gdyż w ciągu miesiąca cała trójka wystąpi w Bydgoszczy.
Przed snem czyta i przekwita
Zacznijmy od damy, ale też Magda Umer zacznie ten „trójwystęp” i zaśpiewa już 5 marca. A śpiewa... przez cholerę! Nie na cholerę, gdyż takiego zarzutu nikt rozsądny jej nie uczyni - śpiewa, bo lubi, a my lubimy (bardzo!) jej słuchać. Z tą cholerą zaś było tak, że wybuchła podczas wakacyjnego pobytu Magdy Umer we Włoszech. Obowiązkowa kwarantanna spowodowała, że świeżo upieczona absolwentka polonistyki spóźniła się do szkoły i straciła etat nauczycielki. Tak, zamiast błyskotliwej kariery belfra, trafiła się Magdzie Umer posada pani od poezji, wówczas w telewizji, by - już poza nią - okazać się sposobem na życie.
<!** reklama>Artystka kocha i docenia piękno słowa i ocala je od zapomnienia, jak piosenki Kabaretu Starszych Panów, jak twórczość Agnieszki Osieckiej. Kręciła z nimi i o nich filmy, robiła programy, w końcu śpiewała ich piosenki. I sama zaczęła pisać. Również bloga, „Jak trwoga to do bloga” nosi tytuł książka Magdy Umer i Andrzeja Poniedzielskiego, która jest zapisem wymiany ich myśli i bardziej transcendencją niż korespondencją. Przy tym dowodem wrażliwości z jednej strony oraz poczucia humoru i dystansu do siebie - z drugiej. W teście robionym przez zaprzyjaźnioną Magdę Czapińską, Umer na hasło „przed snem” odpowiada: „czytam i przekwitam”, ale jeśli się z czegoś tłumaczy, to tylko z nałogu rymowania! Ze śpiewania na płycie „Noce i sny” z 2010 r. tłumaczy się chęcią „podziękowania za niesamowite życie”, a dziękuje Koftą i Komedą, Młynarskim i Przyborą, Grechutą i Osiecką.
<!** Image 3 align=right alt="Image 167678" sub="Stanisław Soyka">Z powołania jestem błaznem
Jest w tym dziękczynnym panteonie i Bułat Okudżawa, co sprawia, że płynnie przechodzimy do odbywającego się 6 marca koncertu Aleksego Awdiejewa, zwanego Aloszą. Na pewno nie zabraknie podczas niego „Modlitwy” gruzińskiego barda, jej bowiem zawsze domaga się polska publiczność, dla której piosenki Okudżawy mają specjalny polityczno-symboliczny wymiar. A gusta publiczności były kluczem doboru materiału na ubiegłoroczną płytę Awdiejewa pt. „Alosza na bis”, są więc na niej ulubione ballady (również Wysockiego), ale też stare romanse rosyjskie, od których, o czym mało kto pamięta, zaczynała publiczne występy wspominana Magda Umer! Jeśli ona jednak rozsiewa ze sceny „smutek, czyli radość inaczej”, jak mawia Poniedzielski, to Awdiejew, sięgając po klezmerskie melodie, folklor ulic Odessy lub ogniste pieśni cygańskie, przekazuje (wraz z jazzmanami Kazimierzem Adamczykiem i Markiem Piątkiem) słuchaczom sporą energię! Rozpala emocje, by wyciszyć je urzekającą gawędą o przymiotach słowiańskiej duszy... Bo za kokieterię wziąć należy stwierdzenie artysty „Jestem z powołania błaznem”, podczas gdy status naukowy profesora na Wydziale Studiów Politycznych i Międzynarodowych UJ to pewnik. Jednak gdyby nie Piwnica pod Baranami, profesorska toga przykryłaby estradowy wizerunek z gitarą, tymczasem Piotr Skrzynecki już po pierwszym występie Awdiejewa wiedział, że będą następne! I były, choć z przerwą trwającą lata, gdy w Polsce śpiewanie po rosyjsku budziło złe emocje.
<!** Image 4 align=right alt="Image 167678" sub="Aleksy Awdiejew">Tylko brać, tylko brać...
Podobne wyznanie co i Aloszy Awdiejewa, który przyznał, że za życia Okudżawy nie ośmielił się śpiewać jego pieśni, uczynił nie tak dawno Staszek Soyka. A chodziło o Agnieszkę Osiecką: „Kiedy jeszcze była wśród nas, nie przypuszczałem, że kiedykolwiek ośmielę się dla niej komponować” - powiedział muzyk. I rzeczywiście, ich drogi długo się nie przecinały, chociaż Staszek Soyka coraz chętniej sięgał po poezję i to strofy niełatwe, bo Szekspirowskie czy Karola Wojtyły. Na kolejnych płytach pojawiają się kompozycje do wierszy Miłosza i Herberta. Czerpiąc z samego szczytu parnasu, Soyka szczęśliwie nie zamyka się na ciekawe, bardziej przyziemne propozycje i pisze muzykę do tekstu Magdy Umer „Tak jak w kinie”. Czy to był pierwszy krok w krąg wtajemniczenia, nie wiadomo, wiadomo za to, że artysta coraz częściej spoglądał na te niespopularyzowane jeszcze w formie piosenek teksty Osieckiej. Gdy przyszła więc propozycja od córki poetki z Fundacji Okularnicy - klamka zapadła. Na 11 kompozycji Staszka Soyki z płyty pt. „...tylko brać. Osiecka znana i nieznana”, aż 9 to utwory premierowe! W tytułowej piosence słyszymy: „Jak pięknie, jak pięknie jest rano,/gdy jeszcze nie wszystko się stało/i wszystko może się stać,/tylko brać, tylko brać, tylko brać”. Brało z przebogatej spuścizny Osieckiej wielu, ostatnio choćby Adam Nowak z Raz Dwa Trzy, a także Kasia Nosowska, to zaczerpnął i Soyka. Zapisał się tym samym po stronie najlepszych kustoszy pamięci poetki, której talentu nie zdyskredytuje żadne lekceważące - „tekściarka”...
Gdzie, kiedy?
Koncert Magdy Umer odbędzie 5.03. o godz. 19.00 w Filharmonii Pomorskiej. Alosza Awdiejew wystąpi 6.03. o godz. 19.00 w kinoteatrze „Adria”, a Staszek Soyka zaśpiewa 10.04. o godz. 19.00 - też w FP (bilety po 70 zł w agencji itd. przy ul. Gdańskiej 13).
