Przez wieki w każdym ludzkim osiedlu nawarstwia się nasza obecność wyrażana materialnie. Zostawiamy po sobie ślady różnego rodzaju. Póki są świeże, nie ma z nimi większego problemu. Kłopot jednak w tym, że pamięć ma określony czas funkcjonowania. Podobnie jak żywot wspomnień. Miną trzy, cztery pokolenia i jeśli ktoś nie zadbał w tym czasie o zachowanie wiarygodnego i znanego większej grupie osób przekazu, znana ongiś rzecz, przedmiot czy sprawa stają się nieznaną tajemnicą. W naszym mieście mamy z przeszłością kłopot dodatkowy. Gruntowna wymiana ludności w 1920 roku i totalna niechęć nowych mieszkańców do śladów przeszłości - w końcu obcych kulturowo i cywilizacyjnie - pamięć szybko wymazała. Proces ten wzmogły jeszcze lata okupacji, pogłębiające dezauwację dorobku poprzednich pokoleń mieszkańców Bydgoszczy i kolejna fala napływowa mieszkańców w związku z szybkim uprzemysłowieniem miasta. Dziś duchy przeszłości, tej spod berła czarnego orła, nie są już tak straszne. Oswajamy się powoli z nimi, a nawet zaczynamy je traktować jako element, cząstkę wspólnego dziedzictwa. Jednak wiele wody musi w Brdzie jeszcze upłynąć, byśmy na światło dzienne wydobyli wszystko to, co z przeszłości warto ocalić i zachować dla przyszłości. I byśmy potrafili „znać proporcjum” w tym, co warte wyeksponowania.
<!** reklama>
Dziś wszystkie miasta prześcigają się w tworzeniu własnego, odrębnego i niepowtarzalnego wizerunku. Siłą rzeczy tworzy się sztampa. Figury, figurki, pomniki, pomniczki, kapliczki, tablice informacyjne mnożą się w oszałamiającym tempie. Jednak dopiero czas pomysły te skoryguje i pozwoli na znalezienie czegoś naprawdę własnego, czego inni mieć nie będą. Bo na przeszłość i jej obecność w naszym życiu wszyscy jesteśmy skazani.
