W oparciu o stan badań archeologicznych okolic Żnina i Bydgoszczy możemy przypuszczać, iż człowiek na ziemi nakielskiej pojawił się już około 8000 lat przed naszą erą.
<!** Image 2 align=right alt="Image 42479" sub="Brązowa zapinka, naszyjnik i szpile znalezione w okolicach Nakła i Bydgoszczy datowane są na lata 1700-400 lat p.n.e. (wystawa stała Muzeum w Nakle)">Jednak dopiero z epoki neolitu, czyli sprzed około 4200-1800 lat p.n.e. pochodzą najstarsze znaleziska materialne świadczące
o zamieszkiwaniu dzisiejszego Nakła i okolic przez pradziejowego człowieka. Już od końca XIX w. na terenie rozbudowującej się nakielskiej cukrowni, co jakiś czas odkrywano pozostałości dość intensywnego osadnictwa przedhistorycznego.
Na handlowym szlaku
Bliskość szerokiego rozlewiska bogatej w ryby ówczesnej Noteci, okalające rzekę łąki z nadającą się do uprawy ziemią i wielka puszcza nadnotecka ze swoją zwierzyną
i leśnymi owocami, stanowiły magnes przyciągający tutaj człowieka. Również od tamtej pory przez tereny nadnoteckie zaczęły przebiegać pierwsze szlaki komunikacyjne i tym samym szlaki wymiany handlowej, chociaż puszcza oraz szeroka i bagnista Noteć długo stanowiła poważną przeszkodę.
<!** reklama left>Z terenu nakielskiej cukrowni pochodzą najstarsze neolityczne odkrycia archeologiczne w postaci narzędzi rogowych, takich jak motyki, młotki, siekierki kamienne z porfiru czy młot granitowy. O tych znaleziskach już w XIX w. pisał niemiecki historyk z Lipska Lissauer. O kolejnych tego typu odkryciach z okresu międzywojennego donosił w swoich pracach powojenny historyk i archeolog Bonifacy Zielonka. O ciągłości zasiedlania Nakła i okolic w następnych epokach przedhistorycznych mogą świadczyć zbadane ślady po kulturze iwieńskiej w Drążnie koło Mroczy, kulturze ludów głównie zajmujących się hodowlą i łowiectwem, ale również wymianą handlową wyrobów z brązu, bursztynu czy nawet złota. Kolejnym śladem osadnictwa przedsłowiańskiego jest cmentarzysko kultury łużyckiej w Chrząstowie, pochodzące sprzed ponad 3000 lat.
Znalezisko w Rudkach
Najwięcej śladów pozostawiła po sobie jednak tak zwana kultura pomorska lub wschodniopomorska pochodząca mniej więcej z lat 650-400 p.n.e. Na pierwsze większe znalezisko tej kultury w postaci grobów skrzynkowych z umieszczonymi w środku urnami prochowymi i przystawkami, natrafiono na terenie podnakielskich Rudek już w 1820 r. Kolejne znalezisko odkryte w 1936 r. przez rolnika Stanisława Kamińskiego zlokalizowane było niedaleko nakielskiego cmentarza.
W 1941 r. pojedynczy grób odkopano w pobliżu plebani parafii pw. św. Wawrzyńca.
Autor jest dyrektorem Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle
